امضای توافقنامه جامع همکاری‌ها میان ایران و روسیه که کسی هم جزئيات چندانی از محتوای آن نمی‌داند با اعلام طرف روسی به تعویق افتاده است. اما تهران و مسکو روایت‌های متفاوت و بعضا متضادی در این باره ارائه کرده‌اند.
در ماه‌های اخیر دولت ابراهیم رئیسی تلاش کرده بود ضمن گسترش مناسبات با مسکو، زمینه امضای یک توافقنامه جامع همکاری‌ها میان دو طرف را به امضا برساند. اما با وجود اصرارهای تهران، سرگئی لاورف، وزیر خارجه روسیه روز سه‌شنبه به دلیل آنچه «مشکلات اداری» خوانده بود از تعویق در امضای آن خبر داده بود.
همچنین وزیر خارجه روسیه با اشاره به اینکه دو طرف پیشتر در مورد متن آن به توافق رسیده‌اند اضافه کرده که برای رسمی شدن آن باید به امضای روسای جمهور دو کشور برسد و جمهوری اسلامی ایران «نیازمند انجام برخی مراحل قانونی در این خصوص است که پیشتر در معاهده ذکر شده است.»
وزیر خارجه روسیه قدری مبهم صحبت کرده و مشخص نیست مشکلات اداری مد نظر او، نبود رئيس جمهور مستقر در تهران است یا جمهوری اسلامی باید اقداماتی فراتر از آن در این رابطه انجام دهد.
با این حال مقام‌های ایرانی اصرار دارند که هیچ مشکلی وجود ندارد و معاهده مذکور به زودی امضا خواهد شد. علی باقری کنی، سرپرست وزارت خارجه ایران در همین رابطه روز چهارشنبه در گفتگو با خبرنگاران گفت: «هیچ وقفه‌ای در روند نهایی شدن این سند ایجاد نشده و روال عادی خود را طی می‌کند. این سند بین دو طرف در حال بررسی کارشناسی است و باید جلسه‌ای برای نهایی شدن آن برگزار شود.»
روز سه‌شنبه کاظم جلالی، سفیر ایران در مسکو هم از اساس مسئله به تعویق افتادن ماجرا را تکذیب و آن‌را «اشتباه رسانه‌های ایران در ترجمه گزارش‌های رسانه‌های روسیه» نامید. جلالی همچنین در ادامه گفت: «برخی از دوستان در داخل ایران به صورت شتاب‌زده اخبار نادرستی را منتشر می‌کنند اما واقعیت این است که ما دو سال است که روی این موافقتنامه جامع کار می‌کنیم. مطلبی که نوشته شده کذب است. روز گذشته لاورف در دیدار با باقری کنی پیگیر بودند که این موافقتنامه هرچه سریعتر بین دو کشور امضا شود.»
جلالی همچنین به نقل از لاوروف گفته است که وزیر خارجه روسیه خطاب به باقری گفته: «آنچه من گفتم آخرین وضعیت و توافق توافق بین دو کشور است.»
اظهارات جلالی اما در حالی منتشر شده که خبرگزاری دولتی ریانوستی روسیه روز سه‌شنبه در گزارشی به نقل از ضمیر کابلوف، از مقام‌های وزارت خارجه این کشور نوشته بود که امضای توافق به دلیل «مشکلات در طرف ایرانی» به صورت موقت به حالت تعلیق در آمده است. او همچنین در گفتگوی دیگری با دیگر خبرگزاری این کشور یعنی تاس اضافه کرده بود که مسئله مورد نظر «انتخابات ریاست جمهوری در ایران» است و به همین دلیل امضای این توافقنامه به حالت تعلیق در آمده.
این مقام روس البته اضافه کرده که مسکو اصلاحات مورد نظر تهران را انجام و به آنها ارائه داده اما تهران هنوز به آن پاسخ نداده است. در همین رابطه دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز در اظهار نظر دیگری اعلام کرد که تهران و مسکو بر روی توافق همکاری‌های جامع دو طرفه کای می‌کنند. این مقام ارشد روس البته افزوده بود که به دلیل برخی رخدادها ممکن است زمان‌بندی بخش‌هایی از این توافق تغییر کند.
با این حال از آنجایی که امضای چنین معاهداتی در سالهای اخیر بیش از اینکه با نظر دولت باشد بیشتر با نقش آفرینی علی خامنه‌ای و افراد معتمد او نهایی شده، مشخص نیست واقعا دلیل به تعویق افتادن این توافق مرگ ابراهیم رئیسی باشد یا عوامل دیگری در پس پرده موثر بوده است.
توافقنامه جامه ایران و روسیه چیست؟
ماجرای توافقنامه جامع ایران و روسیه به سفر ابراهیم رئيسی در زمستان سال ۲۰۲۲ به مسکو بر می‌گردد. جایی که او در ملاقات با ولادیمیر پوتین در خصوص تهیه یک سند راهبردی جدید ۲۰ ساله با همتای روس خود به توافق رسید.
یکی از محورهای اصلی این توافقنامه آنطور که رسانه‌های ایران گزارش می‌دهند «همکاری‌های نظامی» دو طرف بوده است. رویه‌ای که خروجی آن در جریان حملات روسیه به اوکراین مشاهده شد و ارتش مسکو بارها از پهپادهای شاهد تولید ایران برای هدف قرار دادن نقاطی در خاک کشور همسایه یعنی اوکراین استفاده کرد.
از زمان روی کار آمدن دولت ابراهیم رئيسی، جمهوری اسلامی رویکرد قابل توجهی از نگاه به شرق و گسترش مناسبات با مسکو و پکن را در پیش گرفت. گفته می‌شود این معاهده محورهایی از همکاری‌ها در زمینه روابط تجاری و اقتصادی را هم شامل می‌شود اما جزئیات چندانی در آن رابطه منتشر نشده است.
همچنین با توجه به اینکه دو کشور بعد از اعمال تحریم‌های بین‌المللی گسترده با بحران اقتصادی رو به رو هستند و در بسیاری از حوزه‌ها از جمله نفت و گاز اقتصادهای دو کشور رقیب و نه مکمل یکدیگر به شمار می‌روند، مشخص نیست که در روابط تجاری و اقتصادی چه منفعت‌هایی می‌تواند به تهران و مسکو برسد.
همچنین گفته می‌شود دو طرف می‌توانند در زمینه‌های همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی با یکدیگر روابط خوبی داشته باشند.
یورونیوز فارسی
