صحنه بیشتر شبیه به فیلم‌های جاسوسی است: بعدازظهر سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر (۲۷ شهریور) زنگ صدها پیجر اعضای حزب‌الله در سراسر لبنان به صدا درمی‌آید. دارنده پیجر اما به جای دریافت پیام از سوی رهبر خود، با یک انفجار روبه‌رو می‌شود.
روزنامه نیویورک تایمز می‌نویسد، مردم لبنان مبهوت از این حمله سازماندهی شده، در زندگی روزمره خود، هنگام خرید یا رانندگی، غافلگیر شدند. در اثر انفجارها نزدیک به سه هزار نفر مجروح و دست‌کم ۱۲ نفر کشته شدند. و این همه ماجرا نیست: روز بعد، دستگاه‌های بی‌سیم مانند واکی تاکی نیز منفجر شدند. این انفجار نیز صدها مجروح و حدود ۲۵ کشته برجای گذاشت. هم‌اکنون هرج‌ومرج غریبی بر لبنان حاکم است.
اسرائیل نه تایید و نه رد کرده که عامل انفجارها بوده است. اما یک چیز واضح است: برنامه‌ریزی و انجام چنین اقدامی به منابع عظیمی نیاز دارد که به طور آشکار تنها اسرائیل از آن برخوردار است.
روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز با ۱۲ مقام فعلی و سابق دفاعی و اطلاعاتی که در جریان این حمله قرار گرفتند، گفت‌وگو کرده است. آنها می‌خواهند ناشناس بمانند، اما از یک عملیات مخفی پیچیده اسرائیل گزارش می‌دهند که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده بود.
جاسوس‌ها “در دستان حزب‌الله”
اسرائیل و شبه‌نظامیان حزب‌الله ده‌ها سال است که در لبنان با یکدیگر در جنگ به سر می‌برند و از آغاز جنگ غزه تقریباً هر روز نبردهایی در منطقه مرزی در جریان بوده است.
حزب‌الله اگرچه دارای زرادخانه بزرگی از تسلیحات است که ازجمله توسط ایران تأمین مالی شده، اما در گذشته قادر به رقابت و مقابله با سطح پیشرفته فناوری اسرائیل نبوده است. فرماندهان بلندپایه حزب‌الله چندین بار در کشور خود هدف حمله قرار گرفتند و حسن نصرالله، رهبر این شبه‌نظامیان شیعه در یک سخنرانی تلویزیونی در ماه فوریه دلیل این تلفات را برای هوادارانش این‌گونه توضیح داده بود: «از من می‌پرسی که این جاسوس کجاست؟ من به شما می‌گویم: جاسوس تلفنی است که در دست شماست، در دست همسرتان و در دست بچه‌هایتان است.»
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، نصرالله آلترناتیو امن را در دستگاه‌هایی دید که فناوری آنها در واقع یادگار هزاره گذشته است؛ “پیجرها”. از طریق این دستگاه‌های مخابراتی کوچک تنها می‌توان پیام‌هایی مانند “اس‌ام‌اس” ارسال کرد و توانایی بیش از این ندارند. واقعیت این است که پیجرها به طور کلی محبوبیت زیادی در میان گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامی دارند، زیرا نسبت به تلفن‌های هوشمند از یک مزیت برخوردارند و آن اینکه نمی‌توان آنها را شناسایی کرد. نصرالله نیز می‌خواست از این مزیت استفاده کند و بدین گونه از قرار معلوم در تله افتاد.
چه کسی پشت شرکت مستقر در مجارستان است؟
به گفته منابعی که نیویورک تایمز به آنها اشاره می‌کند، اسرائیل سال‌ها پیش یک شرکت پوششی را تاسیس کرده بود که به عنوان یک تولیدکننده بین‌المللی پیجر معرفی می‌شد: شرکت مشاوره بی‌ای‌سی (BAC). این شرکت مستقر در مجارستان، از سال ۲۰۲۲ به ثبت رسیده و دارای مجوز از یک تولیدکننده تایوانی برای تولید و فروش پیجر با برند تولیدکننده است.
