بریتانیا، کانادا و استرالیا روز یکشنبه در اقدامی که ناشی از سرخوردگی از جنگ غزه و با هدف ترویج راه‌حل دو کشوری است، کشور فلسطین را به رسمیت شناختند. این اقدام واکنش تند اسرائیل را به دنبال داشت.
به گزارش خبرگزاری رویترز، تصمیم این سه کشور مهم غربی، که به طور سنتی از متحدان اسرائیل بوده‌اند، آن‌ها را با حدود ۱۴۰ کشور دیگر که از آرمان فلسطینیان برای ایجاد یک وطن مستقل در سرزمین‌های اشغالی توسط اسرائیل حمایت می‌کنند، همسو کرد.
تصمیم بریتانیا از نظر نمادین اهمیت ویژه‌ای داشت، چرا که این کشور نقش مهمی در ایجاد اسرائیل به عنوان یک کشور مدرن پس از جنگ جهانی دوم ایفا کرده بود.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، اظهار داشت: «امروز، برای احیای امید به صلح برای فلسطینیان و اسرائیلی‌ها و راه‌حل دو کشوری، بریتانیا رسماً کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسد.»
وی افزود: «بحران انسانی ساخت بشر در غزه به سطوح جدیدی رسیده است. بمباران بی‌امان و فزاینده دولت اسرائیل در غزه، تهاجم هفته‌های اخیر، قحطی و ویرانی کاملاً غیرقابل تحمل است.»
انتظار می‌رود کشورهای دیگر، از جمله فرانسه، این هفته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک اقدام مشابهی انجام دهند.
واکنش اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، این اقدام را محکوم کرد و گفت: «پیامی روشن به رهبرانی که پس از قتل‌عام وحشتناک ۷ اکتبر کشور فلسطین را به رسمیت می‌شناسند، دارم: شما پاداش بزرگی به تروریسم می‌دهید.» او این اظهارات را در اشاره به حمله گروه شبه‌نظامی فلسطینی حماس به اسرائیل در سال ۲۰۲۳ که نزدیک به دو سال جنگ در غزه را به دنبال داشت، بیان کرد.
نتانیاهو افزود: «پیام دیگری برای شما دارم: این اتفاق نخواهد افتاد. کشور فلسطین در غرب رود اردن تأسیس نخواهد شد.»
بر اساس آمار اسرائیل، حمله تحت رهبری حماس به اسرائیل منجر به کشته شدن ۱۲۰۰ نفر و گروگان گرفته شدن ۲۵۱ نفر شد. در مقابل، عملیات نظامی اسرائیل در غزه تاکنون بیش از ۶۵,۰۰۰ فلسطینی، که اکثراً غیرنظامی بودند، را کشته، قحطی را گسترش داده، اکثر ساختمان‌ها را ویران کرده و بیشتر جمعیت را - اغلب چندین بار - آواره کرده است.
استقبال محمود عباس
محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، از این اقدام برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین استقبال کرد و گفت که این تصمیم به هموار کردن راه برای «زیستن دولت فلسطین در کنار دولت اسرائیل در امنیت، صلح و همسایگی خوب» کمک خواهد کرد.
استارمر در نامه‌ای به عباس تصمیم بریتانیا را تأیید کرد و اشاره داشت که لندن در سال ۱۹۱۷ از ایجاد یک وطن یهودی حمایت کرده بود، در حالی که متعهد به حفاظت از حقوق جوامع غیر یهودی نیز شده بود.
وی در این نامه نوشت: «بریتانیا بار دیگر تعهد خود را به دولت فلسطین برای مردم فلسطین و حمایت پایدار از راه‌حل دو کشوری که در آن فلسطینیان و اسرائیلی‌ها در صلح و امنیت در کنار یکدیگر زندگی کنند، تأیید می‌کند.»
نامه کی‌یر استارمر، نخست وزیر بریتانیا به محمود عباس:
افتخار دارم به اطلاع شما برسانم و رسماً ثبت کنم که از امروز، ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی رسماً دولت فلسطین را به‌عنوان یک کشور مستقل و دارای حاکمیت به رسمیت می‌شناسد.
این تصمیم تاریخی تأکیدی است بر حمایت پادشاهی متحد از حق ملت فلسطین برای تعیین سرنوشت، از جمله دستیابی به دولت مستقل. راه‌حل دو کشوری همچنان تنها مسیر دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار برای منطقه است. من تعهدات مهمی را که در زمینه اصلاحات بر عهده گرفته‌اید ارج می‌نهم و بار دیگر حمایت خود را برای اجرای آن‌ها در جهت ساخت دولت فلسطین اعلام می‌کنم.
آگاه هستم که پادشاهی متحد در گذشته در خاورمیانه نقشی تاریخی ایفا کرده است. در سال ۱۹۱۷، بریتانیا از اصل ایجاد یک خانهٔ ملی برای ملت یهود حمایت کرد، در حالی که تصریح می‌کرد نباید هیچ اقدامی صورت گیرد که به حقوق مدنی و مذهبی جوامع غیر یهودی موجود لطمه بزند. با اتخاذ این تصمیم امروز، بار دیگر بر تعهد پادشاهی متحد به تشکیل کشور فلسطین برای ملت فلسطین و بر حمایت پایدار ما از راه‌حل دو کشوری ــ که در آن فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها در کنار یکدیگر در صلح و امنیت زندگی کنند ــ تأکید می‌کنم.
