صدای جاودانه ی «الهه ناز»۱۰۲ساله شد
استاد بنان یکی از چهره‌های بسیار بسیار شاخص موسیقی آوازی ایران است و می‌توان گفت آواز او سرآغاز شیوه جدیدی در آواز محسوب می‌شود. قبل از بنان، آواز ایران تحت‌تاثیر آوازخوانان دوره قاجار بود منتها مرحوم بنان با تکیه بر خصوصیات صدای خودش شیوه‌ای را انتخاب کرد که بعد از خودش هم، این شیوه موردتقلید سایر آوازخوانان قرار گرفت. شیوه آواز بنان تحت‌تاثیر تعلیمات کلنل علینقی وزیری بود و او از شیوه دکلاماسیون پیروی می‌کرد. یعنی در شیوه او، کلمات واضح و روشن ادا می‌شدند. بنان سلفژ را هم پیش مرحوم خالقی آموخت. هم خالقی و هم وزیری بر شیوه او تاثیر گذاشتند و باعث شدند شيوه او از شیوه‌های آوازی قبل از خودش متمایز باشد. او استعداد خاصی در خواندن درآمدهای متنوع داشت. درآمدهایی که او در آوازهای خود داشت، هربار متفاوت از قبل بوده. بنان صدای شش‌دانگ نداشت اما صدایی مخملین داشت. صدایش شش‌دانگ نبود و می‌توان گفت که حتی در مایه‌های پایین می‌خواند. با این حال به دلیل ویژگی‌های خاص آوازی‌اش بر آوازخوان‌های بعد از خودش تاثیری چشمگیر گذاشت. او شعرهایی وزین انتخاب کرده و اغلب اشعار موسیقی‌اش همراه و متناسب هستند. در واقع آوازهای او تقریبا شعرهای متناسب با ملودی‌اش دارد. بنان معتقد بود که یک هنرمند باید در اوج هنری‌اش کناره‌گیری کند، بنابراین زمانی که به شصت‌وچند سالگی رسید تقریبا از خواندن کناره گرفت اما هنوز بعد از این همه سال، یاد و صدایش با ماست.
---------------------------------------------
سالار عقيلي
صدا مخملی
همان‌طور که همه می‌دانند، استاد بنان حق بزرگی بر گردن موسیقی ایرانی دارد. بنابراین به عنوان عضوی از خانواده موسیقی ایرانی سالگرد تولد او را به همه مردم ایران، به همسرش «پری بنان» و همین‌طور جامعه موسیقی ایران تبریک می‌گویم. استاد بنان نقشی بسیار کلیدی در موسیقی آوازی این مملکت طی نیم‌قرن گذشته داشته است. سال‌هاست سعی کرده‌ام که دنباله‌رو سبک استاد بنان باشم و در کنسرت‌ها و آلبوم‌هایم پیرو سبکشان بوده و تابه‌حال هم چندین قطعه‌شان را مثل «خوشه‌چین»، «امید دل»، «افسون سخن» و... بازخوانی کرده‌ام. حالا هم در کاری که در دست انتشار دارم، چند قطعه از استاد بنان را مجددا اجرا کرده‌ام و همیشه سعی داشته‌ام که دنباله‌رو این هنرمند بزرگ باشم. سبک بنان، سبکی خاص و بی‌بدیل در موسیقی ماست. هر هنرجویی باید بارهاوبارها هر قطعه استاد را گوش کند تا به درک درستی از آن برسد و البته هرکسی هم قادر به درک وسعت آواز او نیست. من شخصا فقط «کاوه دیلیمی» را می‌شناسم که سبک استاد را به‌درستی درک کرده، آن هم چون شاگرد مستقیم استاد بنان بوده. استاد بنان به صدامخملی شهرت دارند. نرمی و لطافت صدای استاد، ذاتی است و اکتسابی نیست؛ یعنی هرکسی نمی‌تواند از روش آوازی او پیروی کند چون جنس صدای او ذاتی است. اگرچه «استاد بنان» خودش گفته بوده که با وجود جنس صدای خاصش باز هم صدا را پیش از خروج، در حنجره‌اش می‌سازد.
