خیزش معترضان در محله‌های اطراف
در پی وقوع آتش‌سوزی شدید در زندان اوین و شنیده شدن صدای ممتد شلیک و آژیر خطر از این زندان، معترضان در نگرانی از وضعیت زندانیان با وجود حمله‌های نیروهای امنیتی به سمت این زندان به راه افتادند و محله‌های اطراف زندان صحنه خیزش ضد حکومتی شد.
در حالی که ابعاد کامل فاجعه اوین در روز شنبه هنوز در ابهام است، منابع ایران‌اینترنشنال می‌گویند دستکم چهار نفر در جریان حمله نیروهای امنیتی و آتش‌سوزی بعد از آن کشته شدهاند.
شدت آتش‌سوزی اوین در حدی بود که شعله‌های آتش از صدها متر دورتر قابل مشاهده بود و همزمان با وقوع این آتش‌سوزی، صدای تیراندازی شدید و ممتد در محوطه زندان به گوش رسید.
بر اساس گزارش‌های اولیه، آتش‌سوزی زندان اوین از ساعت ۹ از بند ۷این زندان شروع شد و گارد زندان به سوی زندانیان پیاپی تیر اندازی کرد. در پی این درگیری، آژیر زندان نیز به صدا درآمد.
گزارش‌های رسیده به ایران اینترنشنال حاکی است، بند هفت زندان اوین از صبح متشنج بود و چند بار در آن آژیر به صدا درآمد و با افزایش تنش‌ها صدای تیراندازی شروع شد.
بر اساس این گزارش‌ها، پس از شلیک بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ تیر، زندانیان برای خروج به محوطه اقدام کردند و در سالن ۴ در جنوب زندان، درها را شکستند، اما هنگامی که به آخرین در رسیدند، گارد امنیتی در سالن‌ها شروع به شلیک گاز اشک‌آور و گاز رنگی کرد.
بر اساس گزارش‌ها، حال تعدادی از زندانیان به دلیل تنفس حجم بالای دود و گاز وخیم شد و به بهداری منتقل شدند و تعدادی دیگر از زندانیان نیز در اثر اصابت تیرهای ساچمه‌ای زخمی شده و در بهداری بستری شدند.
بر اساس گزارش‌های رسیده به ایران اینترنشنال، زندانیان می‌گویند دستکم چهار نفر کشته در کاور در داخل بهداری بودند و وضعیت به گونه‌ای است که خود نگهبانان وضعیت را فاجعه‌بار توصیف کرده‌اند.
به گفته شاهدان عینی، آتش به بخش‌های مختلف زندان اوین گسترش پیدا کرد و بخشی از سقف آن به دلیل شدت آتش فروریخت.
در پی انتشار این خبر، گروهی از خانواده‌های زندانیان در نگرانی از وضعیت عزیزانشان به سمت اوین رفتند.
گروه جوانان محلات تهران نیز با صدور اطلاعیه‌ای با اشاره به آتش‌سوزی در زندان اوین از همه شهروندان به ویژه ساکنان اطراف اوین درخواست کرد با حضور در اطراف زندان «مانع بروز یک فاجعه انسانی» شوند.
با ادامه آتش‌سوزی زندان اوین، مردم با برگزاری تجمع در اطراف این زندان شعارهای ضد حکومتی از جمله
«مرگ بر دیکتاتور» سردادند.
محسن منصوری، استاندار تهران، که به برای بازدید به زندان اوین رفته بود در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفت: مسئله اصلی ایجاد آتش‌سوزی از سوی برخی زندانیان بود که نیروهای آتش‌نشانی آن را مهار کردند. هم اکنون وضعیت زندان اوین کاملا تحت کنترل بوده و آرامش در مجموعه زندان برقرار است.
استاندار تهران با اشاره به اینکه نیروهای امنیتی در حال «رصد و کنترل» خیابان‌های اطراف زندان هستند، از مردم خواست به فراخوان‌های «رسانه‌های بیگانه» برای تجمع در این محل توجه نکنند.
دادستان تهران نیز گفت درگیری زندان اوین ارتباطی با «اغتشاشات اخیر» ندارد.
