زمينهچيني براي ديدار ترامپ و پوتين
مردي كه تا چند هفته پيش نماد مخالفت محافظهكاران امريكايي با ولاديمير پوتين، رييسجمهور روسيه بود، قرار است به مسكو برود تا براي اولين ديدار رسمي ميان رهبران امريكا و روسيه زمينهچيني كند.
جان بولتون، مشاور امنيت ملي رييسجمهور امريكا از روز گذشته تور اروپايي خود را شروع كرده است، توري كه از لندن شروع ميشود و از مسير رم به مسكو ميرسد؛ شهري كه سالها بود حكومت آن از سوي نومحافظهكاران امريكايي مورد انتقاد قرار ميگرفت. جان بولتون، مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ از زماني كه به اين مقام انتخاب شده به شكل چشمگيري در مواضع خود تجديدنظر كرده است.
او كه روزگاري هوادار حمله نظامي به كره شمالي بود، اكنون در خدمت رييسجمهوري قرار گرفته است كه ديدار با رهبر كره شمالي را «يك ديدار تاريخي» ميخواند. سكاندار كاخ سفيد، هنوز جوهر فصل قبلي كتاب تاريخش خشك نشده، تصميم دارد تا فصل تازهاي از تاريخسازي را اينبار با ولاديمير پوتين، رييسجمهور روسيه بنويسد. حالا جان بولتون كه روزگاري طرفدار افزايش فشار بر مسكو و «زدن روسيه جايي كه بيشتر درد داشته باشد» بود، حالا مامور شده تا براي زمينهچيني ديدار دونالد ترامپ به مسكو سفر كند. پيشبيني ميشود در اين سفر كه قرار است فردا انجام شود، جان بولتون با وزير امور خارجه روسيه، سرگي لاوروف ديدار كند و دستور كار ديدار پوتين و ترامپ را مورد بحث قرار دهد. پيشبيني ميشود اولين ديدار رسمي ميان ولاديمير پوتين و دونالد ترامپ، دو هفته ديگر در سفر دونالد ترامپ براي شركت در اجلاس سران پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) در بروكسل انجام شود. هر چند پيش از اين ترامپ و پوتين چندين بار با يكديگر از طريق تلفن و همچنين دو بار در حاشيه نشستهاي بينالمللي گفتوگوهاي غيررسمي داشتند، اما اين اولينبار است كه دو رهبر قدرتهاي جهاني ديداري رسمي برگزار ميكنند.
آينده سوريه، روي ميز ترامپ و پوتين
هر چند پيشبيني ميشود كه اختلافات عمده دو طرف در مسائلي مانند بحران اوكراين، شبه جزيره كريمه، كره شمالي، رقابت تسليحاتي و تحريمهاي امريكا عليه روسيه در دستور كار مورد نظر ترامپ براي گفتوگوهاي دوجانبه قرار داشتهباشد، اما مساله بحران سوريه و آينده دمشق مسالهاي است كه قطعا رهبران امريكا و روسيه، زمينههاي مشتركي براي بحث در مورد آن دارند و اختلاف نظر و خصومت كمتري ميان مسكو و واشنگتن در مورد آن وجود دارد. دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا همواره ادعا كرده است كه ميتواند از طريق همكاري با مسكو ميتواند بحران سوريه را پايان دهد. به گزارش خبرگزاري ايتارتاس، ميخاييل بوگدانف، معاون وزير خارجه روسيه روز گذشته در گفتوگو با خبرنگاران روسي خبر داد كه ممكن است گفتوگو و رايزني در مورد سوريه، در دستور كار گفتوگوهاي فرداي بولتون با مقامهاي روس قرار داشته باشد.