بر اساس تحقیقات دو شبکه آلمانی آر‌تی‌ال و ان‌تی‌وی، مدیرعامل ادعایی شرکت، زنی ۴۹ ساله از مجارستان است که رزومه چشمگیری در شبکه لینکدین با سمت‌هایی در اتحادیه اروپا و یونسکو ارائه داده، اما هیچ مدرک دیگری برای این موضوع وجود ندارد. او خودش به فرستنده آمریکایی ان‌بی‌سی نیوز گفته که تولیدکننده پیجر نیست و فقط نقش یک واسط را دارد.
به گفته منابع نیویورک تایمز، پیجرهای شرکت پوششی “بی‌ای‌سی” توسط ماموران سرویس مخفی اسرائیل تولید می‌شوند. بنابراین، این شرکت بخشی از یک شبکه مبهم از دو شرکت پوششی دیگر است. شرکت ساختگی “بی‌ای‌سی” برای استتار خود، مشتریان عادی را نیز می‌پذیرفته و پیجرهای معمولی را به آنها می‌فروخته است. در این میان اما فقط یک مشتری برایش مهم بوده است: حزب‌الله لبنان. به گفته منابع نیویورک تایمز، باتری‌های پیجرهای در نظر گرفته شده برای شبه‌نظامیان حزب‌الله با مواد منفجره “پی‌ای‌تی‌ان” (PETN) بسته شده بودند.
برای اینکه بتوان انفجارهایی مانند آنچه در لبنان رخ داد ایجاد کرد، حتی مقدار کمی از مواد منفجره مانند “پی‌ای‌تی‌ان” کافی است. سابرینا واهلر، شیمیدان آلمانی، به روزنامه “فرانکفورتر آلگماینه” می‌گوید: «فکر می‌کنم که پنج گرم کافی باشد.» او می‌افزاید، در آزمایشگاه‌ها بالاترین حد مواد منفجره حساس، به دلایل ایمنی دو دهم گرم تعیین شده است: «اما همین نیز برای از دست دادن بخشی از انگشت شما کافی است.»
در صورتی که مواد منفجره نصب شود، انفجار آن از راه دور از نظر فنی امکان‌پذیر است. واهلر می‌گوید این کار با استفاده از یک تکانه الکتریکی که مثلا باتری پیجر می‌تواند ایجاد کند، صورت می‌گیرد: «احتمالا به یک ماده منفجره اولیه نیاز است، به عنوان مثال یک چاشنی کوچک که به صورت الکتریکی فعال شده و سپس ماده منفجره را منفجر می‌کند.»
الزام داشتن پیجر برای اعضای حزب‌الله
“نیویورک تایمز” همچنین گزارش می‌دهد که اولین پیجرها از شرکت پوششی “بی‌ای‌سی” در تابستان ۲۰۲۲ به لبنان تحویل داده شدند، اگرچه در ابتدا شمار آنها اندک بوده‌اند. در سال جاری اما حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله، تلفن‌های همراه را در جلسات اعضای شبه‌نظامی ممنوع کرد. علاوه بر این، او دستور داد که امور داخلی فقط از طریق پیجر رتق‌وفتق شود. بنابراین مردان حزب‌الله باید همیشه چنین وسیله‌ای را با خود حمل می‌کردند.
پیش از این گزارش‌هایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه اسرائیل قادر به جاسوسی از کاربران تلفن همراه از طریق میکروفون و دوربین و حتی سرویس‌های پیام‌رسان رمزگذاری‌شده است.
بر اساس گزارش نیویورک تایمز، در نتیجه شرکت پوششی “بی‌ای‌سی” تولید پیجرهای بسته‌بندی شده با مواد منفجره را به شدت افزایش داد. در تابستان سال جاری هزاران دستگاه پیجر وارد لبنان و میان اعضای حزب‌الله توزیع شدند.
مقامات اطلاعاتی به نیویورک تایمز می‌گویند، این تصور برای شبه‌نظامیان ایجاد شده بود که با داشتن پیجر در امان هستند غافل از اینکه اسرائیل “دکمه‌هایی” در اختیار دارد که می‌توان آنها را در هر زمانی فعال کرد و فقط باید در انتظار زمان مناسب می‌بودند.
