 |
| کاترین اشتون ــ فدریکا موگرینی |
هرمان ون رمپوي، رييس كنوني شوراي اروپا شنبه شب در توييتر خود دو خبر مهم را اعلام كرد. اولي انتصاب دونالد تاسك، نخست وزير لهستان به عنوان رييس جديد شوراي اروپا بود.
اما دومين توييت رمپوي كه اهميتش بسيار بالاتر از اولي بود، درباره فردي بود كه اعلام مي‌شد بناست سكان سياست خارجي اتحاديه اروپا را به دست گيرد.
بر اساس توييت ون رمپوي سرانجام سران اتحاديه اروپا فدريكا موگريني، وزير امور خارجه كنوني ايتاليا را به سمت مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا برگزيدند.
بنابراين او در ماه نوامبر جانشين كاترين اشتون خواهد شد.
سران اتحاديه اروپا كه در بروكسل گرد هم آمده بودند تا در خصوص بحران اوكراين و انتخاب مسوول سياست خارجي و رييس شوراي اروپا تصميم‌گيري كنند با اين اقدام نشان دادند كه مي‌خواهند چهره‌يي جديد را از اروپا در صحنه سياست بين‌المللي به نمايش بگذارند. زيرا اكنون موگريني در حالي به سمت مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا مي‌رسد كه با بحران‌هاي متعددي روبه‌روست كه مهم‌ترين آن چالشي است كه بين اتحاديه اروپا و روسيه بر سر بحران اوكراين به وجود آمده است و او در ابتداي كار خود بايد با اين موضوع دست و پنجه نرم كند.
اما نكته حايز اهميت اين است كه موگريني در حالي به اين سمت برگزيده شده است كه بسياري از كشورهاي شرق اتحاديه اروپا معتقدند كه وي توانايي براي روبه‌رو شدن با چالش به اين مهمي را ندارد. سران كشورهاي شرق اروپا كه بيشتر از ساير كشورهاي اروپايي خطر حضور روسيه را در كشورهايشان حس مي‌كنند معتقدند كه موگريني تجربه كافي براي رويارويي با روسيه را ندارد زيرا موگريني تنها هفت ماه است كه سمت وزارت امور خارجه ايتاليا را پذيرفته و تجربه چنداني در صحنه بين‌المللي ندارد. از طرف ديگر آنها معتقدند كه موگريني موضعش در برابر روسيه بسيار نرم است و نمي‌تواند در بحران كنوني شرايط را به نحو مطلوب مديريت كند. به نحوي خلاصه مخالفت كشورهاي شرق اروپايي را مي‌توان اين گونه گفت كه دوره دوره موگريني نيست. اما با تمامي اين تفاسير بايد گفت كه لابي متيو رنزي، نخست وزير جوان ايتاليا قدرتمند‌تر از كشورهاي شرق اروپا وارد عمل شد و توانست تا نظر رهبران اتحاديه اروپا را براي انتخاب موگريني متقاعد كند. او با كشيدن چپ‌هاي اروپا به سمت خود توانست بلوك قدرتمندي را براي انتخاب موگريني به وجود آورد. اما با نگاه به توييت هرمان رمپوي مي‌توان مشاهده كرد كه شهروندان اروپا هم ذيل اين خبر چندان از اين انتخاب ابراز رضايت نكردند. يك نفر از كاربران در زير توييت رمپوي نوشت كه اين انتخاب پوتين بوده است و فرد ديگري معتقد بود كه بايد فردي قوي‌تر براي اين پست برگزيده مي‌شد. با اين حال با تمامي انتقاد‌هايي كه نسبت به انتخاب موگريني وجود دارد بايد ديد كه او در برابر بحران‌هاي پيش روي اتحاديه اروپا چگونه عمل خواهد كرد؟
موگريني جانشين چه كسي مي‌شود؟
