سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، تایید کرده است که ایران
از مرز ۳۰۰ کیلو گرم ذخیره اورانیوم غنی شده عبور کرده است.
بی بی سی: ساعتی پیش محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، گفت که "طبق آنچه بنده اطلاع پیدا کردم ایران طبق برنامه‌اش از مرز ۳۰۰ کیلو [ذخیره اورانیوم غنی شده] عبور کرده و این را قبلاً هم اعلام کرده بودیم. بر اساس آنچه اعلام شده خیلی شفاف گفته‌ایم چه کار می‌کنیم و بر اساس آن عمل می‌کنیم؛ این را از حقوق خودمان در داخل برجام می‌دانیم".
پیشتر نیز خبرگزاری فارس به نقل از یک "منبع آگاه" خبر داده بود که میزان ذخیره اورانیوم غنی شده ایران از سقف تعیین شده در توافق هسته‌ای موسوم به برجام عبور کرده است.
بنا بر این گزارش، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امروز ذخیره اورانیوم غنی شده ایران را اندازه‌گیری کرده‌اند و مطلع شدند که وزن این مواد، از ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است.
سخنگوی دفتر نخست وزیر بریتانیا این اقدام ایران را "بی‌اندازه نگران‌کننده" خواند و گفت:
"ما دائم این را روشن کرده‌ایم که تعهد ما به برجام به تبعیت کامل ایران از مفاد این توافق بستگی دارد و ما از ایران می‌خواهیم شرایط را به حالت قبل برگرداند."
"ما در کنار شرکای خود در برجام فورا اقدام‌های بعدی را بر اساس مفاد برجام در نظر خواهیم گرفت."
ایران در سال ۲۰۱۵ در توافق هسته‌ای با گروه ۱+۵ (برجام) تعهد کرده بود که ذخیره اورانیوم غنی شده خود را زیر ۳۰۰ کیلوگرم نگه دارد.
با خروج یکطرفه آمریکا از برجام و برگرداندن تحریم‌های ایران، جمهوری اسلامی در واکنش به آنچه "بی‌عملی" کشورهای اروپایی در برابر تحریم‌ها می خواند، اعلام کرد که به سقف نگهداری ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با خلوص کم و ۱۳۰ تن آب سنگین پایبند نخواهد ماند.
چند روز پیش آلمان، فرانسه و بریتانیا، سه کشور اروپایی طرف برجام، طی یک نامه رسمی دیپلماتیک به ایران درباره تبعات کاهش تعهدات اتمی‌اش هشدار داده بودند. این کشورها هشدار داده بودند که اگر جمهوری اسلامی ایران دست به اقداماتی بزند که به زمینه نقض توافق هسته‌ای را فراهم کند، اروپا توانایی کمتری برای کمک به ایران خواهد داشت.
امکان بازگشت تحریم‌های بین‌المللی
این اقدام ایران می‌تواند زمینه را برای بازگشت تحریم‌های بین‌المللی که با هدف محدود کردن فعالیت هسته‌ای ایران وضع شده بود، فراهم کند.
توسعه ذخایر اورانیوم غنی شده ایران در شرایطی صورت می‌پذیرد که پس از سرنگونی یک پهپاد آمریکایی از سوی ایران تنش‌ها میان تهران و واشنگتن افزایش یافته است. پیش از آن نیز ایران به حمله به چند تانکر نفتی در تنگه هرمز متهم شده بود.
اخیرا در سالگرد خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم‌های یکجانبه از سوی ایالات متحده ایران اعلام کرد تعهداتش در توافق هسته‌ای را به مرور کاهش دهد.
ایران با اعلام این تصمیم، ۶۰ روز به طرف های اروپایی فرصت داده است تا زمینه فروش نفت ایران مبادلات مالی مرتبط با آن را فراهم کند و تهدید کرده که در پایان این مهلت، بخش های دیگری از تعهدات خود در اجرای توافق هسته‌ای را متوقف خواهد کرد.
اتحادیه اروپا اما این مهلت را رد کرد.
کاهش میزان ذخایر اورانیوم غنی شده و آب سنگین و همچنین پایین نگه داشتن خلوص اورانیوم غنی سازی شده جمهوری اسلامی ایران از کلیدی‌‌ترین بخش های توافق برجام است.
اورانیوم غنی شده چیست؟
بر اساس برجام، ایران تنها مجاز به تولید اورانیوم ۲۳۵ غنی شده با خلوص پایین و غلظت کمتر از ۴ درصد است که می‌تواند برای تولید سوخت در نیروگاه‌های هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.
در حال حاضر، درصد غلظت اورانیوم در ایران افزایش نیافته بلکه تنها وزن این مواد از مرز مجاز ۳۰۰ کیلوگرم در برجام عبور کرده است.
سازمان کنترل سلاح می‌گوید "ذخیره ۱۰۵۰ کیلوگرمی می‌تواند در روند غنی‌سازی قرار بگیرد و ماده لازم برای ساخت یک بمب را تولید کند".
ایران بارها تأکید کرده است که قصد ندارد سلاح هسته‌ای بسازد.