”اقدامات فعال” اسرائیل
حالا به نظر می‌آید که زمان فعال کردن این “دکمه‌ها” فرارسیده است. یکشنبه گذشته ۱۵ سپتامبر (۲۵ شهریور) بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هدف جدیدی از جنگ را اعلام کرد. او گفت می‌خواهد دست به “اقدامات فعالی” بزند تا حدود ۷۰هزار اسرائیلی تخلیه شده از شمال این کشور بتوانند به خانه‌های خود بازگردند. این امر مستلزم “تغییر اساسی در وضعیت امنیتی” است، زیرا راکت‌هایی از لبنان همچنان هر روز به سمت منطقه مرزی سرازیر می‌شوند.
مقامات اطلاعاتی اسرائیل به نیویورک تایمز گفته‌اند روز سه‌شنبه ۱۷ سپتامبر این کشور دکمه را فشار داد. پیجرها به گونه‌ای تنظیم شده بودند که به نظر می‌رسید اعضای حزب‌الله پیامی از رهبر ارشد خود دریافت کرده‌اند. در عرض چند ثانیه موجی از انفجارها سراسر کشور را درنوردید.
اما انفجار دستگاه‌های بی‌سیم دستی در یک روز بعد، معمایی ایجاد کرده است. طبق گزارش‌ها، “واکی تاکی”ها توسط شرکت ژاپنی “آی‌کام” (Icom) ساخته شده‌اند. آی‌کام اما می‌گوید تولید این دستگاه‌ها از ده سال پیش متوقف شده و از آن زمان دیگر دستگاه‌های “واکی تاکی” تحویل داده نشده‌اند. این امکان وجود دارد که این دستگاه‌ها به طور غیرقانونی توزیع شده باشند. شرکت “آی‌کام” در گذشته هشدار داده بود که محصولات تقلبی، به ویژه مدل‌هایی که دیگر تولید نمی‌شوند، در بازار در گردش هستند.
دویچه وله فارسی
***
گزارش العربیه از پیجرهای دستکاری شده
منابع نزدیک به حزب‌الله به «العربیه» گفتند که این حزب ماه‌ها پیش محموله‌ای دریافت کرد که شامل IC-V82 و دستگاه‌های پیجر بود، اما از دو منبع مختلف، ولی در اصل یک «تله انفجاری» بود.
به گفته این منابع، مقدار مواد منفجره کشف شده در داخل دستگاه‌های بی‌سیم بسیار بیشتر از دستگاه‌های پیجر بود.
به باور این منبع، به نظر می‌رسد که کیفیت این مواد انفجاری تا حدی پیشرفته باشد که دستگاه‌های سنجش و بازرسی مواد منفجره در فرودگاه یا بنادر توانایی کشف یا شناسایی آنها را نداشت.
تفاوت دستگاه‌ها
در همین زمینه، این منابع فاش کردند که «دستگاه‌های بی‌سیم که روز چهارشنبه منفجر شد، برخلاف پیجرهایی که اعضا، کادرها و فرماندهان حزب‌الله در اختیار داشتند، و یا بی‌سیم‌هایی که مأموران برگزاری مراسم مذهبی (عاشورا)، مراسم یادبود و ترحیم دارند متفاوت است.»
از سوی دیگر، منابع پزشکی به العربیه گفتند که «تعدادی از فرماندهان و کادرهای حزب‌الله جزو نخستین گروه از مجروحانی بودند که بر اثر انفجار دستگاه‌های پیجر به بیمارستان‌های بیروت منتقل شدند و تعداد زیادی از آنان هنوز تحت معالجه هستند و جراحات آنها در چشم و دست بوده است.»
تحقیقات حزب‌الله
این منابع همچنین فاش کردند که «تحقیقات داخلی حزب‌الله درباره انفجارهای دستگاه‌های ارتباطی آغاز شده و بر سه نکته استوار است: اول: این رخنه چگونه رخ داده است؟ دوم: واسطه محموله پیجرها و تجهیزات بی‌سیم کیست؟ سوم: اسرائیل چگونه از خرید محموله این تجهیزات مطلع شد؟»
این منابع خاطرنشان کردند که «هویت واسطه واردکننده محموله مشخص شده است» اما از فاش کردن هویتش خودداری کردند.
حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله در لبنان، پنج‌شنبه ۲۹ شهریور اذعان کرد که گروه شبه‌نظامی تحت فرمان او متحمل یک ضربه امنیتی «بزرگ و بیسابقهای» شده است.
