در فاصله حدود دو هفته مانده به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران، نامزدهای این دوره تلاش‌های خود را برای جلب آرای بیشتر مردمی ادامه می‌دهند.
مسعود پزشکیان، تنها نامزد جریان اصلاح‌طلب در این انتخابات که در حال جلب بیشتر حمایت شخصیت‌های برجسته اصلاح‌طلب است در حساب توییتری خود نسبت به انتقادات از صحبت‌هایش در نخستین گفتگوی تلویزیونی انتخاباتی واکنش نشان داد.
نماینده مردم تبریز که روز دوشنبه در برنامه اقتصادی مقابل مجری تلویزیون ایران نشسته بود در آن برنامه تاکید کرده بود که دولت جدید نیاز به برنامه‌های جدید ندارد و اجرای درست قوانین پیشین که با نظر علی خامنه‌ای تهیه شده می‌تواند برای اداره کشور کافی باشد. او همچنین در صحبت‌های خود برنامه مشخص اقتصادی، سیاسی و یا سیاست خارجی ارائه نداد و مجموعه آنها موجب شده بود تا بسیاری از کاربران در فضای مجازی نسبت به اظهارات نخست پزشکیان ابراز ناامیدی کنند.
مجموعه این انتقادات موجب شد تا پزشکیان در حساب توییتری خود با انتشار متن کوتاهی نوشت: «دیدگاه‌های شما درباره اولین برنامه تلویزیونی را شنیدم. نگرانی، همدلی و همراهی شما را ارج می‌نهم. ما برای اداره کشور نیاز داریم صدای مردم را بشنویم، ایرادات را بپذیریم و اصلاح کنیم.»
در همین رابطه حسن روحانی، رئيس جمهور پیشین ایران در نخستین صحبت‌های خود پس از تایید صلاحیت‌ها بدون اینکه از نامزدی حمایت کند بر ۱۰ چالشی که رئيس جمهور آینده با آن رو به رو خواهد بود تاکید کرد. روحانی با تاکید بر ایتکه «گرانی کمر شکل و رشد ناچیز اشتغال» مشکل اصلی جامعه است افزود: «کسی که می‌خواهد مسئولیت اجرایی کشور را برعهده گیرد باید دست‌کم برای ده مسئله اصلی کشور پاسخ داشته باشد.»
رئيس دولت‌های یازدهم و دوازهم در این بیانیه، ده مولفه مورد نظر خود را به این ترتیب فهرست کرده است: «رفع تحریم، رشد سرمایه‌گذاری، سالم و رقابتی شدن اقتصاد، حق اینترنت مردم، شفافیت و توازن بودجه، اصلاح سیاست‌های پولی و ارزی، تأمین سلامت ارزان، اجرای تام و تمام قانون اساسی، تضمین آزادی‌های مدنی و اعتلاء اخلاق در جامعه»
روحانی بدون اینکه اشاره‌ای به پزشکیان داشته باشد افزوده که هر نامزدی که می‌خواهد قدرت را در دست بگیرد باید برای این موارد راه‌حل داشته باشد.
در همین حال رسانه‌های اصلاح‌طلب تلاش می‌کنند فضا را به سمت حمایت بیشتر از پزشکیان هدایت کنند. روزنامه سازندگی وابسته به حزب کارگزاران سازندگی در شماره روز چهارشنبه خود با انتشار تصاویری از چهار نامزد انتخابات سال ۱۳۷۶، آن‌را با شرایط امروز جامعه ایران مقایسه کرده است.
این روزنامه اصلاح‌طلب تصاویری از محمد خاتمی، علی اکبر ناطق نوری و سید رضا زواره‌ای چهار نامزد آن سال منتشر و در مقابل آنها مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی و امیرحسین قاضی زاده هاشمی را به عنوان چهره‌هایی که یادآور همان شخصیت‌های انتخابات سال ۷۶ هستند قرار داده است.
