دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در شش هفته اول حضورش در کاخ سفید، اقداماتی سریع و گیج‌کننده برای تخریب ساختار دولت فدرال و حمله به نهادهای دیرینه انجام داده است تا قدرت خود را افزایش دهد. او کسانی را که به کاخ کنگره آمریکا حمله کردند تا نتیجه انتخابات ۲۰۲۰ را تغییر دهند، مورد عفو قرار داده، وفاداران خود را در رأس اف‌بی‌آی و نیروهای نظامی گمارده و وزارت دادگستری را پاکسازی کرده است، وزارتخانه‌ای که تحقیقات علیه متحدان ترامپ را متوقف کرده است.
او کنترل خود را بر نهادهای مستقل مانند کمیسیون فدرال انتخابات اعلام کرده، رسانه‌هایی را که پوشش خبری مورد علاقه‌اش نیستند مجازات کرده و متحدانش پیشنهاد داده‌اند که او ممکن است دستورات دادگاه را نادیده بگیرد.
کسانی که دموکراسی را در سراسر جهان زیر نظر دارند، هشدار داده‌اند که دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ می‌تواند آزمایش ۲۴۰ ساله آمریکا با دموکراسی را به خطر بیندازد. هفته‌های اول حضورش در کاخ سفید هیچ‌چیز برای کاهش این نگرانی‌ها انجام نداده است.
«برندان نیهان» از کالج دارتموث، که همراه با بیش از ۸۰۰ دانشمند علوم سیاسی دیگر نامه‌ای را امضا کرده‌اند که هشدار می‌دهد ترامپ در حال تضعیف حاکمیت قانون و اصل اساسی تفکیک قوا است، گفت: «ترامپ از کتاب بازی کلاسیک اقتدارگرایان منتخب استفاده می‌کند. تقریباً خجالت‌آور است که چقدر این حرکات خام و آشکار هستند.»
نیهان گفت برخی از اقدامات ترامپ شبیه به اقدامات کسانی است که در انتخابات دموکراتیک پیروز شده‌اند و سپس به سمت تمرکز کنترل حرکت کرده‌اند، مانند ویکتور اوربان در مجارستان. کسانی که در سایر کشورها با اقتدارگرایان مقابله کرده‌اند، می‌گویند از آنچه در ایالات متحده اتفاق می‌افتد، نگران هستند.
ماریا رزا، روزنامه‌نگاری که پس از تحت تعقیب قرار گرفتن توسط دولت رئیس‌جمهور سابق فیلیپین، رودریگو دوترته، در سال ۲۰۱۹ برنده جایزه نوبل شد، هفته گذشته در تماسی درباره تهدید ترامپ برای دموکراسی گفت: «احساس می‌کنم دوباره این شرایط را تجربه می‌کنم. آنچه شما می‌بینید دقیقاً همین است — آن را مانند مرگ با هزار ضربه چاقو در نظر بگیرید. شما آنقدر خونریزی می‌کنید که در نهایت، بدن سیاسی می‌میرد.»
دموکراسی چیست؟
ترامپ قطعاً تصویر یک مرد قوی را پذیرفته است. او اعلام کرد: «ما قانون فدرال هستیم» و در صفحه اجتماعی خود نوشت: «کسی که کشورش را نجات می‌دهد، هیچ قانونی را نقض نمی‌کند» — جمله‌ای که اغلب به ناپلئون بناپارت نسبت داده می‌شود. حساب رسمی کاخ سفید در شبکه اجتماعی X تصویری از ترامپ خندان و تاج‌دار با عبارت «زنده باد پادشاه» منتشر کرد.
حامیان ترامپ می‌گویند او در واقع تلاش می‌کند تا دموکراسی آمریکا را با دادن آنچه مردم می‌خواهند — یک رئیس‌جمهور قوی — حفظ کند. اما این سؤال مطرح است که ترامپ چقدر می‌تواند قوی شود. دادگاه‌ها چندین دستور اجرایی او را متوقف کرده‌اند، از جمله دستوراتی که به دنبال حذف آژانس‌های ایجاد شده توسط کنگره و پایان دادن به حق شهروندی برای فرزندان والدینی که به طور غیرقانونی در ایالات متحده هستند، بوده است.
ترامپ در سال گذشته وعده داد که بوروکراسی فاسد دولت را از بین ببرد، چیزی که او آن را مقصر شکست‌های دوره اول ریاست‌جمهوری و تعقیب‌های قضایی پس از آن می‌داند. در اولین روز حضورش در کاخ سفید، او به خبرنگاران گفت هدفش این است که «ایمان، ثروت، دموکراسی و در واقع آزادی مردم را به آن‌ها بازگرداند.»
ایلان ماسک، میلیاردری که ترامپ او را برای هدایت کاهش هزینه‌های دولت فدرال انتخاب کرد، در فوریه گذشته در دفتر بیضی‌شکل به خبرنگاران گفت که او در حال تلاش برای «بازگرداندن دموکراسی» است. برخی از دعاوی قضایی که به دنبال توقف اقدامات ماسک بودند، ناموفق بوده‌اند و به او اجازه داده‌اند تا به کار خود ادامه دهد.
ماسک به خبرنگاران گفت: «مردم به اصلاحات بزرگ دولت رأی دادند و این همان چیزی است که مردم دریافت خواهند کرد. این همان چیزی است که دموکراسی درباره آن است.»
اما بسیاری از کسانی که دموکراسی را زیر نظر دارند، هشدار می‌دهند که درک ماسک از دموکراسی ناقص است.
کوین کاساس-زامورا، دبیرکل گروه بین‌المللی ایده (International IDEA) که مقر آن در استکهلم است، می‌گوید: «قدرتی که شما از طریق صندوق رأی به دست می‌آورید، قدرت نامحدود نیست. این جوهر دموکراسی لیبرال است.»
