مقامهای اسرائیلی روزبهروز بیشتر نسبت به گسترش تولید موشکهای بالستیک ایران که اوایل سال جاری در پی حملات نظامی اسرائیل آسیب دیده بود، ابراز نگرانی میکنند و طبق گفتهی یک منبع آگاه از این برنامه و چهار مقام پیشین دولت آمریکا که در جریان جزئیات قرار گرفتهاند، در حال آماده شدن هستند تا رئیسجمهور دونالد ترامپ را درباره گزینههای احتمالی برای حملهی مجدد به این تأسیسات مطلع سازند.
به گفتهی این منابع، مقامهای اسرائیلی همچنین نگران آناند که ایران در حال بازسازی تأسیسات غنیسازی هستهای باشد که در ماه ژوئن هدف بمباران آمریکا قرار گرفت. با این حال، آنها اضافه کردند که از دید مقامهای اسرائیلی، تلاشهای ایران برای بازسازی مراکز تولید موشک بالستیک و ترمیم سامانههای پدافند هوایی از کار افتاده، نگرانیهای فوریتری را ایجاد کرده است.
بر اساس گفتهی منابع آگاه، قرار است ترامپ و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اواخر ماه جاری در اقامتگاه ترامپ در مار-ئه-لاگو در ایالت فلوریدا دیدار کنند. انتظار میرود نتانیاهو در این دیدار استدلال کند که گسترش برنامه موشکهای بالستیک ایران تهدیدی است که ممکن است نیازمند واکنشی سریع باشد.
منابع افزودند که بخشی از استدلال نتانیاهو این خواهد بود که اقدامات ایران نهتنها برای اسرائیل بلکه برای کل منطقه، از جمله منافع ایالات متحده، خطرساز است. بنا بر این گزارش، انتظار میرود نخستوزیر اسرائیل گزینههایی را برای همکاری یا مشارکت ایالات متحده در هرگونه عملیات نظامی جدید به ترامپ ارائه دهد.
ترامپ روز پنجشنبه، در واکنش به پرسشی دربارهی دیدار ۲۹ دسامبر با نتانیاهو به خبرنگاران گفت: «هنوز رسماً تنظیم نشده، اما او مایل است من را ببیند.» مقامات اسرائیلی اما تاریخ ۲۹ دسامبر را اعلام کردهاند.
دولت اسرائیل از اظهار نظر خودداری کرد و مأموریت ایران در سازمان ملل نیز به درخواست رسانهها برای اعلام نظر پاسخی نداد.
آنا کلی، سخنگوی کاخ سفید، در بیانیهای گفت: «آژانس بینالمللی انرژی اتمی و دولت ایران ارزیابی ایالات متحده مبنی بر اینکه عملیات “چکش نیمهشب” توانمندیهای هستهای ایران را بهطور کامل نابود کرده است، تأیید کردند.» وی افزود: «همانطور که رئیسجمهور ترامپ گفته است، اگر ایران در پی دستیابی به سلاح هستهای باشد، آن محل پیش از نزدیک شدن به چنین هدفی مورد حمله قرار گرفته و نابود خواهد شد.»
طرح اسرائیل برای اطلاعرسانی به ترامپ دربارهی احتمال حملات نظامی جدید علیه ایران ـــ و فراهم کردن گزینهی مشارکت برای آمریکا ـــ در حالی مطرح میشود که رئیسجمهور در حال بررسی گزینه انجام حملات نظامی در ونزوئلا است، اقدامی که میتواند جبهه جنگی تازهای را برای ایالات متحده بگشاید. همچنین او در روزهای اخیر بر کارزار بمباران دولت خود علیه برنامه هستهای ایران و موفقیتش در دستیابی به آتشبسی میان اسرائیل و حماس تأکید کرده است.
ترامپ در نطقی خطاب به مردم آمریکا در روز چهارشنبه گفت: او «تهدید هستهای ایران را نابود کرده و جنگ غزه را پایان داده و برای نخستین بار در سه هزار سال گذشته صلح را به خاورمیانه آورده است.»
نگرانیهای اسرائیل درباره ایران در شرایطی بروز کرده که تهران علاقه خود را برای ازسرگیری گفتوگوهای دیپلماتیک با ایالات متحده با هدف محدودسازی فعالیتهای هستهایاش ابراز کرده است؛ موضوعی که میتواند پیگیری اسرائیل در طرح گفتوگو با ترامپ درباره حملات تازه را پیچیدهتر کند.
به گفتهی منبع آگاه از برنامههای اسرائیل، تأمین مالی متحدان منطقهای ایران نیز از نگرانیهای اصلی مقامهای اسرائیلی به شمار میآید.
این منبع گفت: «برنامه سلاحهای هستهای بسیار نگرانکننده است. تلاشی برای بازسازی در جریان است اما هنوز تهدیدی فوری محسوب نمیشود.»
حملات آمریکا که در ماه ژوئن علیه ایران انجام شد و «عملیات چکش نیمهشب» نام گرفت، شامل بهکارگیری بیش از ۱۰۰ هواپیما، یک زیردریایی و هفت بمبافکن B-2 بود. ترامپ گفته است که این حملات تأسیسات غنیسازی هستهای ایران را “کاملاً نابود” کردهاند، هرچند برخی ارزیابیهای اولیه نشان داد آسیبها ممکن است به آن گستردگی که رئیسجمهور ادعا کرده نبود.
در همان زمان، نیروهای اسرائیلی نیز چندین پایگاه موشکهای بالستیک ایران را هدف قرار دادند.