خبرگزاری دولتی ایرنا نیز به نقل از یکی از نیروهای امدادی حاضر در زندان اوین گزارش داد که آتش‌سوزی تاکنون هیچ فوتی نداشته و آمار مصدومین ۸ نفر است.
طی پیگیری روزنامه نگاران داخل ایران، مسئولان آتش نشانی و اورژانس از وضعیت زندان اوین ابراز بی اطلاعی کرده‌اند. مسئولان اورژانس گفتند که با وجود اعزام نیرو به این زندان، مسئولان اوین به طور کامل اطلاعات و هماهنگی‌ها را در اختیار داشتند.
به گفته منابع ایران‌اینترنشنال دو بیمارستان مدرس و طالقانی برای پذیرش زندانیان اوین که در جریان آتش‌سوزی دچار مصدومیت شدهاند، در حالت آماده‌باش قرار گرفتند.
در حالی که خبرگزاری میزان، رسانه قوه قضاییه جمهوری اسلامی علت آتش‌سوزی را درگیری بین تعدادی از زندانی‌های محکومیت مالی در یک «کارگاه کارآفرینی» عنوان کرد، خبرگزاری ایرنا به نقل از یک مقام ارشد امنیتی گفت: درگیری بین زندانیان با پرسنل زندان اوین صورت گرفته و پس از آن انبار لباس زندانیان دچار آتش‌سوزی شده است.
با این حال، روزنامه شرق خبر داد که چند مرتبه صدای انفجار شدید از زندان اوین شنیده شده است.
به گفته یک شاهد عینی، شدت انفجارها در زندان اوین به اندازه‌ای بود که شیشه برخی خانه‌ها در خیابان‌های اطراف بر اثر موج انفجار شکست.
به گفته شاهدان عینی، از ساعت هشت شب آتش‌سوزی در زندان اوین مشاهد شد و همزمان صدای آژیر و تیراندازی در زندان به صورت ممتد آغاز شد. این در حالی است که به گفته شاهدان، آژیر زندان از صبح چندین‌بار به صدا درآمده بود.
آتنا دائمی فعال مدنی و زندانی سابق در توییتی ادعای حکومت درباره آتش‌سوزی در کارگاه خیاطی اوین را «دروغ محض» خواند و نوشت: «تمام بندها همزمان با آمار(اذان مغرب) بسته می‌شود و کارگاه خیاطی و تمام کارگاه‌ها تعطیل می‌شوند.»
برادر حسین‌شنبه زاده فعال توییتری زندانی خبر داد که او از بند ۲۰۹ اوین تماس گرفته و از سلامت حال خود خبر داده است. این زندانی تایید کرده که به سمت زندانیان گاز اشک‌آور شلیک شده و مقام‌ها چند زندانی را از سالن جدا کرده و برده‌ا
ویدیو‌ها حاکی است مردم در مسیر حرکت به سمت زندان اوین، تعدادی از بیلبوردها را آتش زده و پرچم‌های جمهوری اسلامی را از میله‌ها در اتوبان یادگار پایین کشیدند.
رانندگان همچنین در اتوبان یادگار به سمت اوین، بوق ممتد خودروها را به صدا درآوردند.
در مقابل، ماموران امنیتی در اتوبان یادگار در بین رانندگانی که قصد عزیمت به سمت اوین داشتند گاز اشک‌آور شلیک کردند.
ویدیوی رسیده به ایران اینترنشنال نشان می‌دهد یک خودرو در اتوبان یادگار آتش گرفته است. شاهدان عینی گفتند این اتفاق به دلیل اصابت گاز اشک‌آور به خودرو بوده است.
با ادامه حرکت مردم به سمت زندان اوین، گزارش‌های رسیده به ایران اینترنشنال حاکی است ماموران، اتوبان یادگار امام را به طور کامل بر روی خودروهای عادی بستند.
در تصاویر رسیده به ایران اینترنشنال، حرکت خودروها و موتورهای نیروهای امنیتی که با شتاب به سمت زندان حرکت می‌کنند کاملا مشهود است.
در همین حال، ویدیو‌های رسیده به ایران اینترنشنال حرکت آمبولانس‌ها به سمت زندان اوین را نشان می‌دهد.
