هنوز دو هفته از انتشار تصاویر اعتراض خیابانی، شعارنویسیها و بنرهایی که میگفت «شروع از ما، دهدشت» و خواهان اتحاد بقیه مردم ایران و پیوستن به اعتراض خیابانی میشد، نگذشته است که «اصغر جهانگیر»، سخنگوی قوه قضاییه و بازداشت ۱۲ نفر را تایید کرده است. او مدعی شده که دلیل بازداشت آنها، «سیاسی» نبوده و در پی یک «درگیری محلی بین دو طایفه» رخ داده و اتهام این افراد را «اخلال در نظم عمومی» عنوان کرده است.
منابع «ایرانوایر» اما میگویند که موضوع درگیری بین دو طایفه، «دروغ محض» است، زیرا جوانان بازداشتشده از طوایف مختلف منطقه، از جمله طوایف «دشمن زیاری»، «آقایی» و «فارسی» هستند. همچنین به اطلاع ایرانوایر رسیده که شماری از بازداشتیهای احراز هویت شده، از بازداشتشدگان اعتراضات «زن زندگی آزادی» هستند و بازداشت مجدد آنها در اعتراضات خیابانی محتملتر است.
همزمان گزارشهایی بهدست ایرانوایر رسیده که نشان از تلاش نیروهای امنیتی برای پروندهسازی برای جوانان بازداشتشده دارد. منابع نزدیک به شماری از بازداشتشدگان به ایرانوایر گفتهاند که این جوانان تحت فشار هستند تا علیه خود اعتراف کنند.
***
از وضعیت بازداشتشدگان دهدشت و بهمئی چه میدانیم؟
۲۱ بهمن ۱۴۰۳ با انتشار فراخوانی، جمعی از جوانان اهل دهدشت و بهمئی در استان کهگیلویه و بویراحمد، در اعتراض به وضعیت دشوار معیشتی و نبود آزادیهای مدنی و سیاسی به خیابانها آمدند. این اعتراضات ۳ شب بهطول انجامید و گزارشهایی که از شب ۲۴ بهمنماه بهدست ایرانوایر رسیده بود، نشان از قطعی و اختلال گسترده اینترنت و حضور گسترده نیروهای امنیتی در سطح شهرهای دهدشت و بهمئی داشت.
بنا بر اطلاعاتی که پیشتر بهدست ایرانوایر رسیده بود، بیش از بیست نفر بازداشت شدهاند ولی بهدلیل فشار نهادهای امنیتی بر خانوادهها، تاکنون تنها نام ۱۲ نفر از آنها رسانهای شده است.
شبکه خبری «ایران اینترنشنال» نیز پیشتر شمار معترضان بازداشتشده را ۲۵ نفر اعلام کرده و اعلام کرده بود که نام ۱۲ نفر از آنها احراز شده است.
صفحه «جوانان آزادیخواه کهگیلویه و بویراحمد» که اخبار و ویدیوهای اعتراضات دهدشت را پوشش میدهد و پیگیر وضعیت بازداشتشدگان است نیز در گزارشی نام این اشخاص را منتشر کرده است. بر این اساس، «عاطفه طاهرنیا»، «حسین پریسایی»، «علیرضا پریسایی»، «حمید پریسایی»، «امیرحسین جعفری»، «کامران بوذری»، «جابر فروغی»، «پوریا براتی»، «احمد نورمحمدی»، «شهریار حشمتنسب»، «شهرام نورانیان»، «ابول جودان» و «رضا یگانه»، معترضان بازداشت شده هستند.
یکی از منابع ایرانوایر گفته که ابول جودان، اهل بهمئی است و در اعتراضات آن شهر بازداشت شده است.
روز سهشنبه ۷ اسفند ۱۴۰۳ نیز «اصغر جهانگیر»، سخنگوی قوه قضاییه بازداشت ۱۲ نفر را در دهدشت تایید کرده است. او مدعی شده که این بازداشتها در جریان «درگیری بین دو طایفه» رخ داده و «هیچ دانشجویی در بین دستگیرشدگان نیست.»
