مصاحبه‌ای از ماکسیمیلیان پوپ و دانیلا سپهری
منتشرشده در شماره ۳۴/۲۰۲۵ هفته‌نامه اشپیگل / ۱۳ اوت ۲۰۲۵
از زمان جنگ با اسرائیل در ژوئن، به نظر می‌رسد رژیم ایران بیش از هر چیز در تلاش است تا هرگونه مقاومتی را در داخل کشور سرکوب کند. در روزهای ابتدایی پس از پایان جنگ، مقام‌های امنیتی صدها نفر از شهروندان را به اتهام جاسوسی برای اسرائیل بازداشت کردند. به گفته ناظران، سرکوب جامعه مدنی همچنان ادامه دارد.
اشپیگل: شما به کمیته نوبل در نروژ گزارش داده‌اید که با تهدید به مرگ مواجه شده‌اید. آیا می‌دانید چه کسانی پشت این تهدیدات هستند؟
محمدی: واضح است که وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی. مأموران مستقیماً با وکیلم تماس گرفته‌اند. ظاهراً می‌خواستند نشان دهند که این تهدیدات جدی است. برای آن‌ها دیگر هیچ مرزی وجود ندارد.
اشپیگل: رژیم می‌خواهد شما را خاموش کند؟
محمدی: جمهوری اسلامی یکی از بدترین رژیم‌های جهان است. ما، فعالان حقوق بشر، سال‌هاست که علیه سیستمی آپارتایدگونه که زنان را به‌طور سیستماتیک سرکوب می‌کند، اعتراض می‌کنیم. اما در ایران هیچ آزادی بیانی وجود ندارد. منتقدان در زندان‌ها شکنجه و کشته می‌شوند. تعداد اعدام‌ها اخیراً حتی به‌صورت روزانه افزایش یافته است. تقریباً هیچ فعال حقوق بشری در ایران نیست که زندانی نشده باشد یا در حال حاضر در زندان نباشد. از زمانی که در سال ۲۰۲۳ جایزه نوبل صلح را دریافت کردم، وضعیت من تغییر کرده است. چون توجه بین‌المللی به من جلب شده و چون همچنان سکوت نکرده‌ام و برای حقوق بشر مبارزه می‌کنم، تهدید بزرگ‌تری برای رژیم محسوب می‌شوم. به همین دلیل، آن‌ها تهدیدات علیه من را بیش از پیش شدت بخشیده‌اند.
اشپیگل: شما تا دسامبر گذشته در زندان بدنام اوین در تهران بودید. شرایط آنجا چگونه بود؟
محمدی: من در طول ده سال حبسم، در زندان‌های مختلفی در داخل و خارج از تهران بودم. شرایط در اوین با سایر زندان‌ها قابل مقایسه نیست. از یک سو، بخش بدنام «امنیتی» وجود دارد که در آن زندانیان تحت شکنجه مجبور به اعترافات ساختگی می‌شوند. از سوی دیگر، زندانیان در بخش‌های «عادی» حقوقی را به دست آورده‌اند که در دیگر زندان‌ها وجود ندارد.
اشپیگل: نیروی هوایی اسرائیل در جریان جنگ با ایران در ژوئن، زندان اوین را نیز بمباران کرد. این اتفاق چه تأثیری بر زندانیان داشت؟
محمدی: از همان لحظه‌ای که اسرائیل اوین را هدف قرار داد، رژیم فشار بر زندانیان را به شدت افزایش داد. بسیاری از زندانیان در شرایطی غیرقابل‌تصور به زندان‌های دیگر منتقل شدند. آن‌ها با دست و پای بسته از میان آوارهای اوین عبور داده شدند، در حالی که تک‌تیراندازها آن‌ها را زیر نظر داشتند. آن‌ها مجبور شدند اشیای شخصی اندکی را که طی سال‌ها در زندان به‌سختی جمع‌آوری کرده بودند، رها کنند. بهداری اوین نیز تخریب شد. بسیاری از زندانیان اکنون بدون پرونده پزشکی و دارو در زندان‌های دیگر نگهداری می‌شوند.
اشپیگل: جنگ با اسرائیل چه تغییراتی در ایران ایجاد کرده است؟
محمدی: جمهوری اسلامی سرکوب‌ها را به‌طور چشم‌گیری گسترش داده است. واحدهای نظامی را در خیابان‌ها مستقر کرده که اجازه شلیک به مردم را دارند. همین اواخر، کودکی در آغوش مادرش در داخل خودرویی توسط نیروهای امنیتی کشته شد. تعداد بازداشت‌ها نیز به شدت افزایش یافته است. از سراسر کشور گزارش‌هایی دریافت می‌کنیم که افراد به اتهام جاسوسی به‌صورت خودسرانه بازداشت می‌شوند. اغلب، نه خانواده‌ها و نه وکلای آن‌ها نمی‌دانند که بازداشت‌شدگان کجا هستند. پارلمان ایران قانونی را در دست بررسی دارد که پیگرد قضایی را بیش از پیش تشدید می‌کند. رئیس قوه قضائیه بارها اعلام کرده که در صورت اتهام جاسوسی، نیازی به تحقیقات طولانی نیست و باید به‌سرعت احکام صادر شود. بنابراین، ما شاهد موج جدیدی از خشونت، شکنجه و اعدام هستیم.
اشپیگل: اسرائیل تعدادی از مقامات ارشد رژیم را کشته است. رهبری تهران تا چه حد تضعیف شده است؟
محمدی: در حوزه نظامی، به‌ویژه در زمینه توسعه تسلیحات هسته‌ای، جمهوری اسلامی تضعیف شده است. این یک واقعیت است.
اشپیگل: آیا امیدی دارید که رژیم سرنگون شود؟
محمدی: اگر به خاطر بیاوریم که سه سال پیش، ایران با اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» یکی از قوی‌ترین و تأثیرگذارترین جنبش‌های اجتماعی تاریخ خود را تجربه کرد، می‌خواهم تأکید کنم: جمهوری اسلامی توسط مردم تضعیف شده است. این رژیم مشروعیت خود را از دست مردم از دست داده است. ایران در دو دهه گذشته بارها شاهد جنبش‌های اعتراضی بوده و اغلب زنان و جوانان در خط مقدم این مبارزه برای تغییر ایستاده‌اند. بهای سنگینی که مردم برای این تعهد پرداخته‌اند، بسیار بالاست. بسیاری در خیابان‌ها کشته شدند و برخی دیگر در زندان‌ها اعدام شدند. با این حال، ما تسلیم نشده‌ایم. من متقاعد شده‌ام که می‌توانیم در گذار از یک سیستم اقتدارگرای مذهبی به یک دموکراسی موفق شویم.