با این حال خیزش مردمی در محله‌های اطراف زندان اوین ادامه یافت. بر اساس گزارش‌ها، گروهی از معترضان در برابر ساختمان پرس‌تی‌وی که در نزدیکی زندان اوین قرار دارد تجمع کردند.
دانشجویان ساکن خوابگاه دختران دانشگاه بهشتی نیز همزمان با آتش‌سوزی در زندان اوین به حیاط این خوابگاه آمدند و شعار «امسال سال خونه، سید‌علی سرنگونه» سردادند و تجمع آنها با سایر شعارهای حکومتی ادامه یافت.
دانشجویان ساکن خوابگاه پسران دانشگاه بهشتی نیز با تجمع در محوطه دانشگاه همزمان با آتش‌سوزی در اوین شعار «زن زندگی آزادی» سردادند.
بر اساس گزارش‌ها، بوق ممتد اعتراضی خودروها در نزدیکی زندان اوین در بامداد یکشنبه ۲۴ مهرماه نیز ادامه یافت.
واکنش‌ها به آتش‌سوزی زندان اوین به فاصله کمی به خارج از مرزهای ایران نیز کشیده شد.
جو بایدن در حاشیه سخنرانی خود در شهر پورتلند ایالت اورگن به خبرنگاران درباره آتش‌سوزی در زندان اوین گفت: «دولت ایران آنقدر ظالم است که انسان برای کسانی که در خیابان‌ها تظاهرات می‌کنند، احترام بسیار عمیقی قائل می‌شود. باید بپذیرم که غافلگیر شده‌ام. نه از واکنش حکومت، که از شجاعت مردم و زنانی که روسری‌هایشان را برداشته‌اند شگفت‌زده‌ام.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز در توییتی نوشت: «گزارش‌ها از زندان اوین را به صورت اضطراری پیگیری می‌کنیم و با سوییس به عنوان حافظ منافع خود در تماسیم. ایران به طور کامل مسئول ایمنی شهروندان ما است که به غلط بازداشت شدهاند و آنها باید فورا آزاد شوند.»
گروهی از ایرانیان ساکن بریتانیا در واکنش به وقوع آتش‌سوزی در زندان اوین مقابل سفارت جمهوری اسلامی در لندن تجمع کردند.
گروهی از ایرانیان ساکن آلمان نیز در واکنش به خبر این آتش‌سوزی در مقابل وزارت خارجه آلمان تجمع کردند.
هزاران نفر از ایرانیان و فعالان کانادا نیز در تظاهراتی با حضور نمایندگان پارلمان این کشور در مرکز شهر ونکوور در همبستگی با زندانیان اوین شعار «زندانی سیاسی آزاد باید گردد» سر داده و با خیزش مردم ایران اعلام همراهی کردند.
سرکوب زندانیان اوین
در پی قیام زندانیان، زندان اوین تهران دچار آتش‌سوزی بزرگی شده و نیروهای یگان ویژه برای سرکوب زندانیان به این زندان یورش بردند.
بر اساس ویدیوی‌های رسیده از پایتخت ایران، همزمان با قیام زندانیان و برخاستن ستون دود و آتش از زندان اوین تهران، در شامگاه شنبه 23 مهر، آژیرهای خطر به صدا درآمده و رگبار گلوله نیز از فضای درون زندان و خارج از آن شنیده شد.
همزمان با یورش پرشمار نیروهای یگان ویژه به زندان اوین برای سرکوب زندانیان فریادهای «مرگ بر خامنه‌ای» و «مرگ بر دیکتاتور» و «سدعلی سرنگونه» نیز در فضای داخل و خارج از زندان و محلات پیرامون اوین پیچید.
در واکنش به ناآرامی و آتش‌سوزی در زندان اوین، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی «ایرنا» بر اساس آمارهای اولیه خود از مصدوم شدن 8 نفر در این حادثه خبر داد.
با تجمع شهروندان نگران و شماری از خانواده‌های زندانیان در مقابل و پیرامون زندان اوین نیروهای امنیتی به پرتاب بمب‌های دودزا و گاز اشک‌آور برای کاهش دید و متفرق کردن معترضان اقدام کردند.
