پلاکارد ضد افغان‌ها در مدرسه‌ای در «میبد»
ماجرا از یک پلاکارد ساده بر سردر یک دبستان در «میبد» یزد آغاز می‌شود، آنجا که برخی از والدین دانش‌آموزان تصمیم می‌گیرند که اعتراض خود نسبت به ثبت‌نام دانش‌آموزان افغانی در مدرسه فرزندانشان را بر سردر مدرسه بکوبند و از مدیر مدرسه بخواهند که مانع ثبت‌نام این دانش‌آموزان شود. اما این پلاکارد ساده، تبعات پیچیده و به مراتب سنگینی داشت چراکه صدها رسانه داخلی و خارجی آن را به‌عنوان نماد نژادپرست‌بودن ایرانیان و بی‌توجهی به حقوق اتباع خارجی تبلیغ و منتشر کردند. البته این پلاکارد نمونه‌ای است از خروار اتفاقاتی که برای اتباع خارجی به‌ویژه افاغنه از دهه‌های گذشته تاکنون در ایران رخ می‌دهد. هنوز هم گروهی از شهروندان ایرانی در موقعیت‌های مختلف اجتماعی به خود اجازه می‌دهند که طبق سلیقه و برداشت غلط شخصی خود با آنها برخورد کنند و حقوق داشته آنها را نادیده بگیرند. آنطور که دهقانی، دفتردار دبستان میبدی میبد به «شرق» گفت، چند روز پیش برخی از والدین دانش‌آموزان اقدام به نصب پلاکاردی بر سردر مدرسه با این مضمون که «ما به هیچ عنوان راضی به ثبت‌نام اتباع خارجه (افغان) در این آموزشگاه نیستیم» می‌کنند. آنها عنوان می‌کردند چرا افاغنه که مدارس مخصوص خودشان را در میبد دارند، در مدارس ایرانی هم ثبت‌نام شوند؟ آنها معتقد بودند افاغنه بروند از امکانات مدارسی که برایشان فراهم شده استفاده کنند. دهقانی با بیان اینکه «هدف خاصی پشت این پلاکارد نبوده»، افزود: «البته مدیر مدرسه به این مساله توجهی ندارد و طبق قانون از دانش‌آموزانی که برگه هویت یا گذرنامه دارند، ثبت‌نام می‌کند.»او اضافه کرد: «ما تابع قانون و بخشنامه‌های بالادستی هستیم. این را هم بگویم که پس از مدتی والدین دانش‌آموزان متوجه اشتباهشان شدند و پلاکارد را خودشان جمع کردند.»این اتفاق و نمونه‌های مشابه آن در سطح کشور در حالی رخ می‌دهد که طبق قانون ورود و خروج اتباع خارجه در ایران که در نوزدهم اردیبهشت سال 1310 تنظیم شده و بعدها توسط وزارت کشور چندین اصلاحیه داشته است، اتباع خارجی می‌توانند با در دست‌داشتن گذرنامه، دفترچه پناهندگی، کارت هویت یا کارت اقامت، فرزندان خود را در مدارس ایرانی ثبت‌نام کنند و ایرادی برای ادامه تحصیل آنها وجود ندارد. همچنین اتباع خارجی باید برای ادامه تحصیل‌شان در ایران، بخشی از هزینه‌های تحصیل خود را پرداخت کنند. براساس نامه شماره74/۱۴۱۶ مورخ 1392 کمیته دایمی اتباع خارجی و در اجرای تصویب‌نامه شماره ۴۲۳/ت۲۹۹۸۲ مورخ 83/1/11 هیات وزیران موضوع آیین‌نامه آموزش اتباع خارجی و به منظور تادیه یارانه‌های دولتی، دانش‌آموزان اتباع خارجی شهریه تحصیلی پرداخت می‌کنند. طبق این مصوبه، شهریه ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی در تمامی استان‌ها، پناهندگان و آوارگان خارجی اعم از دارندگان کارت هویت ویژه اتباع خارجی و کارت دایم و موقت آمایش ۹ برای دوره ابتدایی و نهضت سوادآموزی یک‌میلیون‌ریال، کلاس هفتم و سوم راهنمایی یک‌میلیون‌و۳۰۰هزارریال و متوسطه و پیش‌دانشگاهی یک‌میلیون‌و۵۰۰هزارریال است. شهریه ثبت‌نام دانش‌آموزان اتباع خارجی نیز که دارای گذرنامه هستند برای دوره ابتدایی و نهضت سوادآموزی دو‌میلیون‌و۵۰۰هزارریال، کلاس هفتم و سوم راهنمایی دو‌میلیون‌و۸۰۰هزارریال، متوسطه و پیش‌دانشگاهی سه‌‌میلیون‌ریال است. بنابر این قانون، همه اتباع خارجی ملزم به پرداخت شهریه