ند پرایس / فارین پالیسی / ۱۳ اوت ۲۰۲۵
تغییر ظاهری موضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در قبال روسیه و اوکراین، منتقدان او، از جمله خودم را، متحیر کرده است. در طول دوران قدرت خود، ترامپ جز ستایش از ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، چیزی ارائه نداده و اغلب در برابر خشم سیاسی داخلی از او دفاع کرده است. در مقابل، اوکراین و رئیس‌جمهور ولودیمیر زلنسکی تنها مورد تحقیر ترامپ قرار گرفته‌اند، که این موضوع در پایان ناگهانی دیدارشان در کاخ سفید در ماه فوریه به اوج خود رسید.
این موضع ظاهراً ماه گذشته پس از گفت‌وگوی تلفنی با پوتین تغییر کرد. به گفته ترامپ، این تماس او را «ناامید» کرد. او با اشاره به ادامه حملات روسیه به اوکراین گفت: «فقط می‌گویم فکر نمی‌کنم [پوتین] قصد توقف داشته باشد، و این خیلی بد است.»
هفته‌های پس از آن تماس تلفنی، شبیه به رویای تب‌دار یک لیبرال بین‌الملل‌گرا بود. کاخ سفید تصمیم وزارت دفاع برای توقف انتقال تسلیحات به اوکراین را لغو کرد. ترامپ، در کنار دبیرکل ناتو در دفتر بیضی، متعهد شد تسلیحاتی به ارزش میلیاردها دلار به اوکراین ارسال کند. او حتی قول داد تعرفه‌ها و تحریم‌های گسترده‌ای علیه روسیه اعمال کند، مگر اینکه جنگ پایان یابد — درخواستی که ابتدا به‌عنوان یک ضرب‌الاجل ۵۰ روزه مطرح شد، اما سپس به کمتر از دو هفته کاهش یافت.
برای یک بار، به نظر می‌رسید کاخ سفید به جای کی‌یف، مسکو را تحت فشار قرار داده است. بسیاری از ما ممکن بود وسوسه شویم که باور کنیم ترامپ سرانجام — و به‌طور قاطع — در کنار حاکمیت، استقلال و دموکراسی ایستاده است. اما در واقع، او احتمالاً بیشتر از روی اجبار سیاسی عمل می‌کرد تا اصول جدید. وقتی حمله بی‌امان پوتین به اوکراین حتی پس از ضرب‌الاجل ترامپ ادامه یافت، او را ضعیف و ناتوان جلوه داد و وعده‌اش برای پایان دادن به درگیری در روز اول ریاست‌جمهوری‌اش را به سخره گرفت.
پوتین به جای تسلیم شدن به ضرب‌الاجل آمریکایی، تله‌ای طراحی کرده است که ترامپ این هفته در آن گرفتار خواهد شد. برای پوتین، اجلاس آلاسکا — که به‌احتمال زیاد به اصرار روسیه، زلنسکی را شامل نمی‌شود — به‌طور خاص برای این طراحی شده است که به روسیه امکان ادامه فرار از تحریم‌ها و تعرفه‌ها را بدهد و در عین حال رویکرد همدلانه‌تر ترامپ به اوکراین را یک‌بار برای همیشه پایان دهد.
پوتین زمینه این مانور را در گفت‌وگویی سه‌ساعته در مسکو با استیو ویتکوف، فرستاده ویژه ترامپ، فراهم کرد. رهبر روسیه پیشنهادی روی میز گذاشت که جزئیات آن ممکن است از نظر ویتکوف پنهان مانده باشد. اما این پیشنهاد برای توجیه برگزاری اجلاسی بین دو رهبر کافی بود، که ساعاتی پس از آن دیدار اعلام شد.
پوتین به‌درستی محاسبه می‌کند که ترامپ از پیش تمایل دارد در کنار او باشد. گفت‌وگویی چندساعته، که در آن پوتین می‌تواند برداشت نادرست ترامپ از ریشه‌های جنگ را تقویت کند، احتمالاً باعث خواهد شد که ترامپ بیش از پیش نسبت به ادعای اوکراین و اروپا مبنی بر اینکه روسیه، و تنها روسیه، مسئول تهاجم به اوکراین است، بی‌اعتنا شود. تقریباً به‌عنوان پیش‌نمایش آنچه این هفته انتظار می‌رود، ترامپ روز دوشنبه بار دیگر — به‌طور نادرست — اظهار کرد که اوکراین خود جنگ را آغاز کرده است.
طبق همه گزارش‌ها، پوتین آماده است تا طرح صلح در برابر زمین را روی میز بگذارد. صرف‌نظر از جزئیات، این طرح احتمالاً با حس تجاری املاک و مستغلات ترامپ همخوانی دارد. بالاخره، ترامپ هرگز جنبه‌های هنجاری تجاوزات روسیه را درک نکرده است. تا جایی که او پوتین را به‌خاطر جنگ سرزنش کرده، آن را به‌عنوان یک تصرف زمین توصیف کرده، نه تلاشی برای نابودی حاکمیت، استقلال و هویت ملی اوکراین. پوتین تقریباً به‌طور قطع استدلال می‌کند که ترامپ فکر خواهد کرد زمین، و تنها زمین، می‌تواند جنگ را پایان دهد — و به اعتقادات اوکراین و اروپا مبنی بر اینکه تضمین‌های امنیتی بلندمدت برای اطمینان از دوام صلح ضروری هستند، توجه کمی خواهد کرد.