فدريكا موگريني جانشين يك بانوي ديگر در صحنه سياست خارجي اتحاديه اروپا مي‌شود. كاترين اشتون نامي آشنا براي ما ايرانيان است. شايد نام او تنها مذاكرات اتمي را به ياد ما مي‌آورد. او كه از سال 2009سكاندار صحنه سياست خارجي اتحاديه اروپا بود و در زماني كه جهان از بازگشت ايران و قدرت‌ها به ميز مذاكره ابراز نااميدي مي‌كردند، او رهبري مذاكرات در پرونده هسته‌يي ايران را به عهده گرفت. او كه در اين مدت بارها با سعيد جليلي، رييس تيم مذاكره‌كننده قبلي و جواد ظريف رييس كنوني تيم مذاكره‌كننده ايران با 1+5 پاي ميز مذاكره نشسته است، در آذر ماه سال گذشته پس از چهار سال مذاكره بالاخره پايه‌گذار توافقي مقدماتي شد كه بسياري از افكار عمومي جهان را شگفت‌‍زده و شاد كرد. اين توافق پس از 10 سال بن‌بست در مذاكرات هسته‌يي ايران به كليدي براي گشودن قفل محكم اين در بسته تبديل شد. كاترين اشتون در 20مارس 1956 در خانواده‌يي در لنكشاير بريتانيا به دنيا آمده است. خانواده او از طبقه كارگر بريتانيا بود و كاترين توانست به عنوان نخستين عضو خانواده به دانشگاه برود. او توانست در رشته جامعه‌شناسي فارغ‌التحصيل شود. كاترين كه 25 سال پيش ازدواج كرده دو فرزند دارد و عضو حزب كارگر بريتانياست. او نماينده در پارلمان بريتانيا بود و در دولت‌هاي توني بلر و گردون براون نيز فعاليت داشته است. او از سال 2009تاكنون مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا بوده و با چالش‌هاي متعددي دست و پنجه نرم كرده است.
شرايط پيش روي اتحاديه اروپا
اگرچه انتخاب فدريكا موگريني با انتقاد‌هاي فراواني روبه‌رو شد اما سناريوي محتمل براي انتخاب موگريني را مي‌توان اين گونه ديد كه با توجه به بحراني شدن روابط ميان اتحاديه اروپا و روسيه و نزديك شدن فصل سرما در اروپا انتخاب فردي مانند موگريني براي كاهش تنش‌ها ميان اتحاديه اروپا و روسيه بوده است. زيرا از آنجايي كه بخش اعظمي از گاز اتحاديه اروپا توسط روسيه از طريق اوكراين تامين مي‌شود ادامه اين شرايط مي‌تواند زمستان سختي را براي مردمان اتحاديه اروپا ايجاد كند. از همين رو فردي مانند موگريني براي بهبود اين شرايط و مذاكره با روسيه برگزيده شده است از همين رو مي‌توان اميدوار بود كه تنش ميان اتحاديه اروپا و روسيه كاهش يابد.
اما از آنجايي كه موگريني تجربه كافي براي ديپلماسي را ندارد شايد بايد اين سناريو وحشتناك را هم در نظر گرفت كه او باعث يك رويارويي جدي ميان اتحاديه اروپا و روسيه شود. هنوز مشخص نيست كه موگريني چه سياستي را براي رويارويي با چالش اوكراين اتخاذ مي‌كند اما مجموعه شرايط در اتحاديه اروپا و مواضع سران اين اتحاديه نشان مي‌دهد كه انتخاب موگريني در راستاي خروج از بحران ميان اتحاديه اروپا و روسيه است و مي‌توان گفت تمركز مسوول سياست خارجي جديد اتحاديه اروپا روي روسيه خواهد بود و ساير مسائل كه در سال‌هاي گذشته از اولويت‌هاي بيشتري براي سياست خارجي اتحاديه اروپا اهميت داشته، ضرورت سابق خود را از دست خواهد داد.