گشت ارشاد، حافظ حجاب یا معضل نظام؟!
عصر ایران؛ جعفر محمدی* - ویدئویی که از برخورد ماموران گشت ارشاد با یک دختر جوان که حجاب رسمی را به طور کامل رعابت نکرده و البته نحوه پوشش او شبیه میلیون ها زن و دختر ایرانی است، چنان زجرآور و ناراحت کننده است که در برخی گروه های تلگرامی، هشدار داده شده است که اگر تحمل دیدن صحنه های ناراحت کننده را ندارید، این فیلم را نبینید.
در این باره چند نکته قابل تأمل است:
1 ــ تلاش ماموران برای دستگیری دختر جوان
چنان زشت و زننده و شرم آور است که هر بیننده ای فارغ از علت بازداشت، رفتار پلیس
را غیرانسانی و عاری از شرافت کاری می داند، آنچنان که اگر چنین تصویری از برخورد
پلیس آمریکا با یک سیاه پوست به دست صدا و سیما می رسید، تا مدت ها آن را از این
شبکه به آن شبکه می برد تا ثابت کند در آمریکا حقوق انسان ها به نحوی اسفناک و غم
انگیز نقض می شود و ای بسا تصاویر اسلوموشن آمیخته با یک موسیقی اثرگذار نیز از
رفتار ظالمانه پلیس منتشر می کرد. اما درباره رفتار با یک دختر ایرانی، سکوت کرده
اند و تازه، بعضی ها هم دوست دارند بگویند این یک سناریو بوده است؛ یاللعجب!
2 ــ انتشار ویدئوی مذکور بار دیگر این بحث
را به وجود می آورد که اساسا چنین رفتارهایی، با هدف تعریف شده ای به نام حجاب،
همراستا است یا اتفاقا نقض غرض است و در نهایت به زیان فرهنگ حجاب تمام می شود؟
پاسخ به این سوال، اکنون دیگر مباحث نظری را نمی
طلبد بلکه ما اکنون تجربه ای 40 ساله داریم که طی آن، انواع سختگیری ها برای مجاب
کردن زنان و دختران آزموده و همگی، مردود شده اند.
حجاب، گذشته از وجه شرعی آن، به عنوان نحوه ای
از پوشش، یک مقوله اجتماعی و فرهنگی است و اینک نه فقط به علم، که به تجربه هزاران
ساله بشری نیز ثابت شده است که نهادینه شدن هدف های تعریف شده فرهنگی و اجتماعی،
از مسیری به نام "درونی شدن" می گذرد.
هر گاه، مفهومی از طرف افراد جامعه، مورد پذیرش
درونی و قلبی قرار نگیرد و در عین حال حاکمیت اجرای آن را، مطالبه نماید، تنش و
تقابل امری اجتناب ناپذیر خواهد بود و نظایر ویدئوی اخیر، بسیار تکرار خواهد شد.
3 - وقتی متولیان
ترویج دین در جامعه، یعنی روحانیون از وظیفه ذاتی شان غفلت می کنند و بین آنها و
جامعه و به ویژه جوانان فاصله می افتد، مشخص است که دینداری در جامعه تضعیف می شود
و مظاهر آن، از جمله حجاب رنگ می بازند. اینجاست که پلیس را موظف می کنند کم کاری
نهاد روحانیت را جبران کند.
با ورود پلیس، نه تنها بدحجابی به حجاب کامل میل
نمی کند بلکه مشکلات جدیدتر و جدی تری نیز پیش می آید چرا که کار پلیس، اساساً
"برخورد" است همان طور که با قاچاقچیان، دزدان و متخلفان رانندگی برخورد
می کند.
پلیسی کردن امور فرهنگی و مذهبی، هم پلیس را از
وظایف اصلی اش باز می دارد و حرمت آن را نزد مردم می کاهد و هم به زیان فرهنگ و دین
جامعه است. مثلاً در همین مورد اخیر، آیا احترام پلیس و تمایل زنان و دختران به
حجاب افزایش یافت یا آن که هر دو، آسیب دیدند؟!
4 - آزموده را
آزمودن خطاست، مخصوصاً اگر 40 سال آزموده شده باشد و نتیجه مطلوب نیز حاصل نشده
باشد.
کسانی که از گشت ارشاد حمایت می کنند، حتی اگر
نیت شان خیر باشد و هدف شان حفظ دستور دینی حجاب در جامعه باشد، بدانند که با دست
خود تیشه به ریشه حجاب می زنند. پلیسی کردن حجاب، این پیام را به دختران جوان و
نوجوان که در سن انتخاب سبک زندگی هستند می دهد که حجاب را فقط باید برای این رعایت
کرد که "گشت ارشاد گیر ندهد" و نهایتاً روسری بشود به وسیله ای سیاسی که
اگر کسی آن را از سر بردارد، دارد مبارزه سیاسی می کند و به قول آیت الله جوادی
آملی کسی که روسری را بر سر چوب می کند در حال اعلام مخالفت با شرایط کشور است.
به راستی آیا فهمیدن این چند نکته کار شاقی است
که:
- اگر گشت ارشاد
جواب می داد بعد از 40 سال جواب می داد
- مگر زنان و
دختران ایرانی در طول قرن ها، حجاب و نوع پوشش خود که مبتنی بر عرف جامعه باشد را
از ترس پلیس و گزمه حفظ کرده اند که اکنون کار حجاب زنان را به نیروی انتظامی
سپرده اند؟
- مگر پلیس چقدر
عِده و عُده دارد که هم در مرزها نگهبانی دهد، هم دزد بگیرد، هم مراقب خانه ها و
مغازه های مردم باشد، هم با قاچاقچیان مبارزه کند، هم رفت و آمد در خیابان ها و
جاده های کشور را مدیریت کند،... و هم دهها میلیون زن و دختر را بپاید که چه می
پوشند؟!
5 - ماجرای
برخورد وحشیانه اخیر گشت ارشاد با آن دختر ایرانی، به سوژه ای برای رسانه های خارجی
تبدیل شده است تا جمهوری اسلامی و اسلام را یکجا مورد هجمه قرار دهند. آیا ادامه این
روش، آن هم نه در دهه 60 که در عصر ارتباطات دیجیتال که هر واقعه ای ابعاد جهانی می
یابد، عقلانی و به نفع نظام است؟
6 - در تونس، برخورد نامناسب مأموران شهرداری با
یک دستفروش، جرقه شورش های عمومی را به وجود آورد و باید این نگرانی وجود داشته
باشد که ممکن است در جایی یک برخورد نامناسب، زمینه درگیری و بالا گرفتن کار را
فراهم کند و یک معضل بزرگ برای نظام ایجاد کند.
7 - و سخن پایانی
این که صحنه های دردآور برخورد پلیس با آن دختر، آدمی را یاد روایتی از علی(ع) می
اندازد که فرمود: به من خبر رسیده که
سربازی به خانه زن مسلمان و زن غیر مسلمانی که در پناه اسلام جان و مالش محفوظ
بوده، وارد شده و خلخال و دستبند و گردنبند و گوشواره های آن ها را از تنشان بیرون
آورده است… در حالی که هیچ وسیله ای برای دفاع جز گریه و التماس کردن نداشته اند.
آنها با غنیمت فراوان بر گشته اند، بدون اینکه حتی یک نفر از آنها زخمی گردد یا
قطره ای خون از آنها ریخته شود. اگر به خاطر این حادثه مسلمانی از روی تأسف بمیرد،
ملامت نخواهد شد و از نظر من سزاوار و بجا است.
*صاحب امتیاز و
سردبیر عصر ایران
