آمیتیس رمضانی روز شنبه ۳۰ تیرماه به وبسایت رکنا گفت:« در حال حاضر حدود ۴۰الی ۶۰ درصد از ظرفیت‌های پذیرش متخصصان عفونی تکمیل نمی‌شود. در بسیاری از مواقع رتبه‌های برتر ظرفیت را تکمیل نکرده و رتبه‌های پایین تر این رشته را پر می‌کنند.»
وی با اشاره به عدم استقبال از رشته‌های عفونی و مشکلات متخصصین این رشته‌ها و احتمال افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی در آینده، یکی از معضلات کشور در آینده نه چندان دور را نداشتن متخصص عفونی دانست و تاکید کرد: «سختی کار، عدم حمایت‌های دولتی، درآمد کم، پر خطر بودن مریض‌ها و احتمال مرگ از جمله عواملی است که انگیزه و گرایش افراد را به تحصیل در رشته‌های عفونی کمتر کرده است.»
به گفته رمضانی با گذشت زمان، بازنشسته شدن بسیاری از متخصصان عفونی، انصراف برخی از افرادی که در حال گذراندن تخصص عفونی خود هستند و مهاجرت نیروهای توانمند، آینده بیماری‌های عفونی را با بحران مواجه خواهد کرد. در حال حاضر کمتر از ۴۰۰ متخصص عفونی در کشور وجود دارد و با توجه به هشدارهای سازمان جهانی بهداشت نسبت به آینده بیماری‌های عفونی در جهان نیاز است این تعداد افزایش پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه علاوه بر درمان برای تشخیص، پیشگیری و کنترل بیماری‌های عفونی به متخصصان عفونی نیاز است، توضیح داد: «یکی از مشکلات پزشکان عفونی محدودیت در اطلاع از وضعیت بیمار، برای تجویز اقدامات درمانی است. پزشکان عفونی برای نوشتن نسخه‌های شامل بیمه برای چک کردن وضعیت داخلی، آزمایش، ام آر آی و… باید بیمار را به متخصصان داخلی ارجاع دهند. با توجه به سیستماتیک بودن بیماری‌های عفونی و احتمال درگیری سایر اعضای بدن، ایجاد محدودیت برای پزشکان عفونی باعث به تعویق افتادن اقدامات درمانی، سرگردانی بیمار، گسترش بیماری عفونی و افزایش هزینه‌های درمان می شود.»
وی همچنین گفت که تغییرات اقلیمی مثل گرم شدن زمین، بارندگی‌های غیرمنتظره و همچنین افزایش بی‌رویه شهرنشینی و زندگی صنعتی باعث شده است جامعه بیشتر از قبل به سمت عوامل عفونی پیش رود و هر لحظه احتمال طغیان یک بیماری عفونی وجود دارد.
در همین ارتباط خبرگزاری دانشجو نیز چندی پیش با انتشار گزارشی اعلام کرد که بر اساس آمارها ۹۱ شهرستان بدون پزشک متخصص هستند. این یعنی اگر فردی بیمار شود یا باید سختی سفر را تحمل کند یا درمان را عقب بیاندازد و عواقب جبران‌ناپذیری را به جان بخرد.
به گفته محمد رئیس‌زاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، خطر عقبگرد به ۴۰ سال قبل و وارد کردن پزشک از سایر کشورها و به تبع، عزیمت بیماران به خارج در کمین ایران است.
حسین‌علی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در خرداد ۱۴۰۲ آمار پزشکان و پرستاران مهاجرت کرده در دوسال اخیر را حدود شش هزار نفر اعلام کرده و گفته بود: «آنها مشغول انجام کار تخصصی و فوق تخصصی خود در آمریکا و اروپا هستند.»
در بهار ۱۴۰۰ رصدخانه مهاجرت ایران نیز پیمایشی از پزشکان و پرستاران انجام داد، این پیمایش، نشان از تمایل ۴۵ درصدی این جامعه آماری نسبت به مهاجرت داده بود که از این آمار تاثیر عوامل بیرونی یعنی شرایط کلی کشور ۷۱ درصد، عوامل درونی یعنی مسائل شخصی و فردی ۱۶/۶ درصد و همچنین تاثیر تحولات اقتصادی کشور مانند تورم و تحریم‌ها به ترتیب ۷۳ و ۶۳ درصد است.
بحران کمبود پزشک متخصص
در همین ارتباط دو ماه پیش رضا لاری‌پور سخنگوی نظام پزشکی در گفتگو با روزنامه شرق به انجام تحقیقی در اواخر دهه ۸۰ در دانشگاه علوم پزشکی مشهد اشاره کرده بود که نشان می‌داد تب تخصص‌گرایی بین فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی ۹۴ درصد بوده است.
وی در ادامه توضیح داده بود: «امروز شاهد این هستیم که در برخی از رشته‌های تخصصی صندلی‌های خالی دوره دستیاری وجود دارد. پزشکان دوست ندارند وارد رشته‌های بیهوشی، طب اورژانس، اطفال و بعضا فوق‌تخصص برخی رشته‌ها مثل جراحی قلب و اطفال شوند.»
سخنگوی نظام پزشکی تاکید کرده بود: «وظیفه ما این است که اعلام کنیم صندلی ها خالی مانده. اگر شرایط برای ماندن پزشکان ایجاد نشود ممکن است مجبور شویم در آینده‌ای نه چندان دور، برای درمان نزد پزشکان ایرانی در سایر کشورها برویم.»