نصرالله در ادامه سخنان خود اسرائیل را به منجر کردن هزاران دستگاه پیجر پیام‌رسان و سایر سیستم‌های ارتباط بی‌سیم مورد استفاده حزب‌الله که به کشته شدن ده‌ها عضو و زخمی شدن هزاران عضو دیگر این گروه شبه‌نظامی شده است، متهم کرد.
دبیرکل حزب‌الله گفت: «بدون شک، ما با ضربه‌ای بزرگ و بی‌سابقه در تاریخ لبنان از نظر امنیتی و انسانی مواجه شدیم»، و افزود که این ضربه از طریق انفجار 4 هزار دستگاه «پیجر» توزیع شده میان اعضای حزب‌الله به این گروه شبه‌نظامی وارد شده است.
آسیب‌های چشمی
او در ادامه سخنان خود گفت که انفجار دستگاه‌های ارتباطی پیجر و بی‌سیم باعث کشته شدن ده‌ها نفر و تعداد زیادی مجروح بر جای گذاشته است.
او همچنین اشاره کرد که اغلب مجروحان دچار آسیب‌های چشمی شده و شدت جراحات در ناحیه چشم‌ها زیاد بوده و این مسئله فشار زیادی را بر بیمارستان‌ها وارد کرده است.
تهدید به انتقام‌گیری
وی با تصریح این که اسرائیل هزاران دستگاه «پیجر» را هدف قرار داده و آنها را به‌طور همزمان منفجر کرده است، تخلیه تعدادی از زخمی‌ها به ایران و سوریه را تایید کرد.
نصرالله در ادامه سخنان خود گفت که «دشمن با این اقدام تمامی ضوابط، قوانین و خطوط قرمز را پشت سر گذاشته است.»
دبیرکل حزب‌الله تهدید کرد که اسرائیل پس از حملات آن به دستگاه‌های ارتباطی بی‌سیم در اختیار اعضای گروه، با پاسخ مواجه خواهد شد و در این‌باره تاکید کرد که «زمان انتقام فرا خواهد رسید.»
عدم توقف جبهه لبنان
نصرالله نیز تأکید کرد به‌رغم ضربه‌ای که حزب او طی دو روز گذشته متحمل شد، مادامی که جنگ غزه پایان نیابد، جبهه لبنان متوقف نخواهد شد. وی همچنین تاکید کرد که «عواقب و چشم‌انداز‌ها هر چه باشد جبهه لبنان متوقف نخواهد شد».
وی تاکید کرد که اسرائیل مادامی که به جنگ غزه پایان ندهند قادر به بازگرداندن ساکنان شمال به منطقه مرزی مجاور با لبنان نخواهد بود.
وی در این‌باره خطاب به مقامات اسرائیلی گفت:«نمی‌توانید ساکنان شمال را به شمال بازگردانید؛ هر چه می‌خواهید انجام دهید» و افزود: «نه تشدید نظامی، نه کشتار، نه ترور و نه جنگ فراگیر نمی‌تواند ساکنان [شمال] را به مرز بازگرداند.»
نصرالله گفت که «فرماندهان ارشد حزب‌الله آن نوع پیجرهایی که منفجر شده است را به همراه ندارند.»
جنگده‌های اسرائیلی بر فراز لبنان
همزمان با آغاز سخنرانی دبیرکل حزب‌الله، ارتش اسرائیل پایگاه‌های متعلق به این گروه شبه‌نظامی را در شهرک‌های جنوب لبنان بمباران کرده و جنگنده‌های اسرائیلی بر فراز بیروت اقدام به گشت‌زنی و رها کردن بالن‌های حرارتی کرده و باعث رعب و وحشت شدند.
اسرائیل پنج‌شنبه همچنین طی سلسله حملات هوایی مناطق مختلفی را در جنوب لبنان بمباران کرد.
شایان ذکر است که در نتیجه دو موج منفجر شدن دستگاه‌های ارتباط رادیویی متعلق به حزب‌الله در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه دست‌کم ۳۷ نفر اغلب از اعضای حزب‌الله کشته و نزدیک به سه هزار نفر دیگر زخمی شدند که حسن نصرالله طی سخنرانی خود اغلب آسیب‌های آنها را چشمی اعلام کرد.