بچهها خداحافظ
بیبیسی: شاهرخ شاهید، خواننده و آهنگساز موسیقی پاپ ایران، که روز ۱۲ آذر درگذشت، دستکم به مدت پنج دهه فعال بود و حدود ۲۰ آلبوم و دهها ترانه منفرد از خود به جا گذاشت. او متولد ۱۰ آذر ۱۳۲۸ بود و در حالی که ماهها درگیر بیماری سرطان بود، دو روز بعد از سالگرد تولدش در شهر لسآنجلس درگذشت.
روز نهم آذر مراسمی در بزرگداشت و به مناسبت تولد ۷۴ سالگی این خواننده برگزار شده بود که در آن مرتضی برجسته، خواننده و آهنگساز ایرانی، همراه با تعدادی دیگر از هنرمندان مقیم آمریکا در آن شرکت داشتند.
شاهرخ هرچند مدت طولانی مشغول درمان بیماری خود بود، اما سال گذشته در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی» با انتشار پیامهایی از این اعتراضها حمایت کرده و آن را «انقلاب» خوانده بود.
در یکی از این پیامهای ویدئویی که به نظر میرسید روی تخت بیمارستان ضبط شده بود، او از این که نمیتوانست در تجمعهای ایرانیان مقیم آمریکا در حمایت از اعتراضها حضور داشته باشد، ابراز تاسف کرده بود.
او فراگیری موسیقی را در نوجوانی آغاز کرد و به تشویق پدرش در کلاسهای اسماعیل مهرتاش شرکت کرد تا ردیفهای موسیقی ایرانی را بیاموزد. این خواننده مادر خود را در ۱۱ سالگی از دست داده بود و پدرش نیز حدود سه سال بعد درگذشت.
نخستین ترانهاش را در ۱۴ سالگی منتشر کرد و در همان سال نخستین آلبومش وارد بازار شد.
سپس در حالی که ۱۶ سال داشت، دو ترانه برای سریال «غریبه» به کارگردانی محمدعلی زرندیفر خواند. این سریال در سال ۱۳۵۴ از تلویزیون ملی ایران پخش میشد و تاجی احمدی نقش اصلی آن را بازی میکرد و نقش زیادی در شهرت شاهرخ به عنوان خواننده داشت.
شاهرخ شاهید پیش از آن که در سال ۱۳۵۴ برای تحصیل موسیقی به لسآنجلس برود، در ایران دو آلبوم موسیقی منتشر کرد و مدت کوتاهی قبل از پیروزی انقلاب ۵۷ به ایران بازگشت. اما پیش از ورود آیتالله روحالله خمینی در ۱۲ بهمن آن سال، از ایران رفت و هیچگاه نتوانست بازگردد.
همچنین ترانه «غریبه» با صدای او در تیتراژ پایانی فیلم «سینهچاک» به کارگردانی ایرج قادری و محصول سال ۱۳۵۵ شنیده میشد. دیگر فیلمی که شاهرخ برایش ترانه خواند، «شهر شراب» ساخته فتحالله منوچهری بود که در همان سال به نمایش درآمد.
بعد از مهاجرت از ایران، نخستین آلبومهای این خواننده در سالهای ۱۳۵۹ و ۶۱ منتشر شد که با ابراهیم حامدی (ابی) و شهرام شبپره مشترک بود و در ابتدای دهه ۷۰ نیز آلبوم «شاهگل» را به شکل مشترک با ابی و شهرام صولتی منتشر کرد. اما اغلب ترانههایی که باعث شهرت او شد، در دوران بعد از انقلاب در آلبومهای انفرادی خودش به بازار موسیقی آمد.
یکی از مشهورترین ترانههای او «مرغوب» بود که با ترانه مسعود امینی و با آهنگسازی خودش در آلبومی به نام «عریضه» در سال ۱۳۸۱ منتشر شد و در داخل ایران نیز بسیار پرطرفدار بود. ویدئوهای منتشر شده در سالهای بعد هم نشان میداد این ترانه بسیار محبوب است.
شاهرخ شاهید در حدود چهار دهه فعالیتش بعد از انقلاب با ترانهسرایان و آهنگسازان مطرح و شناختهشدهای کار کرد. آهنگساز و تنظیمکننده چند آلبوم او منوچهر چشمآذر بود و کاظم عالمی دیگر آهنگسازی بود که شاهرخ تجربه طولانی همکاری با او داشت. همچنین او آلبوم «آهو» را در سال ۱۳۷۳ منتشر کرد که آهنگساز همه ترانههایش فرید زلاند بود و سه سال بعد آلبوم «حکایت ۴» را به شکل مشترک با مسعود فردمنش منتشر کرد.
