نشست در لوزان، تصمیم‌گیری در واشنگتن
نفوذ و تأثیر مستقیم در میدان جنگ سوریه؛ این تازه‌ترین شرط حضور مقامات ارشد کشورها در نشست‌های ریزودرشت بین‌المللی درباره حل بحران سوریه است که بناست موج جدید آن از امروز و با حضور مقامات دیپلماتیک ایالات متحده، روسیه، عربستان سعودی، ترکیه و قطر و البته با غیبت ایران در لوزان سوئیس کلید بخورد؛ نشستی که اگرچه به گمان سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه می‌تواند سنگ‌بنای مذاکراتی جدی و راهگشا و نه صرفا گفت‌وشنودی عمومی باشد، اما از منظر بسیاری کارشناسان، احتمالا منشأ هیچ‌گونه تحول بنیادینی در بحران سوریه نخواهد بود. جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در حالی امروز با همتایان روس، ترک، سعودی و قطری دیدار کرده و بناست فردا برای دیدار با همتایان اروپایی خود از بریتانیا، فرانسه و آلمان راهی لندن شود که به نظر می‌رسد با توجه به ناکامی‌های پیشین واشنگتن و مسکو در برپایی آتش‌بسی بادوام، این‌بار همه نگاه‌ها متوجه آنکارا و طرح جدید شش‌بندی آن برای حل‌وفصل بحران در سوریه است که گفته می‌شود شامل برقراری آتش‌بس و همکاری نیروهای ائتلاف تحت امر آمریکا با روسیه در زمینه مبارزه با تروریسم است. ابراهیم کالین، سخنگوی رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، روز پنجشنبه در کنفرانسی مطبوعاتی، از محورهای اصلی مدنظر آنکارا در گفت‌وگوهای لوزان پرده برداشت و تأکید کرد توقف بلافصل درگیری‌ها در حلب و ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه به گرفتارشدگان در این شهر مصیبت‌زده نخستین اولویت خواهد بود. او در حالی از سرگیری فرایند سیاسی در چارچوب منشور سازمان ملل و همچنین چگونگی استمرار مبارزات با گروه تروریستی داعش را دیگر اولویت‌های آنکارا در مذاکرات لوزان دانسته که به گزارش روزنامه آکشام ترکیه، طرح پیشنهادی آن کشور شامل شش بند برقراری آتش‌بس میان همه طرف‌های درگیر و آغاز روند کمک‌رسانی هرچه سریع‌تر و ایجاد بیمارستان‌های صحرایی در مناطق آسیب‌دیده و تحت منازعه است. براساس این طرح، نیروهای ائتلاف تحت امر آمریکا و روسیه در زمینه مبارزه با داعش و جبهه النصره پس از تضمین آتش‌بس همکاری می‌کنند و همچنین نقشه راه مشترکی درباره سازش در سوریه میان دولت و مخالفان تدوین می‌شود. همچنین گفته می‌شود این طرح بر ایجاد منطقه امنی در سوریه برای جلوگیری از موج جدیدی از ریزش آوارگان و لزوم حفظ تمامیت ارضی آن کشور در سایه جلوگیری از وقوع نزاع‌های نژادی و قومی تأکید دارد.
توافق نامحدود با دمشق
از طرف دیگر، روسیه نیز از آمادگی خود برای گشایش دالان امن خروج شورشیان از حلب خبر داده است. سرگئی رادسکوی، ژنرال و فرمانده کل نیروهای مسلح ارتش روسیه، در حالی در گفت‌وگویی تلویزیونی اعلام کرده بود نیروهای تحت امرش آماده‌اند تا ضمن تأمین امنیت خروج شورشیان مسلح از حلب و رفت‌وآمد دیگر غیرنظامیان به این شهر بحران‌زده، در ارائه کمک‌های انسان‌دوستانه به ساکنان محاصره‌شده، با نیروهای بین‌المللی همکاری کند که کرملین روز گذشته در بیانیه‌ای از امضای توافق‌نامه ایجاد پایگاه هوایی دائم در سوریه از سوی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، خبر داد. بنا بر بیانیه دفتر رئیس‌جمهوری روسیه، متن این پیمان نظامی با سوریه پس از تصویب در پارلمان آن کشور، به امضای پوتین رسیده و جنبه قانونی یافته است. طبق این توافق‌نامه، به نیروی هوایی روسیه اجازه استفاده نامحدود از پایگاه هوایی حمیمیم در سوریه داده شده است. براساس متن این سند که در ماه آگوست سال گذشته میلادی و کوتاه‌مدتی قبل از آغاز عملیات هوایی روسیه در سوریه بین دولت‌های دو کشور امضا شد، هواپیماهای نظامی و نظامیان روسی این امکان را یافته‌اند تا به دعوت دمشق در پایگاه هوایی حمیمیم واقع در استان لاذقیه مستقر شوند؛ امتیازی که به نظامیان روسی مستقر در این پایگاه و خانواده‌های آنان مصونیت کامل دیپلماتیک می‌دهد.
اوباما و تمامی گزینه‌ها
اما دراین‌میان به نظر می‌رسد با توجه به شانس پایین موفقیت مذاکرات لوزان که شاید در نهایت به آتش‌بسی چندروزه برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به ساکنان جنگ‌زده آن منتهی شود، دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، به صرافت افتاده در صد روز پایانی مسئولیتش، تقریبا همه گزینه‌های پیش‌ِرو در قبال بحران سوریه را سبک سنگین کند. شاهد این مدعا نیز دیدار روز گذشته اوباما با مشاوران ارشد سیاست خارجه در شورای امنیت ملی آمریکاست که گفته می‌شود با محوریت بررسی گزینه‌های نظامی علیه دولت دمشق صورت گرفته است. به گزارش رویترز، یکی از سناریوهای احتمالی که روز گذشته مورد بحث مقامات ارشد امنیتی و دولتی کاخ سفید قرار گرفته، مداخله هرچه مستقیم‌تر ارتش ایالات متحده در سوریه است که می‌تواند شامل حمله