به پیش اهل جهان محترم بود آنکس // که داشت از دل و جان احترام آزادی



پنجشنبه، تیر ۲۳، ۱۴۰۱

رونمایی از زیبایی‌های دوردست

 تصاویر تازه تلسکوپ جیمز وب

پس از به نمایش گذاشتن اولین تصویر ارسالی تلسکوپ جیمز وب در روز ۲۰ تیرماه در کاخ سفید، سازمان فضایی آمریکا روز سه‌شنبه ۲۱ تیر از تعداد بیشتری از تصاویر رنگی ضبط شده توسط این تلسکوپ رونمایی کرد.

جیمز وب بزرگترین و نیرومندترین تلسکوپی است که تاکنون به فضا فرستاده شده است. این تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری به سفارش ناسا و توسط شرکت فضایی «نورتروپ گرومن» ساخته شده است.

اولین مجموعه از تصاویر رنگی و با کیفیت بالا که توسط تلسکوپ جیمز وب ارسال شده است، پس از بررسی دقیق یافته‌های این تلسکوپ توسط کارشناسان ناسا دستچین شده و پیش‌درآمدی از دامنه گسترده پژوهش‌های علمی در این مأموریت فضایی تلقی می‌شود.

 

این مأموریت با فراهم کردن امکان شناخت نقاط دوردست‌تری از فضا، و به خصوص نشانه‌های مربوط به مراحل اولیه تکوین کیهان، علم فضاشناسی را متحول خواهد کرد.

جیمز وب که نتیجه همکاری بین ناسا، سازمان فضایی اروپا و سازمان فضایی کانادا است، روز کریسمس سال ۲۰۲۱ به فضا پرتاب شد و یک ماه بعد به مقصد خود در مدار خورشید رسید که حدود ۱٫۶ میلیون کیلومتر از کره زمین فاصله دارد.

گروهی از پنج کهکشان، معروف به پنج‌قلوی استفان. از تصاویر تلسکوپ جیمز وب

پس از رسیدن به مقصد، راه‌اندازی تجهیزات این تلسکوپ از جمله چترهای حفاظتی آن در برابر اشعه خورشید که به اندازه یک زمین تنیس وسعت دارد و تنظیم دقیق موقعیت صفحات آینه‌ای آن، چند ماه طول کشید.

اکنون دانشمندان با استفاده از داده‌ها و تصاویری که این تلسکوپ به زمین ارسال می‌کند می‌توانند برنامه‌های پژوهشی گوناگون در مورد روند تکامل کهکشان‌ها، چرخه حیات ستاره‌ها، مشخصات جوی سیاره‌ها و قمرهای خارج از منظومه خورشیدی را تکمیل کنند.

دریافت تصاویر ارسالی تلسکوپ جیمز وب مدت‌ها محرمانه بود تا این‌که روز جمعه ناسا اعلام کرد مجموعه‌ای از این تصاویر را روز سه‌شنبه در پایگاه فضایی گرین‌بلت در مریلند به نمایش خواهد گذاشت.تصویر جیمز وب از یکی از سحابی‌های سیاره‌ای دوردست

نخستین تصویر ارسالی تلسکوپ جیمز وب که دوردست‌ترین تصویر کیهانی ثبت شده در تاریخ است، روز دوشنبه در مراسم ویژه‌ای با حضور جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا در کاخ سفید به نمایش گذاشته شد.

این تصویر که «اس‌ام‌ای‌سی‌اس ۰۷۲۳» نام‌گذاری شده، نمایی از یک توده عظیم کهکشان‌های دوردست و دقیق‌ترین تصویر از دوردست‌ترین نقطه کیهان، چه از بعد مسافت و چه از بعد زمان، است.

آقای بایدن در این مراسم گفت: «این تلسکوپ یکی از بزرگترین دستاوردهای مهندسی برای بشریت است».

تصاویری که روز سه‌شنبه به نمایش گذاشته شد مربوط به یک توده عظیم ابرهای گاز و یک توده گرد و غبار ناشی از انفجارهای عظیم در فضا است. یکی از آن‌ها با نام «سحابی شاه‌تخته» و دیگری با نام «سحابی حلقه جنوبی» شناخته می‌شوند و هزاران سال نوری با کره زمین فاصله دارند.

سحابی حلقه جنوبی که گاهی اوقات به آن «هشت انفجار» می‌گویند. در فاصله ۲۵۰۰ سال نوری از ما و سحابی شاه‌تخته در فاصله حدود ۷۶۰۰ سال نوری از ما قرار دارند. هر سال نوری برابر یا ۹.۴۶ تریلیون کیلومتر است.

دو تصویر عمقی جیمز وب از دوردست‌های کیهان
دو تصویر عمقی جیمز وب از دوردست‌های کیهان

تصویر دیگری که رونمایی می‌شود از یک توده عظیم شامل چندین کهکشان به نام «پنج‌قلوی استفان» ضبط شده که در سال ۱۸۷۷ کشف شده است.

ناسا در برنامه رونمایی روز سه‌شنبه مشاهدات و تحلیل تصویری تلسکوپ جیمز وب از یک سیاره فراخورشیدی نیز را به نمایش گذاشت که اندازه آن حدود نصف سیاره مشتری است و حدود ۱۱۰۰ سال نوری با کره زمین فاصله دارد.

به گفته ناسا تمامی پنج هدف اولیه در مأموریت تلسکوپ جیمز وب قبلاً برای دانشمندان شناخته شده بود ولی تصاویری که این تلسکوپ ضبط کرده است دانش فعلی در مورد این قسمت‌های فضا را متحول خواهد کرد.