از میان دیگر آهنگسازان و ترانهسرایان مشهور ایرانی، او سابقه همکاری با سیاوش قیمشی، اردلان سرفراز، ناصر چشمآذر، محمد مقدم، هما امیرافشار، شهیار قنبری، جهانبخش پازوکی و یغما گلرویی را داشت و ترانه چند قطعه در آلبومهای مختلف را نیز خودش نوشته بود.
مخالف سرسخت جمهوری اسلامی
مانند بسیاری از خوانندگان موسیقی پاپ که با وقوع انقلاب اسلامی از ایران مهاجرت کردند و اغلب در شهر لسآنجلس آمریکا اقامت گزیدند، شاهرخ مخالف نظام جمهوری اسلامی بود و این دیدگاه در ترانههایش نیز انعکاس داشت.
یکی از مشهورترین این آثار، آلبوم مشترک او با ابی و شهرام شبپره در سال ۱۳۵۹ با عنوان «هیچکجا ایران نمیشه» بود که شاهرخ در آن چهار ترانه خوانده بود. مدت کوتاهی بعد از انقلاب نیز در آلبوم «غریبه» ترانههای سیاسی خوانده بود و موضوعهای سیاسی با گذشت سالها در سایر ترانههای او نیز دیده میشد.
اما او به شکل جداگانه نیز با اظهارنظرهایش به حکومت ایران در چهار دهه اخیر میتاخت و از جمله، در گفتوگویی با تلویزیون صدای آمریکا در میانه دهه ۱۳۸۰ اقامت خود در آمریکا را زندگی در «زندانِ آزادی» خواند و ادعا کرد جمهوری اسلامی در ۵۲ ایالت آمریکا «۵۲ القاعده» تشکیل داده است.
او در همین مصاحبه تعدادی از ایرانیان مهاجر، از جمله ساکنان شهر لسآنجلس را متهم میکرد که از طرف جمهوری اسلامی «فرستاده شدند» و آنها را «عوامل» حکومت ایران خواند و مدعی شد «شعبه شماره ۲» جمهوری اسلامی در شهر دوبی تأسیس شده است که اشارهای به برگزاری کنسرتهای پرتعداد خوانندگان موسیقی در این شهر امارات متحده عربی در آن مقطع زمانی بود.
آقای شاهید هرچند دیدگاهی بدبینانه نسبت به تعدادی از همکارانش داشت و با صراحت آن را بیان میکرد، اما در سال ۱۴۰۰ در کنار تعدادی از خوانندگان، بازیگران و سایر هنرمندان ایرانی مخالف جمهوری اسلامی یک «پیماننامه» را امضا کرد که برای «همبستگی ملی برای دموکراسی» در ایران تشکیل شده بود و خواهان استعفای رهبر جمهوری اسلامی، انحلال قانون اساسی و شکلگیری نظام سیاسی جدیدی در ایران بود.
با آغاز اعتراضهای سراسری ۱۴۰۱ در ایران و در حالی که او مشغول درمان بیماری سرطان بود، سعی کرد مبارزه با جمهوری اسلامی را ادامه دهد و پیامهایی منتشر میکرد. در یکی از این پیامها او با تقدیر از جوانان ایرانی، از سایر مردم ایران خواست به خیابانها بروند و از این جوانان حمایت کنند.
با انتشار خبر درگذشت او، ویدئوی کوتاهی از یک مصاحبه او در شبکههای اجتماعی منتشر شده است که در آن میگوید مطمئن است روزی در ایران «دادگاهی» برای محاکمه سران جمهوری اسلامی تشکیل خواهد شد و ابراز امیدواری میکند در زمان حیاتش چنین اتفاقی رخ دهد. اما شاهرخ شاهید مانند بسیاری از سایر هنرمندان ایرانی که بعد از انقلاب ۵۷ مجبور به ترک ایران شدند، در غربت ماند و امکان بازگشت به ایران برایش فراهم نشد.
صفحه رسمی فیسبوک این خواننده بعد از درگذشت او، ترانه «بچهها خداحافظ» با صدای او و ترانهای از اردلان سرفراز را منتشر کرد که اولین بار در سال ۱۳۷۹ منتشر شده بود: