خبرگزاری رویترز به نقل از شش منبع گزارش داد آمریکا متحدان کرد سوری خود را تشویق کرد تا به توافق تاریخی روز دوشنبه با دولت اسلام‌گرای دمشق برسند. این توافق می‌تواند از بروز درگیری‌های بیشتر در شمال سوریه جلوگیری کند، آن هم در زمانی که آینده حضور نیروهای آمریکایی مستقر در این کشور در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
هدف این توافق، ترمیم کشوری است که ۱۴ سال جنگ آن را از هم گسسته است و مسیر را برای ادغام نیروهای تحت رهبری کردها، که یک‌چهارم سوریه را در اختیار دارند، با دولت دمشق هموار می‌کند. با این حال، جزئیات کلیدی نحوه اجرای این فرآیند هنوز مشخص نشده است.
سه منبع به رویترز گفتند که ژنرال مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) که تحت رهبری کردها است، با یک هواپیمای نظامی آمریکایی به دمشق منتقل شد تا در مراسم امضای توافق با احمد شرع، رئیس‌جمهور موقت سوریه، شرکت کند.
سه منبع دیگر ــــ مقام‌های آمریکایی ــــ گفتند که ایالات متحده نیروهای دموکراتیک سوریه را به سمت توافق برای تعیین تکلیف جایگاه خود در سوریه جدید سوق داده است. این مسئله محور گفت‌وگوهای چندجانبه‌ای بود که پس از سرنگونی بشار اسد در دسامبر آغاز شد و رویترز در ژانویه درباره آن گزارش داده بود.
یک منبع ارشد اطلاعاتی منطقه‌ای گفت: «ایالات متحده نقش بسیار حیاتی ایفا کرد.»
توافق در شرایط فشار بر هر دو طرف حاصل شد
شرع با عواقب قتل‌های فرقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند که طبق گزارش‌ها توسط شبه‌نظامیان همسو با دولت او انجام شده است، در حالی که نیروهای دموکراتیک سوریه درگیر تنش با گروه‌های سوری تحت حمایت ترکیه هستند که با دمشق هم‌پیمان هستند.
چهار منبع، از جمله یک منبع نزدیک به دولت سوریه، گفتند که خشونت‌های فرقه‌ای موجب تسریع در رسیدن به این توافق شده است. این منبع اطلاعاتی و یک دیپلمات مستقر در دمشق انتظار دارند که این توافق، فشار نظامی ترکیه بر نیروهای دموکراتیک سوریه را کاهش دهد. آنکارا این نیروها را شاخه‌ای از حزب کارگران کردستان (PKK) می‌داند که در ترکیه غیرقانونی اعلام شده است. ترکیه از این توافق استقبال کرده است.
یک مقام دولتی سوریه گفت که ریاست جمهوری این کشور برای حل مسائل باقی‌مانده بین نیروهای دموکراتیک سوریه و ترکیه تلاش خواهد کرد.
روابط عمیق واشنگتن از یک دهه پیش که برای مبارزه با داعش نیرو به سوریه اعزام کرد، روابط عمیقی با گروه‌های کرد این کشور ایجاد کرده است و با وجود مخالفت‌های ترکیه، با جنگجویان کرد همکاری کرده است.
اکنون و از زمانی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به قدرت بازگشته، ادامه حضور نیروهای آمریکایی در سوریه مورد توجه و پرسش قرار گرفته است.
مقام‌های آمریکایی به رویترز گفتند که پنتاگون پیش از هرگونه تصمیم‌گیری درباره سیاست‌های مربوط به سوریه، برنامه‌هایی را برای خروج احتمالی نیروها در صورت صدور دستور، تهیه کرده است.
با این حال، یک مقام دفاعی آمریکا روز سه‌شنبه به رویترز گفت که هیچ نشانه‌ای از خروج قریب‌الوقوع نیروهای آمریکایی وجود ندارد.
این مقام دفاعی آمریکا گفت که ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده(سنتکام)، در پیشبرد توافق نیروهای دموکراتیک سوریه با دولت جدید سوریه نقش داشته، اما این توافق از قبل در حال پیشرفت بوده است.