تاثیری که استاد بنان در نیم‌قرن گذشته بر موسیقی ما گذاشت نوآوری‌اش در سبک آوازی بود. او توانست از سبک پیشینیانش فاصله بگیرد. به نقل از استاد علی تجویدی شنیدم که تا قبل از استاد بنان عموم مردم آن زمان، موسیقی سنتی را مثل روضه می‌دانستند و تنها کسی که توانست این تصور را از بین ببرد، استاد بنان بود. استاد با سبک نوینی که در 50سال اخیر در آواز ایرانی رقم زد، سبب شد همه اقشار مردم به موسیقی سنتی علاقه‌مند شوند و دیگر موسیقی سنتی مختص بخشی از مردم نباشد. نمونه‌اش هم اینکه آواز استاد سبب شده که امروزه همه مردم، حتی کسانی که به موسیقی اصیل علاقه‌مند نیستند «ای ایران»، «تو ای پری» و «شد خزان» را دوست داشته باشند و زیر لب زمزمه کنند.
خوشه چین
فرهاد فخرالدینی . رهبر پیشین ارکستر ملی
«بنان» تکرار ناپذیر
بی‌شک یکی از چهره‌های درخشان آواز ایران «غلامحسین بنان» است. «بنان» در زمانه‌ای زندگی می‌کرد که عبورش از چارچوب‌های متداول موسیقی سبب شد الگوی خواننده‌های پس از خودش باشد. حتی بعد از فوتش باز هم بسیاری از خواننده‌های ما خواسته‌اند مثل او باشند، صدا و تحریرها و وقار او را داشته باشند و حتی احترام او را در بین مردم داشته باشند. او موسیقی را با زنده‌یاد «روح‌الله خالقی» آغاز کرد. یکی از دوران‌های باشکوه موسیقی ایران دوره همکاری بنان با خالقی و شعرای بزرگی چون رهی‌معیری بوده است. دوره‌ای بسیار باشکوه بوده که دیگر هم تکرار نشد. وقتی امروزه به ترانه‌هایی که او خوانده رجوع می‌کنیم، پی می‌بریم که به بهترین وجه آن قطعات را اجرا کرده و در حقیقت می‌توان گفت بنان در درک شعر بسیار موفق بوده و به دلیل درک درستش از شعر، ادای درستی از کلام هم داشته. موسیقی بنان وقاری عجیب داشت و وقتی او آواز می‌خواند این درک درست شعر و موسیقی در آثارش هویدا بود. بیان درستی که داشت، سبب شد امروزه نمونه بسیار باارزشی در آواز، برای خواننده‌های جوانی باشد که می‌خواهند روش خواندن یک شعر در یک دستگاه را بیاموزند. ویژگی دیگر «بنان» این بود که او هرگز هنر خودش را نفروخت و بسیار انسان وزینی بود و همیشه برای هنرش ارزش فراوان قایل بود و عمری با بزرگان موسیقی همچون ابوالحسن صبا، علی تجویدی و کلنل علینقی وزیری معاشرت داشت. افرادی که از بهترین‌های زمانه بودند و تا همیشه هم در اوج ماندند. خاطرات بسیار زیادی دارم از او؛ خاطراتی که بعضا قدری تلخ هستند. متاسفانه پس از سال 50 به بنان کمتر توجه شد. در آن دوره من رهبر ارکستر موسیقی رادیو و تلویزیون بودم و شاهد بی‌مهری روسای رادیو با او بودم. بعد از روح‌الله خالقی دیگر کسی آن‌طور صمیمانه با بنان کار نکرد. وقتی به آن روزها فکر می‌کنم، می‌فهمم که چه روزهای دردآوری برای بنان بود و ناراحتم که چرا کسی کاری برایش انجام نداد. یک‌بار پیش من آمد و به طعنه گفت که من هنوز هم می‌توانم بخوانم و هنوز هم مرور این حرفش مرا متأثر می‌کند. اصولا برنامه‌ریزی خواندن یک خواننده طبق برنامه‌ای مشخص در «واحد موسیقی» صورت می‌گرفت و متاسفانه در این روند، کاری از دست من ساخته نبود. این بی‌مهری‌ها برایم خیلی سخت بود و شاید یکی از دلایلی که من و «فریدون مشیری» تصمیم گرفتیم برای ساخت مجموعه «یاد یار مهربان» همکاری کنیم، ادای دین به او بود. روح این انسان بزرگ عرصه موسیقی ایران‌زمین، رها باشد. خوشحالم که امروز راه بنان ادامه دارد و هنوز، نوارهای موجود او سرمشق خوبی برای خوانندگان ایرانی است.
یاد یار مهربان