پادشاهی متحد مشتاق آغاز دوره‌ای نو از دوستی و همکاری میان ملت‌های بریتانیا و فلسطین است. وزیر خارجه ما طی نامه‌ای به وزیر خارجه شما روند برقراری کامل روابط دیپلماتیک را پیگیری خواهد کرد.
مایهٔ افتخار من بود که اوایل همین ماه شما را در داونینگ استریت میزبانی کردم. مشتاقانه منتظر ایجاد رابطه‌ای نزدیک و سازنده میان دو دولت‌مان هستم.
دولت‌های غربی تحت فشار احزاب و مردمی قرار دارند که از افزایش مداوم تعداد کشته‌شدگان در غزه، تصاویر کودکان گرسنه و ناتوانی دولت‌هایشان در مهار اسرائیل، حتی با ادامه ارائه تسلیحات، خشمگین هستند.
شهروندان لندن روز یکشنبه واکنش‌های متفاوتی نشان دادند. مایکل آنگوس، مدیر ۵۶ ساله یک خیریه، گفت: «باید کارهای زیادی انجام شود و صلح به آن منطقه بیاید. این اولین گام در به رسمیت شناختن این است که این مردم حق دارند جایی را خانه خود بنامند.»
مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، با اعلام تصمیم کشورش اظهار داشت که این اقدام به کسانی که به دنبال همزیستی مسالمت‌آمیز و پایان دادن به حماس هستند، قدرت می‌بخشد. او افزود: «این به هیچ وجه مشروعیت بخشیدن به تروریسم یا پاداشی برای آن نیست.»
ایالات متحده، نزدیک‌ترین متحد اسرائیل، بلافاصله درباره تصمیم سه متحد خود برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین اظهارنظری نکرد، اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، پیش‌تر اعلام کرده بود که با چنین اقدامی مخالف است.
ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت اسرائیل، گفت که پیشنهاد خواهد داد کابینه حاکمیت را بر سرزمین اشغالی دیگر فلسطینیان، یعنی کرانه باختری، اعمال کند. این اقدام به معنای الحاق عملی سرزمینی است که در جنگ ۱۹۶۷ تصرف شده بود. بن‌گویر همچنین گفت که تشکیلات خودگردان فلسطین مورد حمایت غرب، که خودمختاری محدودی در کرانه باختری دارد، باید منحل شود.
نقش تاریخی کلیدی بریتانیا
در سال ۱۹۱۷، نیروهای بریتانیایی، اورشلیم را از امپراتوری عثمانی گرفتند و در سال ۱۹۲۲، جامعه ملل، قیمومیت بین‌المللی منطقه فلسطین را در جریان تقسیم‌بندی‌های پس از جنگ به بریتانیا سپرد تا این سرزمین را اداره کند.
مندی داماری، مادر بریتانیایی-اسرائیلی امیلی داماری، گروگان آزادشده، روز یکشنبه به رویترز گفت که استارمر در «توهم دو کشوری» به سر می‌برد، چرا که نوار غزه همچنان تحت کنترل حماس است که مأموریتش نابودی اسرائیل است.
وی افزود: «او با پاداش دادن به حماس برای حمله وحشیانه و بی‌رحمانه ۷ اکتبر به اسرائیل، در حالی که گروگان‌ها هنوز بازنگشته‌اند، جنگ تمام نشده و حماس هنوز در غزه در قدرت است، عمل می‌کند.»
حسام زملوط، رئیس نمایندگی فلسطین در لندن، این تصمیم را «شناسایی بسیار دیرهنگام» دانست و گفت: «این اقدام صرفاً درباره فلسطین نیست، بلکه تحقق مسئولیت سنگین و رسمی بریتانیاست.» او افزود: «این گامی برگشت‌ناپذیر به سوی عدالت، صلح و اصلاح اشتباهات تاریخی است.»
استارمر پیش‌تر در ماه ژوئیه گفته بود که بریتانیا کشور فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت، مگر آنکه اسرائیل با جنبش حماس به آتش‌بس برسد، اجازه ورود بیشتر کمک‌های انسانی به غزه را بدهد، به روشنی اعلام کند که قصد الحاق کرانه باختری را ندارد و به روند صلحی متعهد شود که به راه‌حل دو دولتی منتهی شود.
دیوید لامی، وزیر امور خارجه بریتانیا، گفت: «از زمان اعلام آن موضع در ژوئیه و به‌ویژه پس از حمله به قطر، عملاً آتش‌بس به کلی از بین رفته و چشم‌اندازها تیره و تار است.» او افزود که اسرائیل همچنین طرح شهرک‌سازی را پیش برده است.
ویکتور کاتان، استاد حقوق بین‌الملل و مشاور کمپین «بریتانیا به فلسطین بدهکار است»، گفت: «اگرچه این اقدام قابل استقبال است، اما بریتانیا به فلسطین بیش از به‌رسمیت شناختن بدهکار است.» او خواستار عذرخواهی رسمی و پرداخت غرامت به علت ایجاد تقسیمات خشونت‌آمیز شد.
تصمیم بریتانیا احتمالاً موجب ارتقاء جایگاه دفتر نمایندگی فلسطین در لندن به سطح سفارت خواهد شد. همچنین می‌تواند به ممنوعیت محصولات تولیدشده در شهرک‌های اسرائیلی در اراضی اشغالی فلسطین منجر شود.
