تهران ما، چیزی از دوران گذشته برای نسل آینده نگه نداشته است

تهران چه بود و چه شد؟

شهر ما، تهران ما، چیزی از دوران گذشته برای نسل آینده نگه نداشته است. دیگر چیزی نمانده، همه‌چیز تغییر کرد و به بهای تغییر تخریب شد. اینها باعث شد نسل جوان و آیندگان، تهران زیبای دیگری را بشناسند که دیگر اثری از تاریخ گذشته‌اش در آن به‌جای نمانده است. حتی ییلاقات هم تغییر کرد و دیگر خبری از حومه‌های ما نیست؛ حومه‌های زیبای امامزاده داوود، بی‌بی شهربانو، بی‌بی زبیده، ابن‌بابویه، تپه میل هرچه بود به‌خاطر شهرسازی یا از بین رفت یا در آستانه نابودی قرار دارد؛ البته این شهر‌سازی نیست، عدم‌شهر‌سازی عبارت بهتری برای این روش کار است. به پاریس، رم و دیگر شهر‌های قدیم که می‌نگریم هنوز یافته‌هایی از قدیم در آنها دیده می‌شود که حفظ شده است. اما تهران دیگر نه دروازه‌هایش را دارد نه تکیه‌هایش مانده‌اند که اگر می‌بود نسل جدید بهتر می‌دانست که تهران چه بود و چه شد. بازار تهران را با بازار آنکارا، استانبول و دمشق نمی‌توان مقایسه کرد. سقف و مساجد زیبایش به خرابه‌ای تبدیل شد. برج طغرل که از معماری فضایی برخوردار بود تخریب شد در حالی که این برج می‌توانست همچون نگین در شهر ری بدرخشد. چشمه علی هم درست به همان سرنوشت نابودی و فراموشی دچار شد. دیدن تهران امروز برایم اندوه‌بار است، عدم دانش زیبایی‌شناسی و ابنیه‌شناسی در معماری شهر‌سازی ما این وضع را به‌دنبال داشت.

خسرو خورشیدی،  طراح صحنه و نویسنده کتاب آن روزگاران تهران