پس از اعلام این خبر صفر بی بی حق نظری، مادر امید کوکبی به ایران وایر می گوید که این جایزه افتخار بزرگی برای فرزندش است. او از همه نهادهایی که پسرش را در روزهای سخت، تنها نگذاشته اند تشکر می‌کند و می‌گوید: «حال پسرم خوب نیست. و از زمانی که او را به قرنطینه بند 7 زندان اوین منتقل کرده‌اند او را ندیده‌ام.»
صفر بی بی از 31 برنده جایزه نوبل فیزیک یاد می‌کند که تلاش کرده‌اند فرزند او را از زندان به دنیای فیزیک و علم بازگردانند و می‌گوید که به تلاش همه دانشگاهیان و فعالان حقوق بشر امیدوار است.
در بیانیه‌ای که در وبسایت "سازمان پیشرفت علم" منتشر شده، آمده است که امید کوکبی نخستین دانشجوی دکترای برنده این جایزه است که به دلیل موضع شجاعانه‌اش در برابر پرهیز از نقض مواضع اخلاقی در استفاده از تخصص علمی، و تحمل مجازات زندان در قبال این تصمیم شجاعانه و نیز تلاش برای آموزش و امید دادن به سایر زندانیان، مفتخر به دریافت این جایزه شده است.
«این غیرمعمول است که دانشمندی آزادی اش را در معرض تهدید قرار دهد به خاطر آزادی علم و آزادی همه دانشمدان. این کاری است که این فیزیکدان 32 ساله در آغاز یک راه حرفه ای امیدوارکننده انجام داده است.» این بخشی از بیان پانل انتخاب جایزه است.
امید کوکبی کسی است که از جوانی استعداد علمی خود را نشان داده و با رتبه 29 در آزمون ورودی دانشگاه های ایران پذیرفته شد و در دو رشته فیزیک کاربردی و مکانیک در دانشگاه صنعتی شریف تحصیل کرد. او در کاتالونیای بارسلونا در مرکز فوتونیک کارشناسی ارشد گرفت و سپس برای دوره دکترا در رشته فیزیک اتمی با گرایش لیزر از دانشگاه تگزاس آستین در امریکا پذیرش گرفت.
وبسایت انجمن پیشرفت علم همچنان عنوان کرده است که کار امید کوکبی توجه مقام‌های ایران را برای استفاده از او در سازمان انرژی اتمی ایران جلب کرد، اما کوکبی کلیه پیشنهادها را رد کرد. اما وقتی کوکبی برای دیدار خانواده‌اش در سال 2011 به تهران رفته بود، بار دیگر با این درخواست مواجه شد و دوباره آن را رد کرد. اما یک روز پس از آخرین پیشنهاد، درحالی که قصد داشت برای ادامه تحصیلش کشور را ترک کند، در فرودگاه تهران دستگیر و به مدت یک ماه در زندان انفرادی نگه داشته شد. او بارها مورد بازجویی قرار گرفت و حتا در زندان نیز پیشنهاد همکاری یا تهدید او و خانواده اش ادامه یافت. کوکبی به دلیل دریافت بورس تحصیلی در امریکا با دو عنوان " دریافت پول غیر قانونی" و "همکاری با کشور متخاصم" در دادگاهی که پخش تلویزیونی می‌شد، محاکمه و به ده سال زندان محکوم شد.
اما او در زندان نیز به نوشتن مقاله‌های علمی و تلاش برای انتشار آنها در مجلات علمی ادامه داده است. امید کوکبی در سپتامبر سال 2013 جایزه آندره ساخاروف را از سوی انجمن فیزیک امریکا به دلیل امتناع از به کارگیری تخصص علمی در آنچه از نظر او مضر به حال بشر است، دریافت کرد.
امید کوکبی در زندان نیز بیکار ننشست. او که در زبان های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، ترکی و چینی مهارت دارد، در دوره سپری کردن زندانش، برای زندانیان آموزش زبان داشته و نیز فیزیک را با زبان و کلمات ساده و کاربردی به آنها آموزش داده است.
"هربرت برک" پروفسور فیزیک دانشگاه تگزاس و رئیس کمیته انجمن امریکایی فیزیک در آزادی جهانی دانشمندان، با اشاره به این نوع فعالیت های امید می گوید: ««اگرچه فضای یادگیری در زندان و پرورش زندانیان به یکباره مثل کابوسی تغییر یافت. در بهار نگهبانان زندان اجازه دادند که عده ای به بند 350 زندان که زندانیان سیاسی در آن نگهداری می شدند، یورش ببرند.»
پس از آن امید کوکبی به یک زندان زیر زمینی منتقل شد. جایی که در چهار توالت و حمام کوچک با صد زندانی دیگر شریک است. گزارش ها از مشکلات جسمی و بیماری‌هایی حکایت دارد که او از زمان زندانی شدن دچار آنها شده است. از جمله تپش قلب، تنگی نفس، درد در سمت چپ قفسه سینه، دندان درد و از دست دادن دندان، درد معده و سنگ کلیه. با این حال او اجازه نیافته است برای معالجه از زندان خارج شود.
در ماه سپتامبر 18 برنده جایزه نوبل، در نامه سرگشاده ای به علی خامنه ای رهبر ایران، خواستار آزادی فوری امید کوکبی شدند و در ماه اکتبر سعید خلیلی وکیل آقای کوکبی اعلام کرد که درخواست تجدیدنظرخواهی او از سوی دیوان عالی قضایی پذیرفته شده است.
پانل انتخاب کننده این جایزه اعلام کرده است که اهدای این جایزه معتبر به امید کوکبی پیامی برای همه دنیا و نیز برای زندانبانان اوست که بدانند کسانی که در قبال دانش‌شان مسولیت اخلاقی دارند، تحت حمایت معنوی قرار دارند.
مراسم این جایزه طی روزهای 12 تا 16 فوریه سال 2015 در نشست سالانه انجمن پیشرفت علمی در سن خوزه کالیفرنیا برگزار می‌شود.
ایران وایر
