محصول اولین سفر وزیر خارجه جدید ایران
«حسین امیرعبداللهیان»، وزیر خارجه جدید جمهوری اسلامی در اولین سفر خارجی خود به دلیل رعایت نکردن آداب میهمانی، خبرساز و جنجالی شده است. آیا امیرعبداللهیان مقررات میزبانی را نقض کرده است؟
**
در جریان نشستی که قرار بود باعث نزدیکی کشورهای همسایگان عراق به یکدیگر و اثر مثبت آن بر اوضاع جاری این کشور شود، «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه جدید دست به اقدامی زده که اثر آن دلخوری میزبان و میهمانان اجلاس شده است.
در زمانی که قرار بود شخصیت‌های شرکت‌کننده در اجلاس بغداد با هم عکس یادگاری بگیرند، امیرعبداللهیان از محلی که برای استقرار او توسط میزبان در نظر گرفته شده بود، جای خود را تغییر داد. امیرعبداللهیان همانند سایر وزرای خارجه شرکت‌کننده در نشست بغداد، در صف دوم و در کنار همتایان خود از جمله «فیصل بن فرحان» وزیر خارجه عربستان سعودی باید می‌ایستاد؛ اما ناگهان خود را به صف اول رساند که در آن روسای کشورها یا معاونان آنها حضور داشتند و بین «محمد بن راشد آل مکتوم» نخست‌وزیر امارات و «عبدالفتاح سیسی» رییس‌جمهور مصر ایستاد.
در اجلاس‌های بین‌المللی محل قرارگیری میهمانان برای عکس یادگاری قبلا به اطلاع سفارت آن کشور یا مقام‌های تشریفات همراه مهمان می‌رسد و اگر اختلافی در این زمینه وجود داشته باشد، میهمان به اطلاع میزبان خواهد رساند. پس از توافق بر سر جزییات محل ایستادن مهمانان، با علامت‌های قرار داده شده بر زمین به اطلاع آنها می‌رسد و مسئولان تشریفات از طرف دولت میزبان هم در محل، مهمانان را برای پیدا کردن جای دقیق خود راهنمایی می‌کنند. معمولا جای میهمان با تکه کاغذ کوچکی که نام کشور یا حرف اول آن رویش نوشته شده باشد، مشخص می‌شود.
اگر جمهوری اسلامی به محل قرارگیری حسین امیرعبداللهیان اعتراضی داشته است، باید پیش از این به میزبانان عراقی خود اطلاع می‌داده است؛ اما به نظر نمی‌رسد که چنین اقدامی از سوی ماموران دولتی ایران انجام شده باشد. در نتیجه اقدام حسین امیرعبداللهیان، گزارش‌هایی منتشر شده است که نخست وزیر امارات به نشانه اعتراض، در نشست سخنرانی نکرده و با ترک محل «سهیل مزروعی» وزیر انرژی امارات که مقام پایین‌تری از نخست وزیر است، از سوی این کشور سخنرانی کرده است.
نخست وزیر امارات در روز اجلاس با حسین امیرعبداللهیان هم ملاقات کرده و در توییتی برای او در سمت جدیدش تعارفات مرسوم دیپلماتیک را به جا آورده و آرزوی موفقیت کرده است. به این ترتیب اعتراض وی در ترک کردن سالن اجلاس، متوجه عراق یعنی میزبان نشست است و مفهوم احتمالی آن این است که چرا میزبان سلسله مراتب و سطح وی را در زمان گرفتن عکس یادگاری رعایت نکرده و وزیر جمهوری اسلامی را به جای اصلی خود راهنمایی نکرده است؟
این موضوع می‌تواند باعث دلخوری میزبان عراقی شود؛ چرا که مهمان آن از جمهوری اسلامی نزاکت دیپلماتیک را در زمان عکس یادگاری رعایت نکرده و موجب آزرده شدن میهمان دیگرش از امارات شده است که در سطح بالایی در نشست هم شرکت کرده است؛ اما مساله به اینجا ختم نمی‌شود.
خودداری حسین امیرعبداللهیان از ایستادن در جایگاهی که برای او از سوی عراق در نظر گرفته شده بود، می‌تواند به دلیل این باشد که کنار فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی بوده و وی می‌خواسته با وزیر دولتی که رابطه رسمی با آن قطع شده، قرار نگیرد.
