بررسي آلرژي و پيامدهاي آن در آستانه ی بهار
آلرژي؛ درد فصل‌ها
نشانه‌هاي آلرژي را مي‌توان به سه دسته خفيف متوسط و حاد تقسيم كرد. واكنش خفيف، شامل نشانه‌هايي است كه يك ناحيه از بدن را تحت تاثير قرار مي‌دهد، مانند التهاب، خارش و آبريزش از چشم. علائم خفيف به بخش‌هاي ديگر بدن منتقل نمي‌شود. نشانه واكنش متوسط، در بخش‌هاي مختلف بدن منتشر مي‌شود و خارش چشم ممكن است به خارش گلو و تنگي نفس هم منجر شود. اما مشكل اصلي از جاي
ديگري نشات مي‌گيرد. عكس‌العمل حاد كه آنافيلاكسي نام دارد، نادر است و يك موقعيت خطرناك و از جمله مواردي است كه در فوريت‌هاي پزشكي قرار دارد. در چنين مواردي، آلرژي در تمام بدن منتشر مي‌شود.
هومن قاپچي
آيا مدام عطسه مي‌كنيد يا خارش پوست كلافه‌تان كرده است؟ ديده‌ايد گاهي اشك بي‌دليل سرازير مي‌شود و چشم‌ها مي‌شوند كاسه خون؟ ديده‌ايد گاهي بوي فلفل، ادويه، غذا، رنگ، بنزين و... آدم را يكراست مي‌رساند به مرز جنون؟ اصلا انگار طبع آدميزاد بعضي چيزها را پذيرا نيست. بعضي‌ها را ديده‌ايد كه چهار فصل آبريزش بيني دارند و مدام انگار سرما خورده‌اند. راستش را بخواهيد هميشه هم سرماخوردگي دليلش نيست يا بهتر است بگوييم نمي‌تواند باشد. از برونشيت و سينوزيت بگير تا آلرژي‌هاي جورواجور مي‌توانند دلايل مختلف اين دائمي بودن باشند. عكس‌العمل‌هاي متفاوتي نيز ممكن است بدن شما نسبت به اينگونه حساسيت‌ها از خود بروز دهد. از نازك شدن صدا و گرفتنش بگير تا خون دماغ و تهوع. ممكن است پاسخ‌هاي پيشنهادي بدن شما به انواع حساسيت‌ها باشد. آسم هم از آن دسته بيماري‌هايي است كه گاه ممكن است با آلرژي اشتباه گرفته شود. متخصصان معتقدند 20 تا 25 درصد افراد از نظر ژنتيكي در معرض آلرژي قرار دارند كه اين رقم در مورد افرادي كه به حساسيت‌هاي فصلي دچار مي‌شوند، 35 ميليون نفر است. لازم به ذكر است كه بيش از يك قرن است پزشكان به درمان ناراحتي‌هاي آلرژي مي‌پردازند، اما علت ريشه‌يي كه رو به افزايش است در پرده‌يي از ابهام است. تاريخچه خانوادگي، كليد مساله است. طبق يافته‌هاي آكادمي آلرژي، آسم و ايمونولوژي، اگر يكي از والدين دچار آلرژي باشد، احتمال ابتلاي كودك به آلرژي 48 درصد است و اگر پدر و مادر هر دو به آلرژي دچار باشند اين رقم به 70 درصد مي‌رسد. البته ناگفته نماند كه بسياري از افراد در جامعه اصلا نمي‌دانند خواسته يا ناخواسته درگير موضوعي با عنوان آلرژي هستند. بسيارند كساني كه در تمام طول عمر هرگز درصدد شناخت و رفع مشكل‌هاي حساسيتي بر‌نمي‌آيند. پرسشي كه در ذهن بسياري از افراد هنوز پاسخش مبهم مانده اين است كه اصلا اصطلاح «آلرژي» در حقيقت چه معنا و محتوايي دارد. راستش را بخواهيد آلرژي در اصل واكنش سيستم ايمني بدن است و هنگامي ايجاد مي‌شود كه سيستم ايمني ماده‌يي را كه معمولا براي بدن بي‌ضرر است، اشتباها به عنوان ماده‌يي زيان‌آور شناسايي مي‌كند و عليه آن وارد عمل مي‌شود. بدن انسان به‌طور معمول در مقابل عوامل مضر مانند ويروس‌ها و باكتري‌ها از خود دفاع مي‌كند اما گاهي اوقات اين دفاع در مقابل مواد بي‌ضرري مانند گرد و غبار، كپك‌ها يا گرده گياهان صورت مي‌گيرد. سيستم ايمني بدن در مقابل اين مواد واكنش نشان داده و مقدار زيادي پادتن مي‌سازد. پادتن مانند اسلحه‌يي به آنها حمله‌ور مي‌شود تا آنها را از بين ببرد. هر پادتن براي ماده