در گفتگوی طولانی شرق پاسخ صریح احمدی نژاد این است که «کدام رئیس جمهور؟» ساختارهای موازی امکان تصمیم را از دولت سلب کرده اند و با یک تلفن تصمیم دولت عوض می شود. شرق در همان مقدمه ی گفتگو نوشته است شرط احمدی نژاد برای پذیرش مصاحبه این بوده که پرسشها در حد بحران اقتصادی کنونی ایران باقی بماند و پیش از آغاز گفتوگوخبر دادند یکی دیگر از اطرافیانش صبح مقابل در خانه بازداشت شده. و احمدی نژاد با آن لبخند مشهورش با چشمهای بسته گفته «هرصبح بچههایمان را میشماریم که ببینیم چه کسی کم شده...» بله، رسم روزگار چنین است.
رئیس سابق جمهوری اسلامی در پاسخ به این سوال شرق که بهعنوان کسی که هشت سال رئیسجمهور ایران بودهاید به این پرسش پاسخ دهید که نقش دولت بهعنوان قوه مجریه در اقتصاد ایران تا چه میزان است؟ این قوه تا چهاندازه در تصمیمگیریها موثر است و نهادها و پارامترهای دیگر چقدر اثرگذارند؟
پاسخ داده است: در نظام تصمیمگیری، توازن اختیار و مسئولیت بسیار مهم است، حالا ما باید ببینیم در نظام تصمیمگیریمان چنین چیزی هست یا نه؟ آیا توازن اختیار و مسئولیت برقرار است؟ آیا سلسلهمراتبیبودن وجود دارد؟ از نظر من این موارد در نظام تصمیمگیری ما مخدوش شده و دلیلش هم، همان سه موضوعی است که گفتم. اول به خود قانون اساسی باز میگردد، دوم به دلیل روندهای موجود و سوم هم به دلیل قانونگذاریهای عادی. در کشور ما هم ساختار غیررسمی وجود دارد و هم اثرگذاریاش خیلی زیاد است. آدمهایی در کشور وجود دارند که مسئولیت به معنی اینکه طبق قانون پاسخگو باشند، ندارند اما اختیار دارند. دخالت میکنند، تصمیمگیری میکنند، در مراجع مختلف حضور دارند، حتی با یک تلفن تصمیمات را بالا و پایین یا متوقف میکنند با این حال پاسخگویی هم ندارند.
احمدی نژاد در جریان گفتگو به مثال های مشخصی در باره ی نقش رئیس جمهوری اشاره کرده است، از جمله سیاست خارجی و تصمیم گیری درباره ی فروش و خرج در آمد نفت. او در ارتباط با تنش با همسایگان ایران گفته که تنش با بحرین در سال ۹۱ تا حد تهدید پیش رفته است. و در مورد نفت با اشاره به میزان درآمد نفت در دو دوره ای که رئیس جمهور بوده گفته است: بابک زنجانی را نمی شناخته، کسان دیگری نفت را می فروشند و همین حالا ٣۰ میلیارد دلار نفت فروخته شده، پول آن برنگشته و کسی در مورد این موضوع حرفی نمی زند. او به شرق گفته است: همین الان دولت فعلی چقدر نفت فروخته که پولش را نگرفته؟
می دانید شما؟ من به شما اطلاع میدهم. ٣۰ میلیارد دلار. چرا راجع به این حرفی نمیزنند؟ چرا وزارت نفت از آن آقای ساکن دوبی که چهار سال است پنج میلیارد دلار نفت گرفته و یک دلار برنگردانده، شکایت نمیکند؟
احمدی نژاد اضافه می کند: رئیسجمهور مطلع نمیشد که نفت را به چه کسی فروختهاند، چون وزارت نفت قانون و تیم و ساختار مشخصی برای این کار دارد. همین آقای روحانی هم نمیداند نفت را به چه کسی میفروشند مگر اینکه کنجکاوی کند و برود سوال کند. به لحاظ اداری چرخه فروش نفت از مسیر رئیسجمهور نمیگذرد.
رئیس سابق جمهوری اسلامی در ارتباط با بابک زنجانی و خاوری می گوید آنان همدستانی در ساختار حکومت دارند که به راحتی تصمیم می گیرند برای آدرس غلط دادن به جامعه یکی را اعدام و دیگری را از کشور خارج کنند.
