دورخیز برای جانشینی رهبری؟
مجتبی خامنه‌ای روز یکشنبه در اقدامی بی‌سابقه، با انتشار ویدئویی در کانال تلگرامی خود که رسما در ایران فیلتر است گفته است که نمی‌داند که تعطیلی این کلاس آنلاین همیشگی است یا موقت، و این تصمیم سیاسی نیست و بدون مشورت با پدرش عملی شده است.
درس خارج از فقه، عالی‌ترین درس در نظام حوزوی است که در آن طلاب برای مرحله بعدی فقاهت و مرجعیت آماده می‌شوند و به «اجتهاد» می‌رسند.
مجتبی خامنه‌ای، ۵۵ ساله است و از زمان اعتراضات سراسری سال ۱۳۸۸ که گفته شده او برای سرکوب آن، در هدایت بسیج و سپاه پاسداران و همچنین گروه‌های موسوم به «حزب‌اللهی» نقش اصلی را داشت، نام او به عنوان جانشین احتمالی علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی مطرح شده است.
نفوذ در دفتر رهبری
بر اساس برخی گمانه‌زنی‌ها، نفوذ مجتبی خامنه‌ای در دفتر خامنه‌ای بسیار زیاد است که از این طریق با نهادهای امنیتی نیز ارتباط دارد و حتی برخی از حکمرانان از قدرت رانده شده نظیر مهدی کروبی و مصطفی تاجزاده می‌گویند پرونده‌های تشکیل شده علیه آنها زیر نظر مجتبی خامنه‌ای پیگیری می‌شود.
با این حال مجتبی خامنه‌ای، عضو مجلس خبرگان نیست و برخی از نزدیکان خامنه‌ای ادعا می‌کنند او دخالت علنی فرزندان خود در امور اجرایی کشور را منع کرده است. اما بعد از کشته شدن ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور سابق ایران در حادثه سقوط بالگرد در ۳۰ اردیبهشت، باردیگر گمانه‌زنی‌ها در این باره که سپاه پاسداران و مجلس خبرگان از او برای رهبری آینده پس از مرگ رهبر ۸۵ ساله فعلی حمایت کنند، افزایش یافته است.
نقش مجلس خبرگان
مجلس خبرگان رهبری برای تعیین او به عنوان رهبر با دو چالش قانونی روبرو است، یکی فقدان تجربه عملی امور اجرایی بطور رسمی و دیگری مرجعیت دینی. با این حال برخی نیز این موضوع را یادآوری می‌کنند که مجلس خبرگان به رهبری علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت آن در سال ۱۳۶۸ پس از مرگ روح الله خمینی، علی خامنه‌ای را که براساس قانون اساسی فاقد صلاحیت رهبری بود را به عنوان «رهبر موقت» و سپس رهبر دائمی برگزید. بنابراین امکان تکرار چنین موضوعی با توجه به اینکه اغلب اعضای این مجلس نیز خود از نظر درجه روحانیت و نفوذ در حکومت تنزل یافته‌اند، کاملا محتمل است.
مجتبی خامنه‌ای که در چند سال اخیر در رسانه‌های داخلی از او با لقب «آیت‌الله» یاد می‌شود، تحصیل حوزوی خود را با علی خامنه‌ای و محمود هاشمی شاهرودی، رئیس سابق قوه قضاییه در ایران آغاز کرد و از سال ۱۳۷۸ وارد حوزه علمیه قم شده است که در آنجا بیش از همه به عنوان شاگرد مصباح یزدی، روحانی تندروی ایرانی شناخته می‌شد.
برخی از نزدیکان مجتبی خامنه‌ای در دوران جنگ که اغلب به حضور در پشت جبهه و تحت مراقبت فرماندهان منطقه منحصر بود، از جمله مهدی طائب، حسین پناهیان، علی فضلی و حسن محقق اکنون در مناصب بالای سپاه پاسداران و دستگاه‌های امنیتی کشور قرار دارند.
بر اساس نامه‌ای که برخی از مدرسین حوزه‌های نجف و قم منتشر کردند دلیل سفر خامنه‌ای در سال ۱۳۸۹ به قم اجازه اجتهاد گرفتن برای پسرش از مراجع تقلید بوده است.
مجتبی خامنه‌ای گذشته از دفتر خامنه‌ای، حکم دستیار او را نیز داشته است و در بسیاری از موسسات اقتصادی و حکومتی از جمله صداوسیما نفوذ بسیاری دارد و حتی برخی از روسای این نهادها به ارسال گزارش برای او می‌پردازند.
خبرگزاری «تسنیم»، دلیل تعطیلی دروس آنلاین مجتبی خامنه‌ای را به استقبال بسیار از آنها و ملاحظات اخلاقی او در برابر سایر اساتید این دروس که در حوزه علمیه نیز سابقه دارد مرتبط دانسته و از سعید صلح میرزایی عضو مجلس خبرگان نیز نقل کرده است که مجتبی خامنه‌ای «ورع و احتیاط شدیدی» دارد.
علت تعطیلی کلاس‌های درس فقه
با این حال برخی دیگر از صاحبنظران مسائل دینی با اشاره به سابقه تعطیلی دروس «مراجع تقلید» می‌گویند تعطیلی این دروس معمولا جنبه اعتراض دارد. برخی دیگر نیز می‌گویند دیدگاه‌های مجتبی خامنه‌ای تغییر کرده و از بنیادگرایی افراطی فاصله گرفته است از همین رو در پی جلب توجه روحانیون برآمده است.
اکنون، تعطیلی درس خارج از فقه می‌تواند هم سبب توجه بیشتر به او پس از کنار رفتن گزینه‌های دیگر برای رهبری شود و هم بار دیگر نقش او در دفتر خامنه‌ای را پررنگ کند.
احتمال جانشینی
پیشتر، صادق محمدی، نایب رئیس مجمع عمومی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در اظهاراتی به احتمال جانشینی مجتبی خامنه‌ای و محرمانه نبودن انتخاب رهبر آینده ایران می‌پردازد. صادق محمدی با اشاره به اینکه ممکن است اشخاصی در ذهن افراد به عنوان رهبر آینده مطرح باشند، در رابطه با گمانه‌زنی‌ها درباره جانشینی فرزند علی خامنه‌ای رهبر ایران گفت: «ممکن است افرادی در این موضوع در آینده مورد توجه واقع شوند و یکی از این افراد هم ممکن است ایشان باشند، ایشان یک شخص فقیه و مسلم است که سال‌هاست و در قم درس خارج فقه و اصول دارند. ایشان به عنوان یکی از گزینه‌ها می‌تواند مطرح باشد».
میرحسین موسوی، نخست‌وزیر سابق و از هبران در حصر خانگی جنبش سبز، چندین بار در نامه‌هایی نسبت به موروثی شدن رهبری در ایران از طریق منصوب کردن مجتبی، هشدار داده بود.
العربیه فارسی