جهانگیر از بیخ و بُن اعتراض جوانان دهدشتی به وضعیت معیشتی را منکر شده و گفته است: «موضوعی که در شهرستان دهدشت رخ داد در یک درگیری محلی بین دو تا طایفه بوده که با حضور ضابطین متوقف شد. نکته مهمی که اینجا باید تذکر بدهیم این است که این درگیری به هیچ عنوان به موضوعات سیاسی مرتبط نبود و اساسا اتصال این موضوع به جریانات سیاسی ساخته و پرداخته رسانههای معاند خارجی است.»
اشاره او به گزارشهای رسانههای فارسیزبان خارج از ایران درباره اعتراضات اواخر بهمن در استان کهگیلویه و بویراحمد است. گزارشهایی که بر پایه ویدیوها، تصاویر و گزارش های شاهدان عینی در شهرهای مختلف این استان تهیه و منتشر شده بود. ایرانوایر نیز پیش از این در گزارشی، در گفتوگو با سه منبع آگاه که در منطقه زندگی میکنند، از سرکوب گسترده و بازداشت دهها نفر خبر داده بود. منابع ایرانوایر گفته بودند که فشارهای امنیتی بر بازداشت شدگان بالاست و بسیاری از آن ها در یاسوج، مرکز استان و در بازداشتگاههای امنیتی نگهداری میشوند.
ادعای درگیری طایفهای، «دروغ محض» است
دستکم دو منبع مطلع محلی به ایرانوایر گفتهاند که ادعای سخنگوی قوه قضاییه مبنی بر بازداشت این جوانان در جریان یک درگیری طایفهای «دروغ محض» و «مضحک» است.
یکی از آنها به ایرانوایر میگوید که این جوانان بازداشتشده از طوایف مختلف منطقه، از جمله طایفه «دشمن زیاری»، «آقایی (بابکانی) و (زنگوایی)»، «فارسی»، «طاس احمدی»، «شیخ» و «بهمئی» هستند.
او توضیح میدهد: «اگر چندین طایفه در منطقه ما درگیر بشوند، ابعادش تمام جنوب را در بر میگیرد، نه اینکه دو سه روزه تمام شود.»
یکی دیگر از منابع ایرانوایر با تاکید بر اینکه برخی از بازداشتشدگان از بازداشتشدگان اعتراضات سال ۱۴۰۱ هستند، میگوید: « خیلی از بچههایی که آن چند روز توی خیابان بودند، همانهایی بودند که ۱۴۰۱ هم بودند. خیلیها با یاد پدرام آذرنوش و مهرداد بهناماصل آمدند بیرون و این را توی شعارنویسیهایشان هم میتوانستید ببینید.»
اشاره این فرد آگاه به برخی از شعارنویسیها و بنرهای مربوط به اعتراضات ۲۱ تا ۲۴ بهمنماه در دهدشت و بهمئی است که روی آن نام «پدرام آذرنوش» و «مهرداد بهناماصل»، دو جوان کشته شده در جریان اعتراضات «زن زندگی آزادی» نیز نوشته شده بود.
همچنین پیشتر منابع آگاه به ایرانوایر گفته بودند که «عاطفه طاهرنیا»، «جابر فروغی» و «حسین و علیرضا پریسایی» از بازداشتیهای اعتراضات ۱۴۰۱ بوده است.
شخص آگاهی که با ایرانوایر گفتوگو کرده همچنین تاکید میکند: «مردم فراموش نکردهاند که چطور آنهایی که با دست خالی در خیابان بودند را به گلوله بستند. مردم ما میدانند که در یکی از پرآبترین استانهای کشور، باید در فقر و محرومیت زندگی کنند و مقصر این وضع، حکومت است.»