از سوی دیگر رئیس انجمن بیهوشی ایران در ۲۶ اسفند ۱۴۰۲ با هشدار درباره مشکلات ناشی از کمبود نیروی متخصص بیهوشی در سال‌های آینده به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «طی نیم قرن گذشته در ایران پدیده جراح سالاری موجب شده که سایر رشته‌های پزشکی به عنوان رشته درجه دو دیده شوند و اهمیت سایر رشته‌ها مورد توجه قرار نگیرد.»
۷۰ درصد ظرفیت رشته بیهوشی خالی مانده
رئیس انجمن بیهوشی قلب ایران ۲۸ اسفند ۱۴۰۲ با اشاره به کمبود متخصص بیهوشی در کشور گفته بود: «در حدود ۳ سال گذشته اقبالی به رشته بیهوشی نبوده و بیش از ۷۰ درصد ظرفیت رشته بیهوشی در دوره دستیاری خالی مانده است.»
به گفته علیرضا جلالی فراهانی، «در حال حاضر در تعدادی از بیمارستان‌های شهر تهران دچار بحران متخصص بیهوشی هستیم که می‌تواند عوارض جدی را برای سلامت کشور به همراه داشته باشد.»
وی اشتیاق به مهاجرت در بین متخصصین بیهوشی را بیشتر از دیگر رشته‌های پزشکی دانسته و توضیح داده بود: «به این دلیل که این رشته در بسیاری از کشورهای جهان جایگاه بسیار ویژه و بالای داشته و از لحاظ جایگاه اجتماعی و درآمدی نیز بسیار بالاتر از ایران است»
بحران کمبود متخصص بیهوشی در سال آینده به اوج خود می‌رسد
در ۱۹ آذر ۱۴۰۲ دبیر کارگروه پزشکان طرحی ضریب K نظام پزشکی با بیان اینکه بحران کمبود متخصص بیهوشی در سال ۱۴۰۳ به اوج خود می‌رسد تاکید کرده بود: « فارغ‌التحصیلان بیهوشی سال آینده حدود ۸۰ نفر هستند در صورتی که فارغ التحصیلان امسال و سال گذشته و دو سال قبل بالای ۱۵۰ نفر بودند. ورودی بیهوشی برای امسال حدود ۸۰ نفر است در صورتی که ظرفیت اعلامی وزارت بهداشت برای این رشته بیش از ۳۸۰ نفر بوده است. وزارت بهداشت چه فکری برای رفع این معضل دارد؟»
علی سلحشور توضیح داده بود: «تعرفه اکثر اعمال جراحی بسیار پایین است. قبل از پرداختن به این موضوع لازم است توضیح دهم که پزشکان در سیستم دولتی به صورت تمام وقت و غیر تمام‌وقت مشغول هستند بسیاری از جراحان تمام وقت کار می‌کنند ولی به محض اینکه جراح و پزشک متخصص، مطب بزند به عنوان غیرتمام وقت محسوب می‌شود.»
کمبود پزشک به متخصصان بیماری‌های کودکان رسید
کمبود پزشک متخصص در شهرستان‌ها سبب مراجعه کودکان بیمار از دیگر شهرها به تهران و محدودیت دسترسی به تخت‌های بستری شده است.
در دانشگاه علوم پزشکی «بهشتی» از ۴۰ رزیدنت پذیرفته‌شده اطفال، ۵۰ درصد همان ابتدای کار انصراف دادند و این انصراف‌ها ادامه دارد.
پزشکان در مراکز دولتی ۱۵ تا ۲۰ هزار تومانی برای ویزیت‌های تخصصی می‌گیرند و یک جراحی حیات‌بخش هم برای آنها چیزی بیشتر از ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان درآمد ندارد.
روزنامه «هم‌میهن» چاپ تهران با انتشار گزارشی در آبان ۱۴۰۲ به کمبود پزشک متخصص کودکان پرداخته و نوشته بود که کمبود پزشک متخصص در شهرستان‌ها سبب مراجعه کودکان بیمار از دیگر شهرها به تهران و محدودیت دسترسی به تخت‌های بستری شده است.
این گزارش با بیان اینکه مسئولان استانی کمبود این پزشکان را از مشکلات جدی حوزه سلامت در مناطق خود اعلام می‌کنند نوشته بود که بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس، از سال ۹۶ تا کنون میزان فارغ‌التحصیلان متخصص اطفال در کشور به زیر یک درصد رسیده و از طرف دیگر مسئله مهاجرت پزشکان هم به ماجرای کمبود متخصص اطفال در کشور دامن زده است.
روزنامه «هم‌میهن» با ارائه آماری از دانشجویان متخصص نوشته بود که در دانشگاه علوم پزشکی «بهشتی» از ۴۰ رزیدنت پذیرفته‌شده اطفال، ۵۰ درصد همان ابتدای کار انصراف دادند و این انصراف‌ها ادامه دارد.
گزارش دیگری که شهریور سال گذشته منتشر شده بود نشان می‌داد که در سازمان نظام پزشکی حدود ۸۵ هزار پزشک عمومی شماره نظام پزشکی دارند اما از این میان فقط حدود ۴۰ هزار نفر پروانه کار و طبابت دارند و حدود نیمی از آنها اساسا در شغل خود فعال نیستند. همزمان اما کمبود ۱۸ هزار پزشک در شبکه نظام ارجاع و پزشک خانواده و خانه‌های بهداشت اعلام شده و مشخص شده بود که حدود ۲۰ هزار پزشک عمومی هم کار پزشکی انجام نمی‌دهند.
کیهان لندن
