یک نکته ی تاریخی
«زندان شهربانی [و ساواک]
قتل گاه بسياري از صاحبان فکرهاي روشن و آزاد»*
احترام آزادی ـ دوازدهم ارديبهشت ۱۳۳۰، يعني ۵ روز پس از [آغاز] نخستوزيري، مصدق با همراهان براي بازديد به زندان شهرباني تهران رفت، و پس از ديدن حال زار زندانيان به سرلشکر حجازي رئيس شهرباني [منصوب رزم آرا] گفت:
«اگر ميخواهيد زمام شهرباني در دست شما باشد، بايد دزدگير* باشيد و مزاحم کساني که نسبت به آنها مظنون بوده [اید] نباشيد.»
آنگاه، مصدق گفت :
«اينجا مرا به ياد ايام زنداني بودن خودم افکنده [است.]
این [زندان] قتل گاه بسياري از صاحبان فکرهاي روشن و آزاد بوده است.»
پيرو اين بازديد، روز ۱۵ ارديبهشت قانوني از سوي دولت مصدق به مجلس رفت که بسياري از زندانيان را آزاد ميکرد. مصدق در زمان نخستوزيري به شهرباني فرمان داد که به هيچ رو از آزادي روزنامهها جلو گيری نکند، بويژه هيچ روزنامه ای را به علت دشمني با مصدق [از انتشار] باز ندارند.
*) نقل آزاد از کارنامه ی مصدق و حزب توده، به کوشش خسرو شاکری، انتشارات مزدک، فلورانس، 1978، ج. 1، ص 136.
*) تردید کمی می توان داشت که مقصود ضمنی مصدق، تنها دزدان معمولی نبوده باشد، بل همچنین با توجه به مبارزات اش با اهل اختلاس در رأس جامعه، بیشتر مراداش کسانی چون نخست وزیران پیشین، سهیلی و قوام و نیز وزرایی چون تدین بوده باشد، که علیه شان بخاطر اختلاس و دزدی اموال دولتی در زمان جنگ و پس از آن مبارزه کرده بود.