چرا این موضوع مهم است؟
همزمان این نگرانی نیز عنوان شده است که ایران نه فقط از نظر وزن ذخیره اورانیوم بلکه از نظر غلظت هم از ۳.۶۷ درصد فراتر برود.
ایران همواره گفته که قصد ساخت سلاح هسته‌ای ندارد اما کارشناسان می‌گویند با رسیدن غلظت اورانیوم به بیست درصد بیشتر راه برای ساخت بمب اتمی طی شده است چون وقتی غلظت طبیعی اورانیوم ۲۳۵ یعنی ۰.۷ درصد به ۲۰ درصد افزایش یابد عملا ۹۰ درصد تلاشی که برای رسیدن به سلاح اتمی لازم است انجام گرفته است.
نگرانی دیگر نیروگاه آب سنگین اراک است.
گام اول و دوم ایران چیست؟
ایران کاهش تعهدات خود را مستند به بند ۲۶ و ۳۶ توافق هسته‌ای می‌داند. بر اساس این دو بند، جمهوری اسلامی به دلیل عدم اجرای تعهدات طرف مقابل می‌تواند تعهدات خود را کاهش دهد و این به معنای نقض برجام نیست.
گذر از مرز ۳۰۰ کیلوگرم گام اول ایران برای کاهش تعهدات برجامی است.
گام دوم شانزدهم تیر برداشته می‌شود و به گفته عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه گام دوم "مقداری مباحث مربوط به غنی‌سازی است که درصد آن به‌زودی اعلام می‌شود."
برخی کارشناسان معتقدند اگر ایران بخواهد درصد غنی‌سازی را بالا ببرد در گام دوم اقدام به غنی‌سازی ۲۰ درصدی خواهد کرد.
بی بی سی
پس از آن‌که ظهر دوشنبه ۱۰ تیر / یکم ژوئیه ایران اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم رسانده است، جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا «نگرانی عمیق» خود را از نقض برجام توسط ایران ابراز داشت.
او در صفحه توئیتر خود نوشت: «عمیقاً نگران اعلام ایران مبنی بر نقض تعهدات مربوط به توافق هسته‌ای هستم. بریتانیا همچنان متعهد به انجام توافق و استفاده از تمام ابزارهای دیپلماتیک برای کاهش تنش‌های منطقه است. من از ایران می‌خواهم که از مراحل بعدی کاهش تعهدات خود به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) جلوگیری کند و دوباره به پذیرش آن بازگردد.»
روز دوشنبه ابتدا خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، به‌نقل از یک منبع آگاه که نام او فاش نشد اعلام کرد که امروز (دوشنبه) بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از توزین روز چهارشنبه هفته گذشته، بار دیگر وزن ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۳،۶۷ درصد ایران را اندازه‌گیری کردند و ذخایر ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران ساعاتی بعد این خبر را تأیید کرد و پس از او نیز یکی از سخنگویان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رویترز گفت: «یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس به شورای حکام اطلاع داد که آژانس تأیید کرده میزان کل اورانیوم ذخیره شده ایران یکم ژوئیه از حد مجاز فراتر رقته است.»
در برجام حد مجاز ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ۲۰۲,۸ کیلوگرم و سقف ذخیره آب سنگین ۱۴۳ تن تعیین شده است.
کاظم غریب‌آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به گزارش امروز (دوشنبه) یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره عبور ایران از سطح تعیین‌شده برای ذخایر اورانیوم غنی‌شده در برجام، گفت کاهش تعهدات ایران برای «اعاده بخشی از تعادل به برجام» صورت می‌گیرد و در چارچوب برجام است.
او از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران ابراز تأسف کرد و گفت ایران «به‌طور کامل و جامع به اجرای تعهداتش پایبند بوده است و این موضوع ۱۵ بار در طول سال‌های گذشته توسط مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفته است. اکنون نوبت اروپاست تا اگر به سرنوشت برجام علاقمند است، گام‌های عملی جدی برای حفظ آن بردارد. در صورتی که این کشورها (اروپایی‌ها) به تعهدات خود به‌ویژه در رابطه با مسائل مالی و خرید نفت عمل کنند، اقدامات ایران نیز متناسب با آن، قابل بازگشت خواهد بود. »
مقام‌های جمهوری اسلامی از راه‌اندازی سازوکار مالی با اروپا (اینستکس) چندان راضی نیستند. آن‌ها می‌گویند باید پول نفت به اینستکس واریز شود وگرنه کارایی ندارد. در نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیران و مدیران کل سیاسی ایران، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و بریتانیا در وین که ۷ تیر / ۲۸ ژوئن برگزار شد گفته شد که دولت‌های اروپایی یک خط اعتباری چند میلیون یورویی برای سهولت روابط تجاری بین تهران و اتحادیه اروپا تحت تحریم‌های آمریکا در نظر خواهند گرفت تا برجام را نجات دهند. مقام‌های ایرانی آن را کافی نمی‌دانند.