به گفته این مقام دفاعی، در محافل دولتی آمریکا این تصور وجود دارد که نیروهای دموکراتیک سوریه، اگر از یک سو تحت فشار ترکیه قرار گیرند و از سوی دیگر با دولت جدید سوریه مواجه شوند، در بلندمدت نمی‌توانند قلمرو خود را حفظ کنند.
آرون لوند، تحلیلگر اندیشکده آمریکایی «Century International» گفت: «ایالات متحده به دنبال راه‌هایی برای خروج از سوریه بدون هرج‌ومرج و پیامدهای منفی است. بهترین راه برای این کار، تضمین یک توافق میان جناح‌های سوری است.»
او افزود: «واگذاری کنترل از طریق مذاکره برای ایالات متحده منطقی است. این بهترین راه برای واشنگتن است تا از درگیری میان نیروهای کرد و دولت جدید دمشق جلوگیری کند و از حمله ترکیه از آن سوی مرز جلوگیری شود.»
جزئیات تعیین‌کننده
ارتش ایالات متحده از اظهار نظر درباره تمام جنبه‌های این توافق، از جمله نقشی که ممکن است در تشویق مذاکرات ایفا کرده باشد یا اینکه آیا وسایل حمل‌ونقل برای انتقال عبدی به دمشق فراهم کرده است، خودداری کرد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز سه‌شنبه اعلام کرد که واشنگتن از این توافق استقبال می‌کند.
اردِم اوزان، دیپلمات پیشین ترکیه و کارشناس مسائل سوریه، گفت که این توافق برای هر دو طرف سودمند است. او اظهار داشت: «شرع پس از ناآرامی‌های اخیر در مناطق ساحلی، فضای تنفسی سیاسی پیدا می‌کند و نیروهای دموکراتیک سوریه نیز از درگیری مستقیم با ترکیه در شرایطی که سیاست ایالات متحده در قبال سوریه همچنان نامشخص است، اجتناب می‌کنند.»
در این توافق مشخص نشده است که نیروهای دموکراتیک سوریه چگونه در ارتش سوریه ادغام خواهند شد. این نیروها پیش‌تر اعلام کرده بودند که باید به‌عنوان یک مجموعه واحد به ارتش بپیوندند، در حالی که دمشق خواستار جذب آنها به‌صورت فردی است.
یک مقام دولتی سوریه گفت که کمیته‌هایی برای بررسی جزئیات، از جمله نحوه کنترل مرزها، تشکیل خواهند شد.
اوزان افزود: «این توافق در حال حاضر به نظر یک راه‌حل برد-برد می‌آید، اما آزمون واقعی در اجرای آن خواهد بود.»
یک سخنگوی نیروهای دموکراتیک سوریه به سؤالات مطرح‌شده پاسخ نداد. عبدی این توافق را «فرصتی واقعی برای ساختن یک سوریه جدید» توصیف کرده است.
لحظه‌ای تاریخی برای کردها
این توافق در برهه‌ای تاریخی برای کردها به دست آمده است. دو هفته پیش عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کردستان (PKK)، خواستار خلع سلاح این گروه شد. با وجود تأثیرپذیری شدید نیروهای دموکراتیک سوریه از اوجالان، این نیروها اعلام کرده‌اند که این درخواست شامل آنها نمی‌شود.
آرون زِلین، پژوهشگر ارشد در مؤسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، گفت که واشنگتن می‌خواهد اطمینان حاصل کند که مبارزه با داعش بدون اختلال ادامه می‌یابد و در نهایت دمشق مسئولیت مقابله با آن را بر عهده می‌گیرد.
او افزود: «این توافق همچنین به یکپارچگی کشور کمک می‌کند که به نفع ایالات متحده است، چرا که واشنگتن خواهان ثبات است و نه درگیری‌های داخلی بر سر قدرت.»
تیمور ازهری، فیل استوارت، جاناتان اسپایسر و سلیمان الخالدی
خبرگزاری رویترز، ۱۲ مارس ۲۰۲۵
ایران امروز