ويژه‌يي ساخته مي‌شود و مخصوص همان ماده‌يي است كه موجب آلرژي مي‌شود. به موادي كه واكنش آلرژيك ايجاد مي‌كنند، اصطلاحا آلرژن گفته مي‌شود. در فرآيند دفاع، واسطه‌هاي التهابي شيميايي مانند هيستامين، و ساير موادي كه از گلبول‌هاي سفيد ترشح مي‌شوند، موجب ايجاد علائم نامطبوعي مي‌شوند. افراد مستعد به آلرژي اين علائم را تجربه مي‌كنند. توجه داشته باشيد كه گاهي علائم آلرژي با هم ادغام مي‌شوند. همواره مواظب باشيد كه با عدم مراجعه به پزشك و خوددرماني آلرژي‌هاي جديدتر را به سبد آلرژي‌هاي خود نيفزاييد. اگر مدام عطسه كرده، خارش پوست داشته و گاهي اشك‌هايتان بي‌دليل سرازير مي‌شود، متن زير را با دقت دنبال كنيد.
از نقل مكان تا سير طبيعت
در آستانه هر فصل جديد و حين نقل مكان از نقطه‌يي به نقطه ديگر، همواره يك نكته را از ياد نبريد، آن هم اينكه بسياري از افراد نسبت به گرده انواع مختلف چمن، درخت غان و ساير درختان آلرژي دارند. انتشار گرده اواخر اسفند آغاز شده و در فصول بهار و تابستان به اوج خود مي‌رسد. گياهان مختلف در زمان‌هاي متفاوت گل مي‌دهند و باد و هوا نيز در تعيين الگوي انتشار گرده نقش دارند. بنابراين، بهتر است به هشدارهاي مربوط به انتشار گرده در روزنامه‌ها و رسانه‌هاي محلي خود توجه كنيد. گزارش‌ها حاكي از آن است كه حدود 40 درصد از جمعيت نروژ نوعي آلرژي دارند. البته داروهايي براي مقابله با آلرژي‌ها وجود دارد ولي براي خريد اين داروها به‌جز در موارد حاد نياز به نسخه پزشك نيست و شما مي‌توانيد براي تهيه داروي مناسب از افرادي كه در داروخانه كار مي‌كنند كمك بگيريد. در هر صورت شايد بهتر باشد براي تشخيص نوع آلرژي به پزشك خود مراجعه كنيد. برخي از داروها موجب تسكين آلرژي‌ها مي‌شوند، به عنوان مثال قرص‌ها؛ حال آنكه ساير داروها، مانند افشانه‌هاي بيني و قطره‌هاي چشمي، علائم آلرژي را درمان مي‌كنند. هنگام نقل مكان به منطقه ديگر، ممكن است دچار آلرژي‌هايي شويد كه قبلا به آنها مبتلا نبوده‌ايد. اين امر مي‌تواند ناشي از تماس با مواد ناآشناي موجود در محيط، مواد غذايي جديد و غيره باشد.
آلرژي- خفيف، متوسط، حاد
نشانه‌هاي آلرژي را مي‌توان به سه دسته خفيف متوسط و حاد تقسيم كرد. واكنش خفيف، شامل نشانه‌هايي است كه يك ناحيه از بدن را تحت تاثير قرار مي‌دهد، مانند التهاب، خارش و آبريزش از چشم. علائم خفيف به بخش‌هاي ديگر بدن منتقل نمي‌شود. نشانه واكنش متوسط، در بخش‌هاي مختلف بدن منتشر مي‌شوند و خارش چشم ممكن است به خارش گلو و تنگي نفس هم منجر شود. اما مشكل اصلي از جاي ديگري نشات مي‌گيرد. عكس‌العمل حاد كه آنافيلاكسيس نام دارد، نادر است و يك موقعيت خطرناك و از جمله مواردي است كه در فوريت‌هاي پزشكي قرار دارد. در چنين مواردي، آلرژي در تمام بدن منتشر مي‌شود. اين حالت ممكن است با مجموعه‌يي از حملات خارش چشم و صورت آغاز شود و در عرض چند دقيقه، به سرعت در تمام بدن پخش شود و علائم جدي‌تري چون درد معده، گرفتگي عضلات، تهوع و اسهال را به دنبال داشته باشد و در عين حال درجه التهاب مجاري تنفسي و گوارشي به حدي برسد كه تنفس و بلع بسيار مشكل شود. آشفتگي ذهني و سرگيجه نيز از جمله علائم حساسيت هستند زيرا مشكل آنافيلاكسيس باعث كاهش شديد فشار خون نيز مي‌شود، تا به آنجا كه بدون مشورت پزشك در مواردي حتي ممكن است اينگونه موارد منجر به مرگ شوند.