از سوی دیگر سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه روز دوشنبه گفت که عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلویی ذخایر اورانیوم، تعجب‌آور نیست. او افزایش ذخایر اورانیوم ایران را «تأسف‌آور» خواند و گفت نباید این مسئله بزرگ‌نمایی شود.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران را نتیجه اقدامات آمریکا در اعمال تحریم‌ها علیه صادرات اورانیوم غنی‌شده ایران دانست.
اولیانوف در پیامی در توئیتر نوشت: «این امر به معنای انحراف از تعهدات داوطلبانه به برجام است، اما هیچ ارتباطی به نقض ان‌پی‌تی یا توسعه تسلیحات هسته‌ای ندارد. بلکه در مقابل، این نتیجه تصمیم آمریکا برای تحریم صادرات مازاد اورانیوم غنی‌شده در ایران است».
رادیو زمانه
واکنش‌ها به افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران
پس از آن‌که ظهر دوشنبه ۱۰ تیر / یکم ژوئیه ایران اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم رسانده است، جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا «نگرانی عمیق» خود را از نقض برجام توسط ایران ابراز داشت.
او در صفحه توئیتر خود نوشت: «عمیقاً نگران اعلام ایران مبنی بر نقض تعهدات مربوط به توافق هسته‌ای هستم. بریتانیا همچنان متعهد به انجام توافق و استفاده از تمام ابزارهای دیپلماتیک برای کاهش تنش‌های منطقه است. من از ایران می‌خواهم که از مراحل بعدی کاهش تعهدات خود به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) جلوگیری کند و دوباره به پذیرش آن بازگردد.»
روز دوشنبه ابتدا خبرگزاری فارس، نزدیک به سپاه پاسداران، به‌نقل از یک منبع آگاه که نام او فاش نشد اعلام کرد که امروز (دوشنبه) بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از توزین روز چهارشنبه هفته گذشته، بار دیگر وزن ذخایر اورانیوم غنی‌شده ۳،۶۷ درصد ایران را اندازه‌گیری کردند و ذخایر ایران از سقف ۳۰۰ کیلوگرم عبور کرده است. محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران ساعاتی بعد این خبر را تأیید کرد و پس از او نیز یکی از سخنگویان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رویترز گفت: «یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس به شورای حکام اطلاع داد که آژانس تأیید کرده میزان کل اورانیوم ذخیره شده ایران یکم ژوئیه از حد مجاز فراتر رقته است.»
در برجام حد مجاز ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ۲۰۲,۸ کیلوگرم و سقف ذخیره آب سنگین ۱۴۳ تن تعیین شده است.
کاظم غریب‌آبادی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به گزارش امروز (دوشنبه) یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره عبور ایران از سطح تعیین‌شده برای ذخایر اورانیوم غنی‌شده در برجام، گفت کاهش تعهدات ایران برای «اعاده بخشی از تعادل به برجام» صورت می‌گیرد و در چارچوب برجام است.
او از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های یکجانبه علیه ایران ابراز تأسف کرد و گفت ایران «به‌طور کامل و جامع به اجرای تعهداتش پایبند بوده است و این موضوع ۱۵ بار در طول سال‌های گذشته توسط مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تأیید قرار گرفته است. اکنون نوبت اروپاست تا اگر به سرنوشت برجام علاقمند است، گام‌های عملی جدی برای حفظ آن بردارد. در صورتی که این کشورها (اروپایی‌ها) به تعهدات خود به‌ویژه در رابطه با مسائل مالی و خرید نفت عمل کنند، اقدامات ایران نیز متناسب با آن، قابل بازگشت خواهد بود. »
مقام‌های جمهوری اسلامی از راه‌اندازی سازوکار مالی با اروپا (اینستکس) چندان راضی نیستند. آن‌ها می‌گویند باید پول نفت به اینستکس واریز شود وگرنه کارایی ندارد. در نشست اخیر کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیران و مدیران کل سیاسی ایران، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و بریتانیا در وین که ۷ تیر / ۲۸ ژوئن برگزار شد گفته شد که دولت‌های اروپایی یک خط اعتباری چند میلیون یورویی برای سهولت روابط تجاری بین تهران و اتحادیه اروپا تحت تحریم‌های آمریکا در نظر خواهند گرفت تا برجام را نجات دهند. مقام‌های ایرانی آن را کافی نمی‌دانند.
از سوی دیگر سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه روز دوشنبه گفت که عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلویی ذخایر اورانیوم، تعجب‌آور نیست. او افزایش ذخایر اورانیوم ایران را «تأسف‌آور» خواند و گفت نباید این مسئله بزرگ‌نمایی شود.
میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران را نتیجه اقدامات آمریکا در اعمال تحریم‌ها علیه صادرات اورانیوم غنی‌شده ایران دانست.
اولیانوف در پیامی در توئیتر نوشت: «این امر به معنای انحراف از تعهدات داوطلبانه به برجام است، اما هیچ ارتباطی به نقض ان‌پی‌تی یا توسعه تسلیحات هسته‌ای ندارد. بلکه در مقابل، این نتیجه تصمیم آمریکا برای تحریم صادرات مازاد اورانیوم غنی‌شده در ایران است».
رادیو زمانه