به همین ترتیب، دیدگاه جهانی ترامپ او را نسبت به استدلال پوتین که خطوط کنترل کنونی باید نقطه شروع مذاکرات باشند — نه نقشه پیش از جنگ در سال ۲۰۲۲ یا حتی سال ۲۰۱۴، زمانی که پوتین ابتدا به کریمه و بخش‌هایی از شرق اوکراین حمله کرد — همدل می‌کند. ترامپ هرگز به اصول نظم مبتنی بر قوانین که از خاکستر جنگ جهانی دوم برخاست، از جمله این مفهوم که زور، حق ایجاد نمی‌کند و کشورهای بزرگ‌تر نمی‌توانند همسایگان کوچک‌تر خود را مورد آزار قرار دهند، اهمیت چندانی نداده است. همان‌طور که او در دیدارشان در کاخ سفید در اوایل سال جاری به زلنسکی یادآوری کرد: «تو برگ برنده نداری.»
برای تأکید بیشتر، متیو ویتاکر، سفیر ترامپ در ناتو، اخیراً درباره زمین اوکراین گفت: «هیچ بخش یا تکه بزرگی قرار نیست فقط به‌خاطر اینکه برایش جنگیده نشده یا در میدان نبرد به‌دست نیامده، واگذار شود.» این عبارت شگفت‌انگیز و منسوخ — «در میدان نبرد به‌دست آمده» — نگرانی را تقویت می‌کند که اجلاس، ترامپ را از این اصل که مالکیت نُه‌دهم قانون است، به کار خواهد گرفت. نقطه شروع هرگونه مذاکره ارضی بر اساس شرایط پوتین خواهد بود.
در نهایت، پوتین تقریباً به‌طور قطع محاسبه می‌کند که این اجلاس فرصتی مناسب برای تغییر روایت است، به‌گونه‌ای که کرملین را به‌عنوان طرف معقول درگیر در یک فرآیند سازنده نشان دهد، در حالی که اوکراین، به گفته او، مانع صلح است. این شرط‌بندی بدبینانه خیلی زود نتیجه داد — کمی پس از انتشار خبر اجلاس، زلنسکی گفت: «اوکراینی‌ها زمین خود را به اشغالگر واگذار نخواهند کرد.» این بیانیه، هرچند اصولی و از نظر اخلاقی درست بود، باعث شد که ترامپ و جِی.دی. ونس، معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده، در اوایل سال جاری زلنسکی را متهم به مانع‌تراشی در مسیر صلح کنند.
زلنسکی بعداً رویکرد سیاسی هوشمندانه‌تری اتخاذ کرد و با همتایان اروپایی خود برای تدوین یک پیشنهاد متقابل به جای رد صریح همکاری نزدیک کرد. با این حال، این واقعیت که ترامپ به نکات گفتاری کرملین برای بحث درباره ریشه‌های جنگ بازمی‌گردد، نشان می‌دهد که تلاش پوتین برای بازتعریف شرایط فرآیند دیپلماتیک ممکن است قبلاً در مورد ترامپ موفقیت‌هایی کسب کرده باشد.
به اعتبار او، ترامپ ادعا کرده است که با ذهنی باز به اجلاس می‌رود و آن را یک «دیدار آزمایشی» نامیده است. اما چالش اینجاست که خود دیدار، همان‌طور که پوتین طراحی کرده، به او برتری ساختاری می‌دهد. تعامل پوتین در دیپلماسی رو در رو و ارائه پیشنهادی مشخص، هرچند یک‌طرفه و ناعادلانه، ممکن است برای ترامپ کافی باشد. در ذهن ترامپ و پیروانش، این امر بازگشت به حالت پیش‌فرض او — ستایش از پوتین و فشار بر کی‌یف — را توجیه خواهد کرد.
در واقع، کرملین قبلاً از تحریم‌ها و تعرفه‌های قریب‌الوقوع فرصتی برای تنفس به دست آورده است. با این حال، پوتین جاه‌طلبی‌های بزرگ‌تری در سر دارد: او تقریباً به‌طور قطع امیدوار است که این اجلاس بتواند ترامپ را یک‌بار برای همیشه به سمت او بازگرداند.
قوس تاریخ ممکن است طولانی باشد، اما برای ترامپ، به سمت سازش با مسکو خم می‌شود.
————————-
* ند پرایس، مقام سابق دولت بایدن که به‌عنوان معاون سفیر ایالات متحده در سازمان ملل متحد، مشاور ارشد وزیر امور خارجه و سخنگوی وزارت امور خارجه خدمت کرده است.
