كودتاي خاموش در بانكوك
ساعت سه صبح به وقت تايلند. بيانيه‌يي از راديو و تلويزيون صادر مي‌شود كه ارتش در بانكوك پايتخت تايلند اعلام حكومت نظامي كرده است. اين واقعه در حالي رخ مي‌دهد كه از نوامبر گذشته با وجود تداوم اعتراضات در تايلند عليه دولت، ارتش از انجام چنين اقدامي خودداري كرده بود. ارتش حتي در روزهايي كه مخالفان دولت به وزارتخانه‌ها، مقر نخست‌وزيري حمله مي‌كردند هيچ اقدامي صورت نداد اما حالا تنها پس از گذشت چند روز از بركناري نخست وزير تايلند، يينگلاك شيناواترا، پا به ميدان گذاشته است. ژنرال چان پرايوت، فرمانده ارتش تايلند اعلام كرده است كه اين حكومت نظامي تنها براي دوري از التهاب و درگيري در پايتخت است تا از بدتر شدن وضعيت امنيتي در بانكوك جلوگيري كند. گفته مي‌شود بانكوك رفته رفته به سمت رويارويي دو گروه مخالفان و موافقان دولت مي‌رود. ژنرال پرايوت در نخستين بيانيه خود پس از اعلام حكومت نظامي مي‌گويد كه ارتش ديگر تحمل خشونت و تظاهرات سياسي در كشور را ندارد زيرا بر امنيت ملي و امنيت مردم لطمه بسياري وارد كرده است. با اين حال اين نكته جالب توجه است كه ارتش اعلام كرده است مردم نيازي نيست كه از حكومت نظامي وحشت كنند و روال عادي در شهر ادامه دارد و ارتش عامل وحشت نيست بلكه مي‌خواهد امنيت برقرار كند. با اين حال ارتش تاكيد دارد كه اين يك كودتا نيست. بيانيه ارتش كه از شبكه پنج تلويزيون ملي تايلند پخش شد پس از اعلام بيانيه ارتش شروع به پخش آهنگ‌هاي ميهن‌پرستانه به همراه تصاويري از رفتارهاي خوب سربازان تايلندي همراه با عشق و محبت كرد تا نشان دهد ارتشي كه به خيابان‌ها آمده است تنها به خاطر مردم و عشق به وطن اين كار را كرده است. با اين حال ارتش پس از پخش اين بيانيه، بر سر تقاطع‌هاي كليدي در بانكوك نيروهاي ارتش حضور پيدا كردند تا نشان دهند در اقدام خود بسيار جدي هستند.
واكنش دولت
با اين حال بونسونگ پايسان، نخست‌وزير موقت تايلند پس از اعلام حكومت نظامي در نخستين بيانيه خود از ارتش خواسته است كه از قانون اساسي اين كشور پيروي كند و آن را زير پا نگذارد. وي همچنين مي‌افزايد كه دولت مي‌خواهد هرچه زودتر صلح و ثبات به كشور بازگردد اما نمي‌خواهد هيچ‌گونه خشونتي را اعمال كند. با اين حال گفته مي‌شود پس از اعلام حكومت نظامي دولت در محلي نامعلوم نشستي اضطراري برگزار كرده است.
سركوب رسانه‌ها
ارتش مي‌گويد اين حكومت نظامي كودتا نيست اما نكته حايز اهميت اين است كه اين اقدام ارتش با سركوب رسانه‌ها توام شده است. در بيانيه بعدي كه تلويزيون ارتش تايلند منتشر كرد، از تمامي گروه‌ها خواسته شده از انتشار اخباري كه به زعم ارتش دروغ است خودداري و از هرگونه تحريك مردم پرهيز كنند. همچنين در اين راستا ارتش 10 شبكه تلويزيوني را بسته است. گفته مي‌شود اين شبكه‌ها هم متعلق به موافقان و مخالفان دولت هستند. فرمانده ارتش تايلند نيز تاكيد كرده است كه بسته شدن تلويزيون‌ها در شرايط فعلي يك ضرورت است و تا زماني كه نياز باشد شرايط حكومت نظامي ادامه خواهد داشت.
واكنش موافقان و مخالفان
قرمزهاي تايلند (موافقان دولت) پس از اعلام حكومت نظامي بسيار محتاطانه با اين موضوع برخورد كردند و براي جلوگيري از خشونت وارد بانكوك نشدند و به اعتراضات خود در حومه بانكوك ادامه دادند اما زردهاي تايلند كه با اين اقدام ارتش عملا به خواسته خود رسيده‌اند تظاهرات خود را به حالت تعليق درآورده‌اند.
