با اندوه فراوان مطلع شدیم که هفتهً گذشته دکتر فضل الله سرلتی در اصفهان دارفانی را وداع گفته است. فقدان این پزشک عالیقدر را به دوستان، بستگان و جامعهً پزشکی ایران تسلیت می گوییم. احترام آزادی
چند سال قبل روزنامه صبح اصفهان مطلبی در باره ایشان نوشته است که به اطلاع هموطنان ارجمند می رسانیم.
دکتر فضل الله سرلتی، نخستین پزشک متخصص اطفال در اصفهان است. او از خاطرات شکل گیری دانشکده پزشکی اصفهان می گوید و چهارباغی که هیچگاه اینگونه به هم ریخته نبود.
اصفهان امروز: هنوز در این گرمای آغازین تابستان، می توان پیش از ظهرها، پیرمردی خمیده که با عصایی در دست، تندتند در چهارباغ قدم می زند و قامت خمیده اش هیچ مانعی بر این عزم و نشاطش نیست، را دید. او که خدایش حفظ کناد؛ فضل ا... سرلتی، نخستین پزشک اطفال در اصفهان است که حدود 70 سال در این شهر به طبابت مشغول بوده و حال دوسالی است که دیگر به مطب نمی رود. « در کنار مطب من ساختمانی است که سالها نیمه ساز رها شده، دو سال پیش چند نفر از این ساختمان همجوار به مطب زدند و همه چیز را بهم ریختند و از آن پس به هر روی صلاح دیدم دیگر به مطب نروم.»
دکتر سرلتی، متولد 1302، در محله سرلت محمد حسین بیگ، در حوالی دروازه دولت کنونی به دنیا آمد. پدرش حبیب ا... معمم بود که پس از آنکه رضاشاه عمامه ها را برداشت وی به کار وکالت اشتغال یافت. فضل ا... از همان سال های نوجوانی بسیار در درس و مطالعه کوشا بود، به طوریکه می گوید به سبب ضعف و خستگی ناشی از مطالعه بسیار، نزد دکتر حکمی میرفت. و بدینسان آشنایی اش با مردی بزرگ رقم خورد که ابتدا طبیبش بود و سالها بعد به عنوان همکار در کنارش قرار گرفت. دکتر مرتضی حکمی (1359-1283) از چهرههای برجسته پزشکی و نیز فرهنگ در اصفهان معاصر است، تحصیلکرده فرانسه و از پیشگامان طب جدید در اصفهان.
سرلتی می گوید: «سالهای تحصیلم در اصفهان در دبستان ایران و بعد در دبیرستان های صارمیه و سعدی گذشت. سه سال پایانی را در دبیرستان سعدی درس خواندم. در دبستان آقای بدری معلم ام بودند در دبیرستان آقایان داورپناه، رضوان و عریضی معلمان ما بودند. در 1318 دیپلم گرفتم. این همان سالی بود که نخستین کنکور پزشکی در ایران برگزار شد. پروفسور شارل اوبرلین، رئیس دانشکده پزشکی تهران بود و 300 نفر داوطلب بودیم که 70 نفر را میخواستند. من هم در کنکور موفق شدم و به تهران رفتم.»
وی می افزاید: «استادان همه تحصیل کرده فرانسه بودند، پروفسور عدل، استاد برجسته جراحی بود و من که در رشته پزشکی اطفال تحصیل کردم، استاد بخصوص ام پروفسور محمد قریب بود که هنوز هم عکس او را بر دیوار اتاقم دارم. من دستیار او در تهران بودم و تجارب و درسهای بسیاری از وی گرفتم.»
«سال 1325 از دانشکده پزشکی فارغ التحصیل شدم و به خدمت رفتم. خدمتم مصادف بود با غوغای آذربایجان و بنده پزشک هنگی بودم که رفتیم تبریز ... پس از جنگ بین الملل دوم بود و داستان پیشه وری و ...»
«خدمتم سال 26 تمام شد برگشتم اصفهان. این سال ها همچنین مصادف بود با تلاش های پزشکانی چون دکتر حکمی و نسلی از نخستین تحصیل کرده های دانشکده پزشکی تهران تا دانشسرای عالی و سپس دانشکده پزشکی اصفهان شکل بگیرد.»