هفت ماده غذايي آلرژي‌زا
هفت ماده غذايي آلرژي‌زا
پزشكان و متخصصان داروهاي ضد آلرژي معتقدند تقريبا هر ماده غذايي مي‌تواند به نوبه خود آلرژي‌زا باشد. اما در اين بين مواد غذايي‌اي وجود دارند كه مسوول 90 درصد آلرژي‌هاي غذايي محسوب مي‌شوند و افراد حساس كه مستعد آلرژي هستند، در مصرف آنها بايد جانب احتياط را رعايت كنند.
شير و محصولات لبني
تمام محصولات لبني مثل شير، پنير، ماست، خامه و سوپ‌هاي خامه‌يي، برخي شيريني‌جات و دسرها مي‌توانند باعث بروز آلرژي غذايي شوند.
تخم‌مرغ
تخم‌مرغ به‌ويژه سفيده آن باعث ايجاد آلرژي مي‌شود. در واقع تمام خوردني‌هايي كه با تخم‌مرغ تهيه مي‌شوند مي‌توانند مستعد آلرژي‌هاي غذايي باشند مثل انواع شيريني‌جات، كيك‌ها، موس‌ها، دسرها، سس مايونز و غيره.
سويا و مشتقات آن
سويا، سس سويا، توفو، پروتئين‌هاي گياهي، پروتئين‌هاي هيدروليزه و همچنين چاشني‌هاي طعم‌دهنده غذايي، نشاسته گياهي و غيره نيز براي افراد حساس آلرژي‌زاست. علاوه بر اينكه آجيل و دانه‌هاي روغني مثل فندق، بادام، پسته و حتي روغن آنها مي‌تواند آلرژي‌زا باشد بلكه تمام خوراكي‌ها و شيريني‌جات و غيره كه حاوي اين مواد غذايي هستند نيز امكان آلرژي و حساسيت غذايي را بالا مي‌برند.
گندم و محصولات تهيه شده با آن
غلات، نان و مشتقات آن، شيريني‌جات، پاستاها، محصولات تهيه شده با آرد و غيره.
بادام هندي
بادام هندي و روغن آن، كره و آرد بادام هندي، شيريني‌جات تهيه شده با آجيل، اسانس‌ها و غيره. افرادي كه دچار آلرژي‌هاي شديد غذايي هستند بايد از مصرف آجيل‌ها پرهيز كنند.
ماهي
ماهي تازه، دودي يا كنسروي، روغن ماهي، خاويار، خوراك‌ها و سوپ ماهي براي افراد حساس، آلرژي‌زاست.
خوراكي‌هاي حاوي آجيل و دانه‌ها و مغزهاي روغني
علاوه بر اينكه آجيل و دانه‌هاي روغني مثل فندق، بادام، پسته و حتي روغن آنها مي‌تواند آلرژي‌زا باشد، بلكه تمام خوراكي‌ها و شيريني‌جات و غيره كه حاوي اين مواد غذايي هستند نيز امكان آلرژي و حساسيت غذايي را بالا مي‌برند.
اگر درمان نشود، چه شود؟!