«تبعه خارجی»، اسم رمز سرکوب و پروندهسازی سنگینتر
در سخنانی که از جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه، منتشر شده، او مدعی شده که یکی از بازداشتشدگان از «اتباع خارجی» است، اصطلاحی که مقامات جمهوری اسلامی از آن برای اشاره به شهروندان کشور افغانستان استفاده میکنند.
پس از انتشار این گزارشها، ایران اینترنشنال در گزارشی نسبت به انتشار گسترده ویدیوها و تصاویری از یکی بازداشتشدگان در رسانهها و صفحات شبکههای مجازی نزدیک به حکومت، نسبت به پروندهسازی برای او هشدار داده بود.
در گزارش این رسانه آمده بود که «احمد نورمحمدی»، یکی از افراد بازداشتشده از سوی اطلاعات سپاه بهشدت شکنجه شده و تحت فشار برای اخذ اعترافات اجباری قرار گرفته است. ایراناینترنشنال در همان گزارش نوشته بود که انتشار تصویری از این شهروند با چشمبند و دستبند، در خبرهایی با محتوای مهاجرستیزانه و افغانستانیستیزانه که او را تبعه افغانستان و به عنوان لیدر اصلی اعتراضات معرفی میکنند، محل نگرانی است.
این گزارش همچنین تاکید کرده بود که مدارک رسیده به این رسانه نشان میدهد آقای نورمحمدی، متولد خرمآباد و «از پدر و مادری ایرانی» است که «از سالها پیش به دهدشت مهاجرت کرده است.»
اطلاعات رسیده به ایرانوایر نشان میدهد که آقای نورمحمدی حدود ۳۲ سال دارد و مادر او ایرانی است. منابع ما گفتهاند که مادر احمد نورمحمدی، که در دهدشت او را با نام «احمد افغانی» هم میشناسند، با یک شهروند افغانستانی ازدواج کرده و بنابراین پدر احمد شهروند افغانستان است.
یکی از منابع ایرانوایر در همینباره میگوید: «به این خاطر که پدرش افغانستانی است، به او میگویند اتباع.»
یکی دیگر از فعالان لُر که بهدلایل امنیتی نخواسته نام او فاش شود، به ایرانوایر میگوید: «در جو بهشدت مهاجرستیزانهای که در ایران وجود دارد، عنوان کردن این موضوع که یکی از بازداشتشدگان اهل افغانستان است، خطرناک است و میتواند بهمعنای فشارها و شکنجه بیشتر بر او برای اعتراف اجباری و نهایتا احکام سنگین زندان برای او و دیگر بازداشتیها باشد.»
این فعال مدنی تاکید میکند: «حکومت از این طریق بهدنبال پرونده سازی و پایین آوردن هزینه این پروندهسازی در بین افکار عمومی است. پیش از این هم بارها اینکار را با بازداشتشدگان و حتی کشتهشدگان و مجروحان اعتراضات، بهویژه در زاهدان انجام دادهاند و این بار هم استفاده از این حربه کثیف و سوار شدن بر موج افغانستانیستیزی حاکم بر ایران، از آنها بعید نیست.»
مردم نگران بازداشتیها هستند
یکی دیگر از منابع ایرانوایر که در دهدشت زندگی میکند با تاکید بر اینکه خبرهایی که در شهر سینه به سینه میچرخد، نشان از نگرانی عمیق شهروندان از سرنوشت جوانان بازداشتشده است، میگوید: «بین مردم شایعاتی نسبت به وضعیت بازداشتیها وجود دارد که گویا از استانهای همجوار برای پیگیری وضعیت استان و همچنین بازداشتیها، نیروی امنیتی آموزشدیده و بازجوهای حرفهای به استان آوردهاند.»
او در پایان نیز میگوید: «نگرانی عمیقی بین مردم از وضعیت شکنجه بازداشتیها و همچنین پروندهسازیهایی که روال عادی کار جمهوری اسلامی است، وجود دارد.»