عراق ماه‌هاست که میزبان مذاکرات غیرعلنی میان جمهوری اسلامی و عربستان سعودی است و گفته می‌شود در دوره‌ای سطح مذاکرات به مقام‌های ارشد امنیتی دو کشور هم رسیده بود. تلاش عراق برای آشتی دادن دو طرف که بیشتر از ۵ سال است، روابط آنان به طور کامل قطع شده، با اقدام خارج از نزاکت امیرعبداللهیان اگر لطمه نخورده باشد، به پرستیژ شخصی که چنین رفتاری از خود بروز داده است، قطعا صدمه می‌زند. مقام‌های عراقی امیدوار بودند که در حاشیه نشست بغداد زمینه‌های اولیه برای تماس علنی ایران و عربستان به ثمر بنشیند؛ اما وضعیت در مسیری کاملا متفاوت پیش رفت.
به این ترتیب وزیر خارجه دولت «ابراهیم رئیسی» با یک اقدام غیرمتعارف هم میهمانان را از میزبان خود دلخور کرده است، هم در اولین سفر خارجی خود به عنوان وزیر جدید باعث جنجال و لطمه به اعتبار و نزاکت شخصی خودش شده و هم میزبان عراقی را از خود رنجانده است. نتیجه‌ای که بر خلاف شعار و هدف اجلاس بغداد، کمکی به نزدیک شدن این همسایگان به یکدیگر نکرده و حتی باعث سایه افکندن حاشیه بر اصل و اساس نشست شده است.
وزیر پیش از حسین امیرعبداللهیان یعنی «محمدجواد ظریف» در جریان اجلاسی در ترکیه، با «عادل الجبیر» وزیر خارجه وقت عربستان روبه‌رو شده بود. علی‌رغم قطع بودن روابط، دو وزیر برای لحظاتی به احترام طرف مقابل ایستاده و از روی نزاکت با هم خوش و بشی کوتاه کرده بودند. این نزاکت البته در تاریخ جمهوری اسلامی سابقه‌دار نیست. «علی‌اکبر ولایتی»، وزیر خارجه جمهوری اسلامی در جریان مذاکرات صلح با عراق، تا مدت‌ها پس از پایان جنگ پاسخ سلام و احترام دیپلمات‌های عراقی را نمی‌داد.
«محمد خاتمی» در زمان ریاست جمهوری خود در سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، آن‌قدر در دستشویی خود را معطل کرد تا با «بیل کلینتون»، رییس‌جمهور وقت آمریکا که منتظر وی در راهرو شده بود، روبه‌رو نشود.
چند سال بعد در جریان اجلاسی بین‌المللی در منامه پایتخت بحرین، «منوچهر متکی»، وزیر خارجه وقت جمهوری اسلامی که در زمان ضیافت میزبان، با «هیلاری کلینتون» وزیر خارجه وقت آمریکا روبه‌رو می‌شود، اما به روایت خانم کلینتون از دادن جواب سلام به وی خودداری می‌کند. متکی پیش از آن در اجلاس بین‌المللی دیگری در شرم‌الشیخ در مصر، جواب سلام «کاندولیزا رایس» وزیر خارجه آمریکا در دولت «جورج بوش» را داده بود؛ اما در زمان ضیافت شام وقتی متوجه شده بود که میزبان جای هر دوی آنها را بر سر یک میز قرار داده، سالن ضیافت را ترک کرده بود.
حاشیه‌هایی نظیر رفتار متکی و امیرعبداللیهان که به مدت ۸ سال در دولت حسن روحانی کمتر شده بود، بار دیگر از اولین دیدار خارجی وزیر خارجه جدید جمهوری اسلامی و شیوه ایستادن او برای گرفتن عکس یادگاری آغاز شده است. موضوعی که در نگاه اول ممکن است، تشریفاتی به نظر برسد؛ اما نشانه‌ای از درک و تصمیم‌های فردی وزیر جدید دارد و می‌تواند نمونه‌ای از آنچه باشد که در آینده باید بیشتر منتظر آن بود.
مطابق برنامه‌ریزی میزبان صف اول مربوط به روسای دولت‌ها و معاونان ایشان بوده است و صف دوم مربوط به وزرای خارجه و دبیرکل اتحادیه عرب، شورای همکاری و سازمان همکاری اسلامی؛ اما حسین امیرعبداللهیان با تغییر جای تدارک دیده شده بین نخست‌وزیر امارات و رییس‌جمهور مصر ایستاده است.
دولت عراق محل قرارگیری حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران را در ردیف دوم و بین دبیرکل سازمان همکاری اسلامی و فیصل بن فرحان وزیر خارجه عربستان سعودی قرار داده بود؛ اما وی جای خود را به ردیف اول (دوم از سمت راست) تغییر داد.
ایران وایر
