مجله فرانسوی سوسایتی با یادآوری اینکه در حال حاضر ۵۸۱ روزنامه‌نگار در سراسر دنیا تنها بخاطر انجام حرفه خود زندانی هستند، نوشته که در مدت ۹ ماه از طریق نزدیکان و وکلای برخی روزنامه‌نگاران زندانی، با آنان ارتباط گرفته و حاصل آن را در یک ویژه نامه منتشر کرده است. در این شماره، مطلبی نسبتا طولانی از نرگس محمدی، زندانی سیاسی و برنده جایزه نوبل صلح آمده که عنوان آن «چگونه به آپارتاید جنسیتی پایان دهیم» است.
این مجله فرانسوی با همکاری سازمان گزارشگران بدون مرز، شماره تازه خود را که امروز پنجشنبه ۱۲ سپتامبر منتشر شده، به روزنامه‌نگاران زندانی در جهان اختصاص داده تا صدای آن‌ها باشد. نرگس محمدی که هم‌اکنون در بخش زنان زندان اوین محبوس است، یکی از هشت روزنامه‌نگاری است که مطالب آنان در این شماره منتشر شده است.
گزارشگران بدون مرز در بیانیه‌ای که به مناسبت انتشار این شماره بر روی سایت خود گذاشته، خانم محمدی را یکی از چهره‌های شناخته شده مبارزه برای مطبوعات آزاد و حقوق زنان معرفی کرده و نوشته که او چند ماه پیش در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل خواستار جرم‌انگاری آپارتاید جنسیتی شده بود.
این زندانی سیاسی و برنده جایزه نوبل صلح در مطلبی که به او اختصاص یافته با تاکید مجدد بر تبعیض جنسیتی علیه زنان و ذکر مواردی از این تبعیض‌ها، سوالاتی را در این باره با هفت زن شناخته شده در نقاط مختف جهان مطرح کرده است.
این زندانی سیاسی به ویژه با برشمردن قوانین تبعیض آمیز در زمینه چند همسری، حجاب اجباری، حق مردان در حضانت فرزندان، اجازه خروج همسر از کشور، از این زنان می‌خواهد تا تصور کنند در صورتی که چنین قوانینی در کشورشان حاکم می‌بود، و آن‌ها به تبعیض، ظلم، نابرابری، سلطه بر زنان اعتراض می‌کردند و سپس دستگیر می‌شدند، به سلول انفرادی و حبس طولانی‌مدت محکوم می‌شدند، چه حمایتی از سوی مردم در سراسر جهان از درد و رنج آن‌ها می‌کاست و باعث می‌شد که احساس کنند که تنها نیستند؟
او سپس با طرح پرسشی دیگر از این زنان می‌خواهد که خود را جای او به عنوان «یک فمینیست زندانی، فعال حقوق زنان، برنده جایزه صلح نوبل» بگذارند و بگویند که اگر بخواهند از سازمان ملل درخواست کنند تا آپارتاید مبتنی بر جنسیت را جرم انگاری کند، چه اقدامات خاصی از فمینیست‌ها، مدافعان حقوق بشر، روشنفکران و مدافعان دموکراسی و صلح در جهان انتظار دارند تا از این درخواست حمایت کنند؟
یکی از این زنان شیرین عبادی است. خانم محمدی از این فعال سیاسی و فعال حقوق بشر پرسیده که به عنوان اولین زن ایرانی که جایزه صلح نوبل را دریافت کرده، چه در ایران و چه در صحنه بین المللی با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی مواجه بوده است؟ این موفقیت چه تأثیری بر تلاش‌های بعدی او در زمینه حقوق بشر و برابری جنسیتی داشته است؟
خانم عبادی با اشاره به اینکه پول جایزه نوبل را برای خرید یک دفتر در ایران برای سازمانی که خود هم‌بنیانگذار و رئیس آن بود، استفاده کرد، گفت که این دفتر تبدیل به مرکزی شد که بسیاری از وکلای جوان از جمله نرگس محمدی را به خود جذب کرد.
