به پیش اهل جهان محترم بود آنکس // که داشت از دل و جان احترام آزادی



پنجشنبه، مرداد ۱۹، ۱۴۰۲

زنان تاثیرگذار ایران؛ سیمین بهبهانی

«سیمین بهبهانی»، شاعر، نویسنده، فعال حقوق‌بشر و جنبش زنان ایران، و از بنیان‌گذاران «کانون نویسندگان ایران» بود.

 «ایران‌وایر»، اولین جلد از کتاب «زنان تاثیرگذار ایران» را منتشر کرد. این کتاب، روایت صد زنی است که بر پیرامون خود، جامعه، علم، هنر، سیاست، فرهنگ، ورزش، اقتصاد و تکنولوژی تاثیر گذاشته‌اند، از موانع نظام نابرابر جنسیتی نهراسیده‌اند و مسیری را برای رشد و دستیابی زنان ایران به حق برابر انسانی خویش هموار کرده‌اند. انتخاب‌کنندگان این فهرست، مخاطبانی هستند که باور دارند از این زنان تاثیر گرفته‌اند. 


ما در جلدهای بعدی، به خدمات دیگر زنان ایرانی که در این مبارزه سهم داشته‌اند هم می‌پردازیم. شما هم می‌توانید در این انتخاب سهیم شوید، نظرات خود را برای ما بفرستید و اگر اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارید، با ما در میان بگذارید. این نسخه دیجیتال است و تاثیر نظرات و پیشنهادات خود را می‌توانید در نسخه چاپی که در ماه آبان منتشر خواهد شد، ببینید.


به‌علاوه، جلد دوم کتاب با نام‌هایی بیشتر در دست تهیه است. اگر نام زنی که به‌نظر شما تاثیرگذار بوده است را در این فهرست نمی‌بینید، نام و دلیل آنکه او را تاثیرگذار می‌دانید را برای ما به ایمیل info@iranwire.com  بفرستید.


فراموش نکنید که مجموعه کتاب‌های «زنان تاثیرگذار ایران»، برپایه انتخاب‌های شما گردآوری می‌شوند و منتخبان‌تان می‌توانند در هر عرصه‌ای، از فرهنگ، علم، آموزش، پژوهش و کنشگری گرفته تا هنر، ورزش، فعالیت‌های خیریه، سیاست، تکنولوژی، کارآفرینی، نوآوری، اقتصاد و ادبیات، گام‌های موثری برداشته باشند.


«کتاب زنان تاثیرگذار ایران را می‌توانید از این لینک دانلود کنید»


***


«سیمین بهبهانی»، شاعر، نویسنده، فعال حقوق‌بشر و جنبش زنان ایران، و از بنیان‌گذاران «کانون نویسندگان ایران» بود.


کانون نویسندگان ایران نهادی غیرانتفاعی است که بخشی از «انجمن جهانی قلم» به‌شمار می‌رود. کانون از سال ۱۳۴۷ به‌صورت علنی فعالیت خود را به‌عنوان اولین تشکل صنفی نویسندگان آغاز کرد. از بعد از انقلاب اسلامی تاکنون، اعضای این کانون با کشته شدن در قتل‌های زنجیره‌ای، زندان و شکنجه، تبعید، سانسور و حذف فرهنگی روبه‌رو بوده‌اند. «محمدجعفر پوینده» و «محمد مختاری»، از قربانیان قتل‌های زنجیره‌ای و از اعضای کانون نویسندگان ایران بودند.


سیمین بهبهانی در تیر ۱۳۰۶ در خانواده‌ای ادیب به دنیا آمد. پدرش شاعر، نویسنده و مدیر روزنامه «اقدام» بود و مادرش نیز شاعر و از زنان موفق زمان خود به‌شمار می‌رفت که در «انجمن نسوان وطن‌خواه»، یکی از سازمان‌های رادیکال شناخته شده زنان در تهران عضویت داشت.