این روزنامه اصلاح‌طلب نتیجه‌گیری کرده که پزشکیان می‌تواند مانند خاتمی پدیده انتخابات باشد و رقبایش را شکست دهد. کارگزاران همچنین دو نامزد دیگر این انتخابات یعنی علیرضا زاکانی و مصطفی پورمحمدی را هم نادیده گرفته است.
انتخابات سال ۱۳۷۶ که برای بسیاری از اصلاح‌طلبان الهام‌بخش بوده چرا که تا پیش از برگزاری انتخابات کمتر کسی تصور می‌کرد محمد خاتمی بتواند در آن رقابت پیروز شود. با این حال مشارکت قابل توجه مردمی سبب شد تا دوم خرداد ۷۶ رقم بخورد. بعد از آن اصلاح‌طلبان تقریبا برای هر دوره‌ای از انتخابات ریاست جمهوری تلاش می‌کنند با الگو برداری از اتفاقات سال ۷۶ به نامزدها و طرفداران خود امید بخشند که می‌توانند به پیروزی قابل توجهی دست یابند.
چنین رویکردی در جریان انتخابات ۲۲ خرداد ۸۸ که در نهایت با پیروزی مناقشه‌برانگیز محمود احمدی‌نژاد همراه شد نیز مشاهده شد. چهار سال بعد و در انتخابات خرداد ۹۲ هم بار دیگر اصلاح‌طلبان همان رویه را پیش گرفتند و البته آن‌بار توانستند با حمایت از حسن روحانی، او را رئيس جمهور ایران کنند.
اما فضای انتخابات کنونی در حالی به زمان برگزاری نزدیک می‌شود که بعد از اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ بسیاری از مردم همچنان از ایده تحریم انتخابات حمایت می‌کنند. البته در سال ۹۲ هم چنین فضایی پیش از برگزاری انتخابات مشاهده می‌شد و طرفداران شرکت نکردن در انتخابات، رای دادن را خیانت به جان باختگان اعتراضات انتخابات سال ۸۸ می‌دانستند.
در حال حاضر هم بسیاری از کاربران در شبکه‌های اجتماعی هنوز از لزوم عدم شرکت در انتخابات می‌گویند و رای دادن در این انتخابات را نه تنها بی‌فایده که یک آری به نظام جمهوری اسلامی در نظر می‌گیرند. این دسته از کاربران بر این باورند که شرکت نکردن در انتخابات می‌تواند پاسخی به اقدامات جمهوری اسلامی باشد و خشم و نارضایتی شهروندان را به گوش حاکمان جمهوری اسلامی برسانند.
اتفاقی که البته در دو انتخابات اخیر هم مشاهده شد و در سال ۱۴۰۰ ابراهیم رئيسی بدون رقیب و به سادگی به پیروزی رسید و در جریان انتخابات مجلس شورای اسلامی که در زمستان سال گذشته برگزار شد، نمایندگان گروه‌های تندرو موفق شدند به دست‌آوردهای قابل توجهی دست یابند.
در میان نهادهای حاکمیت، رمضان شریف سخنگوی سپاه پاسداران روز چهارشنبه در اظهار نظری مدعی شده که این نهاد از هیچ نامزدی حمایت نمی‌کند و اقدامی هم علیه هیچ یک از کاندیداها انجام نخواهد داد. شریف در ادامه مدعی شده که تنها هدف سپاه پرشورتر کردن انتخابات است و برایش فرقی نمی‌کند کدام نامزد در نهایت در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم پیروز شود.
این اظهارات رمضان شریف در حالی مطرح می‌شود که در طول ادوار مختلف برگزاری انتخابات ریاست جمهوری به ویژه در جریان انتخابات مناقشه برانگیز سال ۱۳۸۸ که به پیروزی محمود احمدی نژاد منتهی شد، معترضان از نفوذ و دخالت‌های سپاه در جریان برگزاری و شمارش آرا از سوی سپاه پاسداران ناراضی و خشمگین بوده‌اند. با این وجود این نهاد نظامی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی همواره مدعی می‌شود که در این فرآیند دخالت نمی‌کند.