او در ادامه به فعالیت‌های دیگر این مرکز از جمله دفاع رایگان از زندانیان سیاسی، و ارسال ماهانه گزارش‌هایی درباره نقض حقوق بشر در ایران به سازمان ملل شاره می‌کند.
شیرین عبادی در پاسخ به سوال دیگر نرگس محمدی درباره موانع برقراری برابری زنان و مردان در جهان، می‌گوید: «زنان در سراسر جهان باید بدانند که علت اصلی تبعیض‌هایی که با آن مواجه هستند فرهنگ مردسالاری است». به گفته او، فرهنگ مردسالارانه از هر ابزاری برای توجیه خود استفاده می‌کند.
او با اشاره به دو کشور ایران و افغانستان که در آن‌ها «ظلم و تبعیض اغلب به نام اسلام انجام می‌شود»، می‌گوید که «علت اصلی آن فرهنگ مردسالاری است». خانم عبادی در نهایت مهمترین وظیفه زنان را شناسایی منشأ تبعیض ارزیابی می‌کند و معتقد است که «اولین قدم در این فرآیند آگاهی و آموزش زنان است».
یکی دیگر از کسانی که خانم محمدی از او سوالاتی را پرسیده، آنیِس کلامار، دبیرکل سازمان عفو بین‌الملل است. سوال نخست این زندانی سیاسی از او این است که با توجه به «سرکوب غیرقابل تصور» زنان و «واکنش ناکافی» جهان، جامعه بین المللی چگونه می‌تواند به مسئله آپارتاید جنسیتی به ویژه در کشورهایی مانند ایران رسیدگی کند؟
دبیرکل عفو بین‌الملل با اشاره به پیوستن این سازمان به درخواست‌های زنان پیشگام در ایران، افغانستان و فراتر از آن از جامعه بین‌المللی برای به رسیمت شناختن آپارتاید مبتنی بر جنسیت در قوانین بین‌المللی، تاکید کرد که چنین امری، علاوه بر دادن یک نام به این «شکل شنیع» از «تبعیض و ظلم نهادینه شده»، ابزاری اساسی را در اختیار فعالان حقوق بشر قرار می‌دهد.
خانم کلامار از کشورها خواست تا به این درخواست توجه کنند تا «امکان تحقیق و تعقیب عاملان آپارتاید مبتنی بر جنسیت» وجود داشته باشد، همانطور که مجازات کسانی که دست به چنین اعمالی می زنند باید امکان پذیر باشد.
اولکساندرا ماتویچوک، وکیل حقوق بشر اوکراینی و برنده جایزه نوبل صلح در سال ۲۰۲۲، آن لولیه، فیزیک‌دان سرشناس فرانسوی‌سوئدی و برنده جایزه نوبل فیزیک در سال ۲۰۲۳، تاتیانا موکانیر باندالیر، فعال کنگویی و هماهنگ کننده جنبش ملی بازماندگان خشونت جنسی در جمهوری دموکراتیک کنگو، جین گودال، مردم شناس برتانیایی، پینار سلک، جامعه‌شناس، نویسنده و فعال ترکیه‌ای و بنیانگذار انجمن آمارگی، که به ویژه به مبارزه با خشونت علیه زنان می‌پردازد، دیگر زنانی هستند که نرگس محمدی در مطلب خود در مجله سوسایتی سوالاتی را با آنان مطرح کرده است.
این شماره این مجله که به کریستف دولوآر، دبیرکل فقید سازمان گزارشگران بدون مرز تقدیم شده به هفت روزنامه‌نگار زندانی دیگر هم مطالبی را اختصاص داده است، روزنامه‌نگارانی از هنگ کنگ، گواتمالا، اریتره، هند، کامرون، مصر و بلاروس.
ار.اف.ای