سیمین بهبهانی سال ۱۳۳۷ وارد دانشکده حقوق می‌شود؛ ولی پس از فارغ‌التحصیلی، کار مرتبط با رشته حقوق انجام نمی‌دهد و شغل دبیری را انتخاب می‌کند.


ترانه‌های او پیش از انقلاب، توسط خوانندگان مطرح رادیو و تلویزیون خوانده می‌شدند و خودش عضو شورای موسیقی رادیو و تلویزیون ملی بود. عشق به وطن، فقر، آزادی بیان و حقوق برابر زن و مرد، همیشه موضوع شعرهای او بوده‌اند؛ غزل‌هایی اعتراضی برای تلخ‌ترین رویدادها.


تابستان سال ۱۳۶۷ که اعدام زندانیان سیاسی به‌صورت فله‌ای رخ داد و خانواده‌ها نه نشانی از گورها یافتند و نه ردی از فرزندانشان، سیمین بهبهانی شعری برای مادران آن‌ها سرود.


زمانی که در اعتراض به نتیجه انتخابات سال ۱۳۸۸ «ندا آقاسلطان» با شلیک مستقیم گلوله نقش بر زمین شد، سیمین بهبهانی باز قطعه‌ای برای او سرود:


«نه مرده‌ای، نه می‌میری


همیشه زنده می‌مانی، حیات جاودان داری


ندای خلق ایرانی.»


سیمین بهبهانی یک ترانه مشهور دیگر هم دارد؛« باراک اوباما»، ریيس‌جمهوری آمریکا برای تبریک نوروز در سال ۱۳۹۰ از همین شعر به نام «دوباره می‌سازمت وطن» استفاده کرد؛ شعری که «داریوش اقبالی»، خواننده مشهور ایرانی آن را خوانده است.


فعالیت اجتماعی سیمین محدود به شعرهای اعتراضی او نبود؛ همیشه در تجمع‌های اعتراضی همراه بود. او در تجمع اعتراضی زنان در پارک دانشجو، توسط یک مامور نیروی انتظامی مورد حمله و ضرب‌و‌شتم قرار گرفت. در یک رویداد دیگر، وقتی فعالان مدنی برای اعتراض به لایحه «حمایت از خانواده» که حقوق زنان را تضییع می‌کرد مقابل مجلس شورای اسلامی تحصن کردند، سیمین بهبهانی نیز به آن‌ها پیوست.


او به‌خاطر فعالیت‌های حقوق‌بشری، از سوی «سازمان جهانی حقوق‌بشر» و «دیده‌بان حقوق بشر»، دو جایزه دریافت کرده است. سیمین بهبهانی در روزهای اعتراضات به انتخابات بحث‌برانگیز سال ۱۳۸۸ هم حضور داشت و روز ۱۷اسفند۱۳۸۸، هنگامی که قرار بود برای انجام معالجات پزشکی و سخنرانی در روز جهانی زن به پاریس برود، با ممانعت ماموران امنیتی روبه‌رو شد. ماموران با توقیف گذرنامه‌اش در فرودگاه، به او اعلام کردند که «ممنوع‌ از خروج است.»


سیمین بهبهانی مرداد ۱۳۹۳ در سن ۸۷ سالگی به‌علت مشکلات قلبی و تنفسی درگذشت. جوانان زیادی کنار نویسندگان و ادبای سرشناس جمع شدند و او را تا بهشت زهرا بدرقه کردند. بسیاری در صفحه‌های مجازی، شعرها و عکس‌های او را منتشر کردند و از خدمات او نوشتند. اما صدا‌و‌سیما ایران، خبر درگذشت او را هم منتشر نکرد؛ چیزی که تازگی نداشت. در همه این سال‌ها، «کیهان» به عنوان تندروترین روزنامه ایران، بارها به او تاخت، از شعرها و ترانه‌هایش ایراد گرفت، فعالیت‌های اجتماعی‌ او را زیر سوال برد و از ظاهرش انتقاد کرد. اما سیمین بهبهانی هیچ‌گاه این انتقادها و طعنه‌ها را جدی نگرفت و به کارش ادامه داد.