بر اساس این سازوکار اگر برای نمونه جمهوری اسلامی ایران نفت خود را به یک شرکت اسپانیایی بفروشد و هم زمان یک شرکت آلمانی تولیدکنندۀ ابزار در تهران فعال باشد، مبلغ نفت صادرشده مستقیماً به شرکت آلمانی پرداخت خواهد شد.
یک مقام دولت فرانسه که نخواسته نامش فاش شود، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه، از این سازوکار به عنوان “یک مبادلۀ پایاپای پیچیده” نام برده و افزوده است که در این شیوه، خریدار حقوقی را پرداخت می کند که به ایران اجازه می دهد مایحتاج اولیه این کشور (اعم از کالا و غذای مورد نیاز) را خریداری کند. همین مقام فرانسوی افزوده است که کشورهای ثالث نظیر چین و هند نیز می توانند در این مبادلۀ پایاپای نفت در ازای کالا یا غذا شرکت کنند.
در اظهاراتی جداگانه سخنگوی وزارت مالیه دولت آلمان به خبرگزاری فرانسه گفته است که خریداران دیگری سرگرم بررسی چنین گزینه ای به منظور ایجاد کانال های تجاری پایاپای با ایران هستند.
روزنامۀ اقتصادی “هاندلسبلات” با استناد به سند کمیسیون اروپا، نوشته است که در واقع، کشورهای اروپایی می کوشند با ایجاد یک بازار مبادلۀ پایاپای نفت در ازای کالا از مبادلات ارزی فرامرزی با ایران پرهیز کنند تا به این ترتیب بانک های بین المللی اروپا در معرض تحریم های ثانویه آمریکا قرار نگیرند.
یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری فرانسه گفته است که “برای ما مسئله یافتن ابزارهای فنی است که به ایران امکان واردات و صادرات کالا را برغم تحریم های آمریکا بدهد بی آنکه در عین حال فعالان اقتصادی اروپا در معرض خطر تحریم های ثانویه آمریکا قرار بگیرند.”
سه کشور اروپایی امضاکنندۀ توافق اتمی با ایران، یعنی آلمان، فرانسه و بریتانیا، برای جلوگیری از شکست برجام و ازسرگیری غنی سازی اورانیوم توسط تهران، می کوشند این توافق را پس از خروج آمریکا از آن، حفظ کنند.
در ماه اوت گذشته ژان-ایو لودریان، وزیر امور خارجۀ فرانسه، گفته بود که ازسرگیری تحریم های آمریکا علیه ایران به تقویت گرایش های افراطی رژیم جمهوری اسلامی ایران کمک خواهد کرد.
اما، مهم تر از این ملاحظات، کشورهای اروپایی نگرانند که تحریم های ثانویه آمریکا هم به منافع اقتصادی آنها در تعامل با ایران لطمه بزنند و هم حاکمیت ملی کشورهای اروپایی را نقض کنند. به همین دلیل، وزیر امور خارجۀ آلمان، “هایکو ماس” گفته است که در مقابل چنین تهدیدهایی کشورهای اروپایی باید استقلال و حاکمیت اروپا را در زمینه های تجاری، اقتصادی و مالی تقویت کنند.
با این حال، به نظر می رسد که کوشش های کشورهای اروپایی برای ایجاد سازوکار مبادلۀ پایاپای با ایران با اطلاع دولت واشنگتن صورت گرفته باشد. مایک پمپئو، وزیر امور خارجۀ آمریکا، دیروز جمعه چهاردهم سپتامبر گفت که این کشور سرگرم بررسی استثناءهای احتمالی در زمینۀ تحریم های اقتصادی علیه ایران و هر شرکت یا کشور دیگری است که به مبادلات خود با ایران پس از چهارم نوامبر ادامه می دهند.
مایک پمپئو در خصوص تحریم های احتمالی آمریکا علیه مسئولان “سوئیفت” و همکاری احتمالی نظام بین المللی مبادلات مالی فرامرزی ابراز بی اطلاعی کرد. به گفتۀ جراید آمریکایی در خصوص این موضوع در درون دولت آمریکا اختلاف نظر وجود دارد.
با این حال، وزیر امور خارجۀ آمریکا هشدار داد که کسانی که بعد از چهارم نوامبر به همکاری اقتصادی خود با جمهوری اسلامی ایران ادامه بدهند با قواعد کاملاً متفاوتی روبرو خواهند شد.
دولت آمریکا قصد دارد تا این تاریخ فروش نفت ایران را به صفر برساند و به همۀ کشورها و شرکت های بین المللی هشدار داده که اگر نمی خواهند با تحریم های آمریکا روبرو بشوند باید خرید نفت از ایران را کاملاً متوقف کنند.
امروز همچنین محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، در مصاحبه با نشریۀ آلمانی “اشپیگل” از دولت های اروپایی خواست که با اتخاذ تدابیر لازم شرکت هایشان را مجبور به همکاری اقتصادی با ایران بکنند. او در این مصاحبه کشورهای اروپایی، به ویژه سه قدرت اروپایی امضاکنندۀ توافق اتمی با ایران را به انجام اقدامات عملی برای کاستن از تاثیر تحریم های آمریکا علیه تهران فراخواند.
ظریف تأکید کرده است که در این میان آزمون اصلی اروپا تحریم نفتی و بانکی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران است. ظریف کشورهای اروپایی را به انفعال در قبال این تحریم های یکجانبه متهم و تهدید کرده است که اگر حکومت تهران نتواند از نتایج اقتصادی توافق اتمی بهره مند شود، برای مثال غنی سازی اورانیوم را افزایش می دهد بی آنکه لزوماً برجام را زیر سئوال ببرد.
وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی سپس از دولت های عضو اتحادیۀ اروپا خواسته است که با اجرای تدابیر “مسدودکننده” از تحمیل تحریم های ثانویه آمریکا علیه ایران جلوگیری کنند و برای نمونه آن دسته از شرکت های اروپایی را تنبیه کنند که به دلیل همین تحریم ها از همکاری با ایران سربازمی زنند. ظریف پرسیده است که آیا اروپایی ها می خواهند به تعهدات خود نسبت به ایران عمل کنند یا تسلیم اوامر آمریکا بشوند.
ظریف در جای دیگری از مصاحبه اش با مجلۀ آلمانی “اشپیگل” امکان مذاکره میان ایران و رئیس جمهوری آمریکا را رد کرده و افزوده است که از نظر تهران شرط مذاکره میان دو کشور بازگشت آمریکا به برجام است.