ارزيابي‌ها
برخي تحليلگران معتقدند كه بعيد مي‌دانند اقدام ارتش تنها يك مانور نظامي باشد زيرا ارتش تايلند از زمان استقلال اين كشور 18 بار دست به كودتا زده است كه آخرين آن در سال 2006 بوده است. با اين حال ارتش ممكن است دولت را ساقط كند و دولتي موقت را تشكيل دهد. با اين حال مجموع رفتار ارتش هنوز مشخص نمي‌كند كه مي‌خواهد در آينده دست به چه اقدامي بزند. پل چمبر، استاد دانشگاه و تحليلگر دانشگاه نظامي چيانگ ماي تايلند معتقد است ارتش تايلند بر مبناي قانوني وارد عمل شده است كه در سال 1914 به تصويب رسيده است و به ارتش اختياراتي گسترده مي‌دهد كه در موارد حساس ارتش پادشاهي بدون اجازه نخست‌وزيري وارد عمل شود. چمبر معتقد است كه ژنرال پرايوت مي‌تواند از اين قانون به عنوان پوششي استفاده كند تا اقدام ارتش را به عنوان كودتا جلوه ندهد.
چرا ارتش وارد عمل شد؟
پرسش اصلي اينجاست كه ارتش چرا دست به حكومت نظامي زده است و چرا طي شش ماه گذشته چنين واكنشي را از خود نشان نداده است؟ ارتش تايلند اگرچه از نخست‌وزير دستور مي‌گيرد اما عملا تحت فرمان پادشاه است و در مواقعي خود را بالاتر از مقام نخست‌وزيري مي‌داند و در طول تاريخ همواره هر وقت ارتش تايلند احساس خطر كرده دست به كودتا زده و دولت را بركنار كرده است. اما نكته‌يي كه در اين بين حايز اهميت است اين است كه ارتش تايلند طي چند ماه اخير اگرچه قصد مداخله در امور سياسي كشور را نداشت و عملا وجهه‌يي بيطرف از خود نشان داد اما چندان هم نمي‌توان گفت كه در اين مناقشه بيطرف نبوده است. اكنون پس از بركناري يينگ لاك شيناواترا از سمت نخست‌وزيري اين كشور پس از ماه‌ها مناقشه، اين‌بار نوبت حاميان دولت تايلند بود كه به ميدان بيايند و حمايت خود را از دولت نشان دهند. دولت كه قرمزهاي تايلند را رهبري مي‌كند طي ماه‌هاي گذشته طرفداران خود را به خويشتنداري دعوت كرده بود و نخواست تا در مقابل زردهاي تايلند كه عملا حامي پادشاه هستند صف‌آرايي به وجود آيد اما پس از بركناري نخست‌وزير تايلند از سمت خود رفته‌رفته قرمزها اعتراضات خود را افزايش دادند و در حومه بانكوك مستقر شدند. اما آنها قصد داشتند با گسترش تظاهرات خود به سمت دادگاه قانون اساسي تايلند بروند و خطري كه در اين ميان وجود داشت رويارويي هواداران و مخالفان دولت تايلند بود. ارتش نيز در اين ميان احساس خطر كرد و عملا به نفع زردهاي تايلند به ميدان آمد و اجازه برگزاري تظاهرات گسترده به قرمزهاي تايلند را نداد اما حالا با اين اقدام ارتش تايلند آينده اين كشور را بسيار مبهم كرده است.
واكنش‌هاي بين‌المللي
ايالات متحده در واكنشي به اتفاقات تايلند اعلام كرد كه از شرايط اين كشور نگران است و از همه طرف‌ها خواسته است كه به اصول آزادي بيان و دموكراسي احترام بگذارند. سخنگوي وزارت امورخارجه امريكا در بيانيه‌يي گفت كه ما انتظار داريم ارتش تايلند به تعهدات خود پايبند باشد و اين اقدام موقت تنها براي جلوگيري از خشونت باشد و باعث تضعيف نهادهاي دموكراتيك در تايلند نباشد.
يادآوري
اعتراضات تايلند از نوامبر سال 2013 در اعتراض به طرح عفو نخست‌وزير سابق تايلند تاكسين شيناواترا آغاز شد و رفته رفته گسترش يافت. اما نخست وزير تايلند با انحلال مجلس و برگزاري انتخابات مجدد سعي بر بازگشت آرامش به پايتخت تايلند را داشت اما معترضاني كه تنها در پايتخت مستقر بودند باز هم به اعتراضات خود ادامه دادند. اما طي چند وقت اخير اعتراضات به نوعي فروكش كرد تا اينكه دادگاه قانون اساسي تايلند در اقدامي دست به بركناري نخست‌وزير به دليل سوءاستفاده از قدرت زد و باعث شد اين‌بار نه مخالفان دولت بلكه اين‌بار موافقان نيز به ميدان بيايند و شرايط تايلند را وارد فاز جديدي كنند. گفتني است كه زردهاي تايلند هيچگاه نتوانستند از طريق انتخابات دولت را به دست بگيرند و از سال 2001 هر انتخابات آزادي كه در تايلند برگزار شده قرمزهاي تايلند پيروز انتخابات شده‌اند.