به صورت کلی فضای انتخابات در ایران در هفته‌ها و روزهای پایانی هیجانی‌تر می‌شود و برگزاری مناظره‌ها می‌تواند بر این روند تاثیر بگذارد. این بار اما نه تنها سایه سنگین تحریم احتمالی انتخابات بر سر این کارزار سنگینی می‌کند که مرگ ناگهانی ابراهیم رئيسی و شکل‌گیری بدون مقدمه انتخابات ریاست جمهوری دیگر عاملی است که بر سرد بودن فضای انتخابات دست‌کم تا فاصله دو هفته مانده تا زمان برگزاری تاثیر گذاشته است.
بر اساس آخرین نظرسنجی انجام شده توسط مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) وابسته به جهاد دانشگاهی ۴۴.۴ درصد از شهروندان گفته‌اند که حتما در انتخابات ریاست جمهوری شرکت خواهند کرد. ایسپا که در طول ادوار مختلف انتخاباتی نظرسنجی‌هایی را در این رابطه برگزار می‌کرده معمولا نتایج پژوهش‌هایش با تقریب مناسبی نزدیک به واقعیت بوده است.
بر اساس این نظرسنجی همچنین ۲۸.۷ درصد از شرکت‌کنندگان در این پژوهش گفته‌اند که به هیچ وجه در این انتخابات شرکت نخواهند کرد. این نظرسنجی از میان افراد بالای ۱۸ سال ساکن در ۳۱ استان برگزار شده است. ایسپا می‌گوید ۵۹ درصد از شهروندان حاضر نشده‌اند با پرسشگران این مرکز همکاری کنند که می‌تواند بر دقت این پژوهش اثر منفی بگذارد.
همچنین ۲۹ درصد افراد گفته‌اند که نظر آنها با آمدن یک رئيس جمهور جدید وضعیت کشور بهتر خواهد شد در حالی‌که ۲۲ درصد نظرشان این بوده که تغییر رئيس جمهور هیچ تغییری در وضعیت کشور ایجاد نخواهد کرد. همچنین ۱۶ درصد هم گفته‌اند که به نظر آنها اوضاع بعد از حضور رئیس جمهور جدید از این هم بدتر خواهد شد.
ناظران رقابت اصلی برای پیروزی در این انتخابات را بین محمد باقر قالیباف، سعید جلیلی و مسعود پزشکیان می‌دانند. این نخستین بار است که صلاحیت پزشکیان برای انتخابات ریاست جمهوری تایید و مردم می‌توانند به او در روز انتخابات رای دهند. اما قالیباف و جلیلی از چهره‌های تکراری در این عرصه به شمار می‌روند. محمد باقر قالیباف نخستین بار در سال ۱۳۸۴ بار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت و با کسب تنها ۴ میلیون رای در رده چهارم قرار گرفت. او سپس هشت سال بعد و در سال ۱۳۹۲ مجددا نامزد شد و این بار به رقیب اصلی حسن روحانی در انتخابات تبدیل شد. قالیباف در آن دوره با کسب ۶ میلیون رای دوم شد. در همان سال سعید جلیلی برای نخستین بار در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد که او هم با کسب تنها ۴ میلیون رای سوم شد.
چهار سال بعد قالیباف دوباره نامزد شد اما در نهایت به نفع ابراهیم رئيسی کنار رفت. در سال ۱۴۰۰ اما روند برعکس شد. این بار قالیباف کاندیدا نشد و سعید جلیلی یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری بود. اما در نهایت جلیلی هم به سود ابراهیم رئيسی انصراف داد تا او به سادگی و بدون داشتن رقیب جدی به پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری برسد.
یورونیوز فارسی