به مدارس خود هستند و هیچ‌یک به شکل رایگان وارد مدرسه ایرانی نمی‌شوند. با تمام این تفاسیر باز هم افرادی هستند که نسبت به حقوق اتباع افغان در ایران اطلاعی ندارند و هرازگاهی دست به اقداماتی همچون آنچه در دبستان میبد یزد رخ داده، می‌زنند که البته این مخصوص مردم عادی نیست و برخی از مسوولان اجرایی در سازمان‌ها و ارگان‌های دیگر نیز شامل این موضوع می‌شوند. سحر حسینی‌قندهاری، مادر چهار دانش‌آموز افغان ساکن در این‌باره به «شرق» گفت: چندی پیش اداره کل امور اتباع و مهاجرین وزارت کشور بخشنامه‌ای داشت که اتباعی که بیشتر از سه فرزند در سن تحصیل دارند، از پرداخت شهریه معاف هستند. اما وقتی به مدرسه مراجعه کردیم، گفتند که باید حتما شهریه پرداخت کنیم. پس از آن به اداره کل آموزش‌وپرورش شهر تهران رفتم، آنها هم گفتند که از این قانون بی‌خبر هستند و باید حتما شهریه را بپردازیم. این اتفاق برای فرزندان من و چند خانواده دیگر افغان رخ داده است. رضا اصلانی‌فر، کارشناس امور اتباع خارجی در این‌باره به «شرق» گفت: ناهنجاری‌های زیادی در بحث اتباع افغان در ایران هست که ریشه در طول چند دهه‌ای که از حضور ایشان می‌گذرد، دارد و متاسفانه با وجود ضررهای جدی که برای منافع نظام داشته، تاکنون هیچ مسوول ایرانی نسبت به رفع اقدام خاصی نکرده‌اند. وی ادامه داد: «اقدامی مشابه آنچه در مدرسه میبد یزد رخ داده، در نوروز سال گذشته در اصفهان رخ داد به این شکل که برخی از مسوولان محلی در روز سیزده‌به‌در مانع ورود اتباع افغان به پارک کوهستانی صفه شده بودند که جنجال رسانه‌ای فراوانی را در داخل و خارج از کشور به‌همراه داشت که هزینه‌های زیادی را مستقیم و غیرمستقیم بر ایران تحمیل کرد.»این کارشناس امور اتباع خارجی با بیان اینکه فرهنگ‌سازی بین عموم مردم نسبت به حقوق اتباع خارجی بسیار مهم است، افزود: «برخی از مردم تصور می‌کنند که همه اتباع افغان، غیرمجاز وارد ایران شده‌اند و بنابراین حقوق آنها را نادیده می‌گیرند که نمونه آن در حقوق کارگران افغان بسیار بالاست.»اصلانی‌فر ادامه داد: «سازمان ملل‌متحد هر ساله رقمی را بابت حضور اتباع افغان به دولت ایران پرداخت می‌کند که اگرچه ناچیز است اما به هرحال می‌تواند ضامن حقوق کلی آنها باشد.»وی افزود: «باید سازوکارهایی فراهم شود که شهروندان ایرانی بدانند حضور هر تبعه خارجی و به‌ویژه افغان‌ها با هماهنگی دولت و براساس مصلحت‌هایی که نظام جمهوری‌اسلامی در نظر گرفته، انجام شده و آنها حق ندارند با برخوردهای نابهنجار در هر موقعیت اجتماعی و اداری به این اتباع بی‌احترامی کنند.» این کارشناس امور اتباع خارجی با طرح این پرسش که «اگر عده‌ای کودک اروپایی یا آمریکایی در دبستان میبدی ثبت‌نام می‌کردند، باز هم والدین دانش‌آموزان چنین واکنشی داشتند؟» گفت: «فکر می‌کنم که احترام به حقوق و ارزش‌های یک تبعه خارجی حال از هر نقطه جهان یک اصل مبتدی است که هر شهروند ایرانی باید نسبت به آن آگاهی پیدا کند. همان‌طور که اتباع خارجی نیز باید به قوانین و مقررات ایران احترام بگذارند.» به هر حال طبق آنچه وزیر سابق کشور اعلام کرده هم‌اکنون سه‌میلیون تبعه افغان در کشور حضور دارند که در این میان 285هزارنفر از کودکان و نوجوانان آنها در مدارس ایرانی مشغول به تحصیل هستند؛ دانش‌آموزانی که اگر در ذهن آنها تحقیرهای نژادپرستانه و خودخواهانه عده کمی باقی بماند، دید منفی به دولت و جامعه ایرانی خواهند یافت.
شرق
شرق
