در ماجرای سرقت فرش‌های سعدآباد مسئولان دولت رئیسی، مقام‌های دولت قبل را متهم کردند و مقام‌های دولت روحانی انگشت اتهام را به سمت مدیران دولت احمدی‌نژاد گرفتند.
حدود هشت ماه پس از اینکه ماجرای مفقود شدن فرش‌های کاخ سعدآباد خبرساز شد و سروصدای زیادی به پا کرد، حالا رسانه‌های حکومتی اعلام کرده‌اند که در ماجرای سرقت فرش‌ها پای یک فرد معمم در میان است و این پرونده در دادگاه ویژه روحانیت بررسی می‌شود.
سپهر خلجی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت سیزدهم، صبح چهارشنبه ۲۷ دی در حاشیه نشست هیئت دولت به خبرنگاران گفت که پرونده «مظنون اصلی» سرقت فرش‌های کاخ سعدآباد به دادگاه ویژه روحانیت ارسال شده است.
خلجی در ادامه افزود: «پرونده سرقت ۴۸ تخته فرش کاخ سعدآباد که بعضا مربوط به دوران قاجار است و قابل قیمت‌گذاری نیست، در دولت گذشته اتفاق افتاده است.»
به گفته رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، این موضوع در معاونت حقوقی دولت سیزدهم پیگیری و در جمع‌بندی نهایی، نام ۱۰ نفر از مقام‌های دولت قبل به عنوان «مظنون» مطرح شد. پس از تشکیل پرونده و «با توجه به اینکه مظنون اصلی شرایط خاصی داشت، این پرونده به دادگاه ویژه روحانیت ارسال شد و در حال بررسی است». خلجی درباره سرنوشت فرش‌های کاخ سعدآباد اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت که درباره این پرونده معاونت حقوقی اطلاع‌رسانی خواهد کرد.
پیش‌تر و در نیمه دوم خردادماه ۱۴۰۲ محمد دهقان، معاون حقوقی رئیس دولت سیزدهم، یکی از اعضای ارشد دولت حسن روحانی را متهم اصلی پرونده مفقود شدن فرش‌های مجموعه سعدآباد معرفی کرد و گفت که این فرش‌ها طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ مفقود و از مجموعه سعدآباد خارج شده‌اند.
معاون حقوقی ابراهیم رئیسی همچنین مدعی شد که در همان زمان سازمان بازرسی کل کشور «گزارش مفصل» مفقود شدن این فرش‌ها در دولت دوازدهم را به نهاد ریاستجمهوری وقت داده بود. دهقان درباره متهمان اصلی فرش‌ها نیز گفت که تعداد آن‌ها ۹ نفر است و یکی از اعضای ارشد دولت روحانی و فرزندش از متهمان این پرونده‌اند و یکی دیگر از متهمان هم از مسئولان نهاد ریاستجمهوری دولت قبل بوده است. این ادعا در حالی مطرح شد که مقام‌های دولت روحانی مدعی شده بودند ماجرای مفقود شدن فرش‌های سعدآباد در دولت محمود احمدی‌نژاد رخ داده است.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، ۳۱ اردیبهشت در گزارشی نوشت: «۴۸ تخته فرش ارزشمند ملی از ساختمان حافظیه کاخ سعدآباد خارج و ناپدید شده‌اند. این فرش‌های نفیس بافت مشهد و اصفهان بودند و ارزش مالی تنها ۱۰ تخته آن‌ها معادل ۱۲۷ میلیارد تومان براورد شده است.»
خبرگزاری وابسته به سپاه پاسداران نیز مدعی شده بود که همه این فرش‌ها طی سه سال منتهی به ۱۳۹۵ مفقود شده‌اند. در این گزارش، به نقل از یک شاهد عینی آمده بود: «فرش‌ها را با یک دستگاه وانت مزدا بردند منزل.»
هرچند با توجه به لحن جهت‌دار این گزارش، ادعای خبرگزاری فارس درباره زمان سرقت فرش‌ها نیازمند بررسی و راستی‌آزمایی بود، آنچه در درجه اول اهمیت قرار داشت، این بود که فرش‌های کاخ سعدآباد که ارزش تاریخی و ملی دارند، به سرقت رفته‌اند.
اندکی پس از انتشار گزارش خبرگزاری فارس، روابط عمومی کاخ سعدآباد با صدور اطلاعیه‌ای از این مجموعه سلب مسئولیت کرد و مدعی شد ساختمان حافظیه متعلق به نهاد ریاستجمهوری است و حفاظت از آن در حیطه وظایف و اختیارات وزارت میراث فرهنگی نیست. در این اطلاعیه که روز یکم خرداد منتشر شد، آمده بود که مجموعه ۱۸۰ هکتاری سعدآباد بناها و کاخ‌موزه‌هایی دارد که برخی از آن‌ها در تملک نهادهایی غیر از میراث فرهنگی‌اند.