همه ما مي‌دانيم كه گاهي ابتلا به آلرژي‌هاي گوناگون اجتناب‌ناپذير است. با پراكنده شدن گرده‌هاي گياهان در هوا احتمال تنفس آنها به وسيله انسان و حيوانات وجود دارد. ورود اين گرده‌ها به سيستم تنفسي فردي كه به صورت ژنتيكي به اين مواد حساس باشد، مي‌تواند عامل گروهي از اختلالات عمده در بدن شود. در مناطق گرم كه گرده‌افشاني درختان اوايل بهار صورت مي‌گيرد، آلرژي‌ها نيز از ابتداي بهار آغاز مي‌شود. بسته به مكان زندگي، خصوصيات آب و هواي منطقه و نوع گياهان محيط، ممكن است در پاييز همزمان با گرده‌افشاني بعضي از گياهان باز هم علائم آلرژي بروز كند. حتي در بعضي از مناطق، به‌ويژه در مكان‌هايي كه قارچ مي‌رويد، پراكندگي هاگ‌ها در فصل تابستان نيز سبب بروز واكنش‌هاي آلرژيك مي‌شود. علائم آلرژي معمولا تا پايان دوره گرده‌افشاني ادامه دارد. عطسه، آبريزش بيني، سوزش و خارش گلو، ريزش اشك از چشم‌ها و برخي علائم سرماخوردگي مانند سردرد از نشانه‌هاي آلرژي فصلي است. حمله‌هاي آلرژي مي‌تواند منجر به بروز التهاب در گوش و سينوس‌ها شود. در صورتي كه چنين علائمي هر سال در يك زمان مشخص بروز كرده و پس از مدتي به سرماخوردگي عفوني منتهي شود، فرد به آلرژي فصلي مبتلاست. بيماري‌هاي مرتبط با آلرژي‌هاي فصلي شامل رينيت آلرژيك با علائم التهاب مخاط بيني و حلق، كونژكتيويت آلرژيك با علائم قرمزي، سوزش و خارش چشم‌ها و آسم آلرژيك همراه با علائم تنگي نفس و گرفتگي راه‌هاي تنفسي و تنفس صدادار بروز مي‌كند. معمولا درختان بلوط و افرا، گل‌هاي زردرنگ و قارچ‌ها شايع‌ترين مواد آلرژي‌زا را توليد مي‌كنند. متخصصان آلرژي از آزمايش‌هاي ساده بدون عارضه نيز براي يافتن عامل آلرژي‌زا استفاده مي‌كنند. حداكثر 15 دقيقه زمان لازم است تا با آزمايش آلرژن‌هاي گوناگون در كلينيك‌هاي تخصصي، عامل مورد نظر شناسايي شود. هنگامي كه با انجام آزمايش‌هاي پزشكي عامل حساسيت‌زا شناسايي شد، دوري از آن ماده فرد را در درمان كامل ياري مي‌كند. معمولا زماني كه گرده‌ها به ميزان زياد در هوا پراكنده مي‌شوند، اجتناب از آنها كار دشواري است اما چند اصل مهم وجود دارد كه رعايت آنها به تخفيف علائم كمك مي‌كند. بد نيست بدانيد كه در صورت ابتلا به آلرژي‌هاي گوناگون در تمام شرايط در و پنجره‌هاي خانه و خودرو بايد بسته باشد. اگر فرد در محيطي قرار داشته كه احتمال نفوذ گرده‌ها لابه‌لاي موها و لباس‌هايش وجود دارد، لازم است قبل از خواب حمام كرده و لباس‌هاي خود را تعويض كند. همچنين لازم است از حيوانات كوچك نيز دوري شود. از آنجا كه با وجود دوري كردن از مواد آلرژن، باز هم احتمال وجود آنها هست، دارودرماني توصيه مي‌شود. خوشبختانه داروهاي موثري براي درمان انواع آلرژي‌ها وجود دارد كه علائم را كنترل و برطرف مي‌كند. انتخاب نوع و مقدار داروي مناسب تنها در تخصص پزشك است. در اين زمينه آنتي‌هيستامين‌ها بهترين مثال براي دارودرماني ضد آلرژي است. اين نوع دارو ميزان وسيعي از نشانه‌ها را متوقف مي‌كند. نقش آنها موقتي است و درمان قطعي نيست. اسپري‌ها و قطره‌ها راه‌هاي درمان دارويي ديگري است كه مستقيما به موضع اثر مي‌كنند. همچنين تجويز به‌موقع قطره‌هاي چشمي مي‌تواند به پيشگيري و كنترل علائم كونژكتيويت آلرژيك كمك كند. علاوه بر اين برخي اسپري‌ها حاوي تركيبات كورتون براي كنترل علائم آلرژي، به صورت موضعي و براي كمتر كردن عوارض استفاده از كورتون استفاده مي‌شود. اين اسپري‌ها نبايد به صورت مداوم استفاده شود؛ چرا كه استفاده طولاني‌مدت از آنها خشكي مخاط بيني و عوارضي مانند خونريزي را به دنبال دارد. تركيبات كورومولين نيز حالت پيشگيرانه داشته و كم‌عارضه‌تر هستند. اين تركيبات از نظر تسكين علائم، موثر نيستند و در كودكان و زنان باردار و با مدت زمان بيشتري قابل استفاده هستند.