ضدپوتين در مسكو
جان بولتون، به عنوان يكي از اعضاي انديشكده نومحافظهكار امريكن انترپرايز، سالها مدافع سختگيري در برابر روسيه بود. آخرين بار همين چند ماه پيش بود و قبل از رسيدنش به مقام مشاور امنيت ملي بود كه از دولت خواستهبود تا واكنشي بزرگ به اقدامات روسيه در مورد دخالت در انتخابات امريكا نشان دهد. بولتون، بهمن ماه گذشته در يك نشست با عنوان «بزرگترين تهديدها عليه امريكا: الف) روسيه، ب) چين، پ) دولتهاي ياغي، ت) همه موارد ذكر شده پيشين» گفتهبود: «به نظرم بايد حملات سايبري روسيه به فرآيند رايگيري كشورمان تلافي شود. معتقدم كه لزومي ندارد اين تلافي متناسب باشد، اتفاقا بايد عامدانه كاملا بدون تناسب و شديد واكنش نشان دهيم. بايد به شكلي باشد كه يك ساختار بازدارندگي ايجاد شود تا نه روسيه و نه هيچ كس ديگر جرات نكند دست به چنين اقدامي بزند.» اين در شرايطي است كه رييسجمهور امريكا هيچگاه حاضر به پذيرش دخالت روسيه در فرآيند انتخابات امريكا كه منجر به پيروزي او در انتخابات ٢٠١٦ شد، نشده است. او در مقالهاي با عنوان «پوتين توي چشم ترامپ نگاه كرد و دروغ گفت. ريسك گفتوگو گردن ماست» نوشت: «اين بايد يك هشدار بسيار روشن براي دونالد ترامپ باشد كه رهبر روسيه اينچنين در چشمانش نگاه ميكند و دروغ ميگويد. در واقع درست مثل صداي آژير خطر آتش در شب است كه نشان ميدهد صداقت تا چه اندازه براي روسها ارزش دارد، چه در مورد دخالت در انتخابات باشد، چه در مورد اشاعه هستهاي، چه در مورد كنترل تسليحات يا مسائل خاورميانه؛ وقتي با روسها مذاكره ميكني، جانت گردن خودت است. » اما حالا جان بولتون قرار است به مسكو برود تا زمينه را براي وصال دو رهبري كه طي ماههاي گذشته بارها از طريق تريبونهاي عمومي به هم نان قرض دادهاند، آماده كند.
ديدار زير پرچم ناتو
هنوز مشخص نيست كه ديدار ترامپ و پوتين دقيقا چه زماني برگزار ميشود. هفته گذشته، مايك پومپئو، وزير خارجه امريكا زماني كه خبر داد بولتون قرار است به مسكو سفر كند، گفت ديدار پوتين و ترامپ «درآينده نه چندان دور» برگزار خواهد شد. گمانهزنيها حاكي از آن است كه در صورت موفقيت مذاكرات بولتون در مسكو، ديدار دو جانبه پوتين و ترامپ، دو هفته ديگر در سفر رييسجمهور امريكا به بروكسل و بعد از شركت در اجلاس سران پيمان آتلانتيك شمالي (ناتو) و پيش از سفر رسمي او به بريتانيا انجام خواهد شد. بولتون پيش از سفر به مسكو، به لندن و رم رفت تا با مقامهاي اين دو كشور اروپايي ديدار كند. لندن، قرار است كمتر از سه هفته ديگر ميزبان سفر جنجالي رسمي ترامپ باشد. سفري كه به دليل اعتراضهاي عمومي شهروندان بريتانيايي به سياستهاي دولت ترامپ، يك بار لغو شد و بر اساس گزارش رسانههاي بريتانيايي قرار است با برنامه ويژهاي برگزار شود تا جلوي رويارويي ترامپ با شهروندان معترض بريتانيايي گرفته شود. ماه گذشته رسانههاي بريتانيا خبر دادند كه دولت اين كشور به كاخ سفيد پيشنهاد داده تا به جاي ديدار با نخستوزير و ملكه بريتانيا در لندن، محل ديدارهاي رسمي ترامپ به كاخهاي حومه و بيرون شهر منتقل شود و رفت و آمد ترامپ با استفاده از هليكوپتر انجام شود تا ترامپ مجبور نباشد در مسيرش با معترضان و راهپيماييهاي برنامهريزي شده شهروندان لندن مواجه شود. بولتون همچنين قرار است امروز به پايتخت ايتاليا هم برود، كشوري كه دولت جديد آن از سوي رسانهها به «يك كابينه پر از دونالد ترامپ» تشبيه ميشود. پيش از اين دونالد ترامپ بعد از شركت در اجلاس گروه ٧ در كانادا از نخستوزير جديد ايتاليا به عنوان «دوست خيلي خوب جديد» ياد كردهبود، هر چند در مصاحبهاي كه اين توصيف را به كار برد، نتوانست نام نخستوزير اين كشور «جوزپه كونته» را به خاطر بياورد.
شهاب شهسواري - شرق