حملات هوایی اسرائیل در آوریل و اکتبر ۲۰۲۴ همچنین تمامی سامانههای پدافند هوایی S-300 ایران – پیشرفتهترین سامانه دفاعی در اختیار این کشور – را منهدم کرد. این اقدام مسیر را برای پروازهای سرنشیندار به داخل حریم هوایی ایران در ماههای بعد هموار ساخت، زیرا تهدید علیه خلبانان را بهطور چشمگیری کاهش داد.
برخلاف حملات علیه برنامه موشکهای بالستیک ایران، برای وارد آوردن آسیب قابلتوجه به تأسیسات هستهای ایران به مشارکت مستقیم نظامی ایالات متحده نیاز بود، چرا که انجام این کار مستلزم استفاده از بمبهای سنگرشکن ساخت آمریکا با وزن ۳۰ هزار پوند بود.
ترامپ هفته گذشته اشاره کرد که ممکن است آماده بازگشت به گفتوگو با ایران باشد، هرچند همزمان به تهران هشدار داد که نباید درصدد بازسازی برنامههای موشکی یا هستهای خود برآید.
او گفت: «ایران میتواند تلاش کند برنامه موشکیاش را بازسازی کند، اما برای بازگشت به وضعیت پیشین زمان زیادی لازم دارد.» و افزود: «اما اگر بخواهند بدون توافق برگردند، آن یکی را هم نابود خواهیم کرد. میدانید، ما میتوانیم موشکهایشان را خیلی سریع از کار بیندازیم، قدرت بزرگی در اختیار داریم.»
به گفتهی منبع آگاه از برنامههای اسرائیل، پیش از حملات ماه ژوئن، مقامهای اسرائیلی چهار گزینه برای اقدام نظامی به ترامپ پیشنهاد کرده بودند. این منبع گفت که مقامهای اسرائیلی این گزینهها را روی میز پذیرایی دفتر بیضی در کاخ سفید تشریح کردند. یکی از گزینهها اقدام مستقل اسرائیل بود؛ در گزینهی دوم حمایت محدود آمریکا پیشبینی شده بود؛ گزینهی سوم شامل عملیات مشترک ایالات متحده و اسرائیل علیه ایران بود؛ و در گزینهی چهارم خودِ آمریکا رأساً عملیات را انجام میداد. در نهایت، ترامپ تصمیم گرفت گزینه عملیات مشترک را تصویب کند. این منبع افزود که احتمال دارد نتانیاهو طی دیدار خود در مار-ئه-لاگو مجموعهای مشابه از گزینهها را بار دیگر به ترامپ ارائه کند.
انتظار میرود توافق آتشبس شکننده میان اسرائیل و حماس نیز محور مهمی در گفتوگوهای نتانیاهو و ترامپ باشد، زیرا نگرانیهایی وجود دارد که هیچیک از طرفین برای اجرای مرحله بعدی توافق اقدام مؤثری انجام نمیدهند.
بر اساس مرحله دوم این توافق، اسرائیل باید نیروهای خود را از نوار غزه خارج کرده و نهادی موقت، بهجای حماس، اداره این منطقه فلسطینی را بر عهده بگیرد. همچنین قرار است نیروی بینالمللی ثبات در غزه مستقر شود.
دو مقام پیشین اسرائیلی گفتند اگر تنش میان مقامهای آمریکایی و اسرائیلی بر سر رویکرد نتانیاهو نسبت به آتشبس ادامه یابد، ممکن است اشتیاق ترامپ برای انجام اقدامات نظامی جدید علیه ایران کاهش یابد.
به گفتهی منبع آگاه از برنامههای اسرائیل و مقامهای پیشین آمریکا که در جریان این برنامهها قرار گرفتهاند، اگر تولید موشکهای بالستیک ایران مهار نشود، این کشور میتواند تولید سالانهی خود را به حدود سه هزار فروند افزایش دهد.
یکی از مقامهای پیشین اسرائیلی که با مقامهای فعلی درباره این نگرانیها گفتوگو کرده است، گفت: «تهدید موشکهای بالستیک و تعداد موشکهایی که ایران میتواند در حمله به کار گیرد، فوریترین نگرانی اسرائیل است. پس از آخرین درگیری دیگر تردیدی باقی نمانده که ما میتوانیم برتری هوایی به دست آوریم و آسیب بسیار بیشتری به ایران وارد کنیم تا آنچه ایران میتواند به اسرائیل بزند. اما تهدید موشکی واقعی است و ما در نبرد پیشین نتوانستیم جلوی همه آنها را بگیریم.»
به گفتهی منبع آگاه از برنامههای اسرائیل و یکی از مقامهای پیشین آمریکایی مطلع از برنامهها، انبوه موشکهای بالستیک میتواند به ایران کمک کند تا از تأسیسات غنیسازی هستهای خود بهتر دفاع کند. آنها گفتند مقامهای اسرائیلی از بازسازی سامانههای دفاع موشکی ایران و نیز تأمین مالی و تسلیحاتی متحدان منطقهای تهران نگراناند و بر این باورند که در صورت تحقق این اهداف، ایران روند بازسازی برنامه هستهای خود را سرعت خواهد بخشید، زیرا آنگاه قادر خواهد بود از مراکز غنیسازیاش بهتر دفاع کند.
گوردون لوبولد، کورتنی کیوب، دن دلوئیس و کارول ای. لی
انبیسی نیوز / ۲۰ دسامبر ۲۰۲۵
