نیکولا سارکوزی، رئیس‌جمهوری پیشین فرانسه، روز سه‌شنبه اجرای حکم پنج‌ساله زندان خود را به اتهام تبانی برای جمع‌آوری غیرقانونی کمک‌های مالی انتخاباتی از لیبی آغاز کرد و با ورود به زندان «لا سانته» در پاریس، فصل تازه‌ای در یکی از چشمگیرترین سقوط‌های سیاسی تاریخ معاصر فرانسه رقم خورد.
سارکوزی ۷۰ ساله، رئیس‌جمهور محافظه‌کار سابق که در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲ قدرت را در دست داشت، خانه‌اش را ترک کرد و در مسیر حرکت به زندان، دست در دست همسرش کارلا برونی، با جمعیتی از هواداران روبه‌رو شد که در میان شعارهای «نیکولا، نیکولا» سرود ملی فرانسه، «مارسی‌یِز»، را می‌خواندند.
ماه گذشته، سارکوزی به جرم فساد و دریافت غیرقانونی کمک مالی از حکومت معمر قذافی محکوم شده بود. او نخستین رئیس‌جمهور پیشین فرانسه است که پس از مارشال فیلیپ پتن – همکار نازی‌ها در جنگ جهانی دوم – روانه زندان می‌شود.
اصرار سارکوزی بر بی‌گناهی
اندکی پس از حرکت به‌سوی زندان، سارکوزی پیامی بلند در شبکه اجتماعی «ایکس» منتشر کرد و خود را قربانی انتقام و نفرت دانست.
او نوشت: «می‌خواهم به مردم فرانسه بگویم با همان نیرویی که همیشه در من بوده است، آن‌که امروز به زندان می‌رود، رئیس‌جمهور پیشین جمهوری نیست، بلکه مردی بی‌گناه است.»
محکومیت او پایان‌دهنده سال‌ها کشمکش قضایی در پرونده‌ای است که مدعی است کارزار انتخاباتی‌اش در سال ۲۰۰۷ میلیون‌ها یورو از رژیم معمر قذافی دریافت کرده است؛ دیکتاتوری که بعدها در جریان قیام‌های بهار عربی سرنگون و کشته شد.
طبق حکم دادگاه، سارکوزی با همراهی نزدیکانش در طراحی و هدایت این نقشه جرمکارانه نقش داشته، اما از اتهام دریافت یا استفاده شخصی از پول‌ها تبرئه شده است.
او همواره هرگونه تخلف را انکار کرده و این پرونده را انگیزه‌ای سیاسی خوانده است.
وکلای او اعلام کردند که درخواست آزادی موقت پیش از فرجام‌خواهی را ارائه داده‌اند و انتظار دارند طی حدود یک ماه آینده این درخواست بررسی شود. آن‌ها ابراز امیدواری کردند که سارکوزی تا کریسمس بتواند آزاد شود.
نگهداری در بخش انفرادی زندان
گمان می‌رود سارکوزی در بخش انفرادی زندان «لا سانته» نگهداری شود؛ جایی که زندانیان در سلول‌های مجزا اسکان دارند و برای حفظ امنیت، فعالیت‌های بیرونی‌شان نیز جدا از دیگران است.
شرایط اقامت در این بخش مشابه سایر قسمت‌های زندان است: سلول‌ها حدود ۹ تا ۱۲ متر مربع مساحت دارند و پس از بازسازی‌های اخیر، به دوش خصوصی مجهز شده‌اند.
سارکوزی می‌تواند با پرداخت ماهانه ۱۴ یورو (حدود ۱۶ دلار) تلویزیون تماشا کند و به تلفن ثابت دسترسی داشته باشد.
او در گفت‌وگو با روزنامه *فیگارو* گفته بود در هفته نخست زندان سه کتاب با خود خواهد برد؛ از جمله «کنت مونت‌کریستو» اثر الکساندر دوما – داستان مردی بی‌گناه که به ناحق زندانی می‌شود و در پی انتقام از خیانت‌کنندگان به خود برمی‌آید.
تصمیم دستگاه قضایی برای زندانی کردن یک رئیس‌جمهور پیشین، موجی از خشم میان متحدان سیاسی سارکوزی و جناح راست افراطی برانگیخت.
ژاکلین فرابوله، از حامیان سارکوزی که میان جمع هواداران فریاد تشویق سر می‌داد، به خبرنگاران گفت: «نیکولا سارکوزی مجرم نیست. احساس ما این است که دستگاه عدالت دارد قدرت را در دست می‌گیرد، و این برای فرانسه خطرناک است.»
فرزندان و برادران سارکوزی نیز در این گردهمایی حاضر بودند. سارکوزی با چهره‌ای جدی برای لحظه‌ای برای هوادارانش دست تکان داد و سپس سوار خودرو شد تا به زندان برود.
تغییر رویکرد فرانسه در جرائم اقتصادی
این حکم نشانه‌ای از تغییر سیاست فرانسه در برخورد با جرائم اقتصادی و مالی است. در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، بسیاری از سیاستمداران محکوم‌شده از زندان رفتن می‌گریختند.
با وجود مشکلات قضایی، نفوذ سیاسی سارکوزی همچنان پابرجاست؛ بازتابی از تغییر فضای اجتماعی فرانسه به سمت راست.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور کنونی فرانسه که روابط گرمی با سارکوزی و همسرش دارد، روز دوشنبه پیش از انتقال او به زندان با وی دیدار کرد. ژرالد دارمانن، وزیر دادگستری نیز اعلام کرد به دیدار سارکوزی در زندان خواهد رفت.
این دیدارها خشم سیاستمداران جناح چپ را برانگیخت که آن را نقض استقلال قوه قضاییه دانستند.
نیکولا سارکوزی، فرزند یک مهاجر مجارستانی، در سال ۲۰۰۷ به ریاست‌جمهوری رسید و وعده داد با اجرای اصلاحات اقتصادی و تسهیل فضای کسب‌وکار، اقتصاد راکد فرانسه را احیا کند و جایگاه کشور را در سطح جهانی ارتقا دهد.
اما بحران مالی ۲۰۰۸–۲۰۰۹ به‌سرعت در مسیر این تلاش‌ها وقفه انداخت و با وجود اقداماتی چون افزایش سن بازنشستگی از ۶۰ به ۶۲ سال و تعدیل قانون ۳۵ ساعت کار هفتگی، رأی‌دهندگان پاداش چندانی به او ندادند.
میشل روز و کلوتِر آشی / خبرگزاری رویترز / ۲۱ اکتبر ۲۰۲۵
ایران امروز