تضعیف سنت‌های دموکراتیک ما
در صحنه جهانی، ترامپ و دولت او متحدان دیرینه اروپایی را نگران کرده‌اند، به ویژه در مورد اینکه آیا ایالات متحده به ناتو متعهد باقی می‌ماند یا خیر، و همچنین جانب‌داری او از روسیه در سازمان ملل متحد در ماه گذشته و در مذاکرات برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، کشوری که سه سال پیش توسط کرملین مورد حمله قرار گرفت.
در روز جمعه، ترامپ در دفتر بیضی‌شکل به ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، حمله کرد. مقامات روسیه و بسیاری از متحدان ترامپ ابراز خوشحالی کردند؛ کشورهای اروپایی با وحشت واکنش نشان دادند.
سناتور برنی سندرز از ورمونت گفت روابط نزدیک بین دولت ترامپ و دولت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به معنای تهدیدی وجودی است. او در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «این اتحاد پوتین-ترامپ به معنای رها کردن متحدان ما، حمایت از اقتدارگرایی و تضعیف سنت‌های دموکراتیک ما است.»
جاش چافتز، استاد حقوق در دانشگاه جورج‌تاون، گفت: «تم اصلی در تمام حرکات ترامپ درباره گسترش قدرت شخصی او است.» او افزود: «حتی مشخص نیست که این قدرت در خدمت چه چیزی است»، و اشاره کرد که ترامپ اعتقادات ایدئولوژیک قوی چندانی ندارد.
سیاسی‌سازی اجرای قانون فدرال
با وجود نگرانی‌هایی که دولت ممکن است قوه قضائیه را نادیده بگیرد، ترامپ و ماسک گفتند که به احکام دادگاه احترام خواهند گذاشت و در نهایت به دنبال تأیید کنگره برای تغییراتی که ایجاد می‌کنند، خواهند بود. با این حال، ماسک و برخی دیگر از جمهوری‌خواهان همچنین خواستار استیضاح قضاتی شده‌اند که علیه دولت رأی داده‌اند.
علائم هشداردهنده دیگری نیز وجود دارد، به ویژه استفاده تهاجمی از وزارت دادگستری برای ترویج منافع سیاسی ترامپ.
این وزارتخانه به دادستان‌ها دستور داده تا اتهامات فساد علیه اریک آدامز، شهردار نیویورک سیتی، را به دلیل همکاری او با سیاست‌های سختگیرانه دولت در زمینه مهاجرت، لغو کنند. این اقدام منجر به استعفای چندین مقام ارشد وزارت دادگستری شد که گفتند چنین توافقی خطرناک است و برخی از دادستان‌های سابق درباره خطرات آن برای حاکمیت قانون هشدار دادند.
اد مارتین، انتخاب ترامپ برای سمت دادستان ایالات متحده در ناحیه کلمبیا، از برخی متهمانی که در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ به کاخ کنگره آمریکا حمله کردند، دفاع کرده است. مارتین در سمت موقت خود به عنوان بالاترین مقام دادستانی فدرال در پایتخت کشور، با حداقل دو دموکرات کنگره، از جمله چاک شومر، رهبر اقلیت سنا از نیویورک، تماس گرفت تا درباره اظهارات قبلی آن‌ها «تحقیق» کند. یکی از این اظهارات مربوط به ماسک و دیگری مربوط به قضات محافظه‌کار دیوان عالی بود که در رأی اکثریت برای پایان دادن به حق سقط جنین در قانون اساسی شرکت داشتند.
کاساس-زامورا، که اهل کاستاریکا است، گفت: «این ایده که شما می‌توانید از قدرت خود برای پاداش دادن به دوستان و مجازات دشمنان استفاده کنید — این چیزی است که مدت‌ها در سیاست آمریکای لاتین رایج بوده است.»
تهدید دشمنان فرضی
ترامپ حملات خود به رسانه‌هایی که پوشش خبری مورد علاقه‌اش نیستند را تشدید کرده است، آن‌ها را از محل کار خود در پنتاگون اخراج کرده یا از ورود به دفتر بیضی‌شکل و هواپیمای اختصاصی رئیس جمهور (فورس وان) منع کرده و تصمیم گرفته است خود تعیین کند کدام رسانه‌ها اجازه پوشش رویدادهای او را داشته باشند. فردی که او به عنوان رئیس کمیسیون فدرال ارتباطات منصوب کرده است، در حال بررسی پی‌بی‌اس و رادیوی عمومی ملی (NPR) است که بودجه فدرال دریافت می‌کنند.
ترامپ همچنین دستور اجرایی صادر کرده است تا کنترل نهادهای مستقل مانند کمیسیون ارتباطات فدرال (FCC)، کمیسیون فدرال انتخابات و کمیسیون بورس و اوراق بهادار را به دست بگیرد.
برخی از دموکرات‌های برجسته از تشبیهات تندوتیزی برای هشدار درباره اقدامات ترامپ استفاده کرده‌اند. در سخنرانی وضعیت کشور در ماه گذشته که با ارزیابی تندوتیزی از اقدامات ترامپ به پایان رسید، جی‌بی پریتزکر، فرماندار دموکرات ایلینوی که یهودی است، از قانون‌گذاران خواست تا به یاد بیاورند که چه چیزی تقریباً یک قرن پیش باعث ظهور نازی‌ها در آلمان شد.
او گفت: «اگر نمی‌خواهیم تاریخ تکرار شود، پس به خاطر خدا در این لحظه باید به اندازه کافی قوی باشیم تا از آن درس بگیریم.»
نوشته ریکلاس ریکارذی ــ خبرگزاری آسوشیتدپرس