او می گوید: اینها که میگویم، مستند است و اسنادش پیش من است. خاوری پروندهای در خوزستان داشت. حکم جلبش هم صادر شده بود. از تهران به خوزستان گفتند پرونده را به تهران بفرستید. پرونده را به تهران آوردند، بعد مجوز دادند و از کشور خارج شد. مسائل زیادی پشت این موضوع وجود دارد. مه آفرید در ارتباط با همین پرونده اعدام شد. دو سوال. این فرد خودش تنها بود یا در سیستم پشتیبان داشت؟ پشتیبانش چه کسانی بودند؟
برای من سوال است. خاوری چطور از کشور خارج شد؟ مقامات در این سطح برای خروج از کشور باید اجازه بگیرند، چرا ممنوعالخروجش نکردند؟ بیایید دادگاهش را علنی منتشر کنید تا مشخص شود چه کسانی در ایران پشتیبانش بودند. فقط خاوری بوده؟ رشوه گرفته؟ چقدر گرفته، از چه کسی گرفته؟ یک کار سیاسی در قالب یک کار قضائی. سوال دوم. این فرد که اعدام شده اموالش در این هفت، هشت سال دست کی بوده؟ به این سوالات جواب بدهند خیلی چیزها روشن میشود. این فرد که اعدام شده، اگر بدهی داشته، بدهیاش را بردارید، آنچه باقی میماند، مال چه کسی است؟ مال ورثه اوست. پولش در حساب چه کسانی بوده؟ به چه کسی دادهاند؟
احمدی نژاد در ادامه گفتگو با اشار ه به محاکمه های تبلیغاتی و نقش کل ساختار حکومت در شکل گیری فساد مالی و سیاسی در کشور می گوید: نگاه واقعبینانه این است که این نحوه مواجهه با مسئله اساسا آدرس غلط دادن است. اصلا در سیستمی که ٨۵ درصد اقتصاد و تصمیمگیریها و اختیارات دست نهادهای حکومتی اعم از دولت، مجلس، قوه قضائیه و سایر بخشهای حکومتی است، یک نفر آدم بدون ارتباط با سیستم چهکار میتواند بکند؟ او حداکثر کارگزار بخشی از سیستم است. خودش اصلا چهکاره است؟ اصلا چه کاری میتواند بکند؟ نشدنی است. شما امروز یک جگرکی بخواهید باز کنید، باید از ۱۵ جا اجازه بگیرید و هر روز دو تا مأمور دم مغازه شما میآید. چطور میشود یک تخلف بزرگ در سطح کلان اقتصادی بکنید، بدون اینکه از خلأهای درون سیستم یا ارتباطات درون سیستم استفاده نکرده باشید؟ اصلا چطور جرئتش را میکنید؟ بنابراین این شیوه که مشکلات حوزه اقتصادی را به تعدادی از افراد منتسب کنیم، یک نوع آدرس غلط دادن است باید سیستم را نگاه کنیم و نقصهای سیستمی را دربیاوریم؛ وگرنه چهار نفر را هم بگیری و اعدام کنی که اقتصاد اصلاح نمیشود. حالا من یک جملهای را میخواستم بگویم؛ ولی خودم را کنترل کردم و تلویحی گفتم. بدون اینکه اصلا توضیح بدهند که مردم بفهمند اینها چه کار مشخصی کردهاند که خلاف قانون بوده. این خیلی مهم است. این را مردم باید بدانند که دیگر تکرار نشود. این را که چه کاری اخلال است، کسی نمیداند. خب حالا اینها میگویند مسئول این مشکلات اینها هستند. اینها را هم اعدام میکنند. بسیار خوب، حالا اگر با اعدام اینها مشکلات حل نشد، یقه چه کسی را باید گرفت؟
درپایان گفتگو شرق دو بار از احمدی نژاد درباره ی تصمیم های اشتباه او در دوران ریاست جمهوری می پرسد. پاسخ رئیس جمهور محبوب دیروز رهبر و مغضوب فعلی ولی فقیه به شرق این است که: بهعنوان رئیسجمهور هیچ تصمیم اشتباهی نگرفتهام. یک مورد نمیتوانند مثال بزنند که تصمیم اشتباهی بهعنوان رئیسجمهور گرفته باشم، ولی اگر بحث ضعف باشد من ضعفهای زیادی دارم. بارها هم گفتهام که ضعیفترین و پراشتباهترین هستم اما تصمیم اشتباهی بهعنوان رئیسجمهور نگرفتهام.