پس از افشای ناپدید شدن فرش‌های کاخ سعدآباد، علی‌اصغر مونسان، وزیر سابق میراث فرهنگی در دولت حسن روحانی، گفت که این فرش‌ها «ارزش تاریخی» نداشتند و این موضوع به حوزه میراث فرهنگی ربطی ندارد. عزت‌الله ضرغامی، وزیر کنونی، نیز با سلب مسئولیت از این وزارتخانه، در سخنانی مشابه گفت بخشی از کاخ سعدآباد که گفته می‌شود این اتفاق در آن رخ داده، در اختیار میراث فرهنگی نیست و در اختیار دستگاه‌های دیگر است.
هم‌زمان یک مقام نزدیک به دولت روحانی نیز به سایت رویداد۲۴ گفت که فرش‌ها در زمان محمود احمدی‌نژاد از تالار حافظیه خارج شده‌اند. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس‌جمهوری سابق، نیز با بیان اینکه مدعی این پرونده نهاد ریاستجمهوری در دولت دوازدهم بود، به خبرگزاری ایلنا گفت: «از ابتدای دولت یازدهم گزارش‌هایی درباره مفقود شدن چند تخته فرش در ساختمان حافظیه در فاصله سال‌های ۹۰ تا ۹۲ دریافت شد. نهاد ریاستجمهوری نیز به عنوان مدعی، به وسیله بازرسی ویژه نهاد پیگیری کرد و حتی پرونده به نهادهای نظارتی خارج از دولت هم ارسال شد.»
واعظی اخبار رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران و دولت را «مخدوش و مغشوش» خواند و گفت که «این خبرسازی‌ها با هدف منحرف کردن روند رسیدگی به پرونده و سیاسی‌اند و اهداف انتخاباتی دارند».
در گفت‌وگویی دیگر، مسعود سپهرزاد، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف، روز ۹ خرداد گفت که فرش‌های کاخ سعدآباد به موزه فرش در چهارراه فاطمی منتقل شده‌اند. سپهرزاد اظهارنظر وزیر پیشین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی درباره «بی‌ارزش بودن فرش‌ها» را هم نشانه «بی‌سوادی و کارنابلدی» او دانست اما اندکی پس از انتشار این مصاحبه، مهران صحرایی، سرپرست موزه فرش، این خبر را تکذیب کرد و گفت که در این سال‌ها هیچ فرشی، آن هم در این تعداد، به موزه فرش منتقل نشده است.
صحرایی با بیان اینکه موزه فرش هیچ فرش جدیدی از نهاد ریاستجمهوری دریافت نکرده است، تاکید کرد که فرش‌های موجود همان‌هایی‌اند که پیش‌تر به‌صورت امانی در موزه بودند.
در چند ماه گذشته تناقض‌گویی مسئولان دولتی درباره سرنوشت فرش‌های نفیس کاخ سعدآباد همچنان ادامه یافته است. مسئولان دولت رئیسی مقام‌های دولت روحانی را به سرقت فرش‌ها متهم می‌کنند و مقام‌های دولت روحانی انگشت اتهام را به سمت مدیران دولت احمدی‌نژاد می‌گیرند اما در میان این ادعاها و تناقض‌گویی‌های پیاپی، هنوز مشخص نیست فرش‌های کاخ سعدآباد را چه زمان و چه کسانی از این مجموعه خارج کرده‌اند.
سرقت اشیای تاریخی و نفیس از موزه‌های ایران موضوعی است که کنشگران میراث فرهنگی بارها درباره آن هشدار داده‌اند؛ زیرا در جمهوری اسلامی ایران به رویه‌ای تکراری تبدیل شده است. نمونه‌اش سرقت از موزه بوعلی در همدان، سرقت نسخه خطی قرآن از مرکز اسناد دانشگاه تهران، سرقت گسترده از موزه تبریز، سرقت گلدان‌های نفیس کاخ گلستان، ناپدید شدن تابلوفرش‌های موزه عباسی و اشیای گم‌شده از موزه ایران باستان از جمله لوح زرین هخامنشی است. تمام این موارد تا مدتی در کانون توجه رسانه‌ها بودند و مسئولان جمهوری اسلامی نیز با تناقض‌گویی‌های مداوم و متهم کردن یکدیگر برای خود زمان خریدند تا موضوع به فراموشی سپرده شود.
فرش‌های نفیس کاخ سعدآباد با سبک‌های مختلف عمواوغلی، اصفهانی، کرمانی و با رنگ‌ها و نقش‌های متنوع از هنر صنعت قالی‌بافی در ایران جزو مهم‌ترین عناصر این مجموعه‌اند که در کنار دیگر اشیای به‌کاررفته در دکوراسیون داخلی، زیبایی منحصربه‌فردی به کاخ سعدآباد بخشیده‌اند. تمامی این فرش‌ها با استفاده از مواد اولیه باکیفیت و به دست هنرمندان سرآمد هنر فرش دستباف ایران بافته شده‌اند و برخی از آن‌ها نزدیک به ۹۰ سال قدمت دارند. مهم‌ترین آن‌ها قالی‌های عمواوغلی‌اند که از پشم بز و گوسفند بافته می‌شوند و به داشتن الگوها و طرح‌های متنوع و شاداب مشهورند.
ایندیپندنت فارسی