«به این ترتیب ما نخستین مدرسان پزشکی نوین در اصفهان بودیم. من دانشیار پزشکی اطفال بودم. دکتر منوچهر دانشگر در چشم پزشکی بود. دکتر اعرابی گوش و حلق و بینی آموزش می داد. دکتر ابوتراب نفیسی و دکتر مسیح جلوه، داخلی را تدریس می کردند. دکتر مرتضی حکمی و سرهنگ ریاحی، جراحی را آموزش می دادند. دکتر امیرنیرومند هم بود، همدوره ای من که البته دو سال از من جلوتر بود و شاگرد پروفسور عدل محسوب می شد. از نام های دیگر باید به فضل ا... رحیم پور، دندان پزشکی اشاره کرد. همچنین دکتر حکمت یار در داروسازی، دکتر رحمت الله برجیان دانشیار تشریح و جراحی، دکتر فشارکی در فیزیولوژی، دکتر انواری در فارماکولوژی، دکتر اوژند در تشریح و جراحی و دکتر عبدالباقی نواب در بیماری های عفونی. اینها به نوعی هیئت علمی نخستین دانشکده پزشکی اصفهان بودند که از همان سال 1325 کار خود را آغاز کرده بود.»
وی می گوید: «من میدانم که بعدها دکتر حکمی نقش مهمی داشت تا زمین کنونی دانشگاه اصفهان را از آقایان کازرونی و سلطانی برای دانشگاه خریدند و هنوز یکی از کم نظیرترین مجموعه های متمرکز دانشگاهی کشور است.»
دکتر سرلتی می گوید که این دانشکده تنها نهادی بود که پزشکی مدرن را در اصفهان بنیان نهاد و وقتی از وی در خصوص اهمیت یا تأثیر پزشکان انگلیسی آن زمان که در بیمارستان مسیحی طبابت می کردند، می پرسیم، وی این جایگاه را بسیار ناچیز و کم اهمیت می داند و می گوید: «بیمارستان مسیحی قبل از دانشگاه وجود داشت گو اینکه شمس آبادی آن موقع کوچه بود. دکترهای آنجا انگلیسی بودند و بیمارستان خیلی در اختیار ما نبود و پزشکان خودشان را داشتند و آن ها هم هیچ وقت تأثیر مثبتی بر پزشکی اصفهان نگذاشتند.»
اصفهان دهه 1330 آنهم در چهارباغی که بسیاری از تحولات اجتماعی را در خود داشت، برای پزشکی که مطبش همجوار چهارباغ بود، اصولاً باید پرشور و حال باشد. او می گوید: «ما پرشکان سرمان به کار خودمان بود و تنها در مطب هایمان به کار طبابت بودیم و چیز زیادی از تظاهرات خیابانی و صف بندی های زمان کودتا در خاطر ندارم. البته که ما دوستدار مصدق بودیم اما در سیاست نبودیم.»
چهارباغ آن سال ها و دهه های بعد برای همه شهروندان پر از خاطره است. سرلتی می گوید: « نخستین سینمایی که برای تماشای فیلم رفتم، سینما مایاک بود. مکرر هم می رفتیم تماشاخانه ارحام، او بسیار جوان فعال و خوش فکری بود. دوستان قدیم ام هم مرحوم دبیری و مرحوم جلوه بودند و مهندس ملک که ساختمان بیمارستان امین را به رایگان طراحی کرد و همینطور منوچهر دانشگر. با اینها دوره های هفتگی داشتیم. معمولا در هتل شاه عباس.»
دکتر سرلتی آن سال های چهارباغ را مسلم که ترجیح می دهد: «چهارباغ جایی بود که پیاده، راه میرفتیم و درشکه هم میرفت، جاده صاف و راحت بود. اما حالا که من دیگر اصلا حتی نمیتوانم با اتوبوس از ابتدای چهارباغ بروم دروازه دولت. می گویند دارند برایمان ریل می کشند، حالا کی تمام شود را نمی دانم؟ هیچ وقت چهارباغ اینقدر به هم ریخته نبود.»
وی می گوید: « حالا هم که آب رودخانه اصفهان باید خشک شود و بروند وسطش فوتبال بازی کنند و این آب برود یزد و کاشان و یکی هم نیست که بگوید چرا؟»
نویسنده : احمدرضا جلوه نژاد / روزنامه صبح اصفهان / ۱۳۹۵/۰۴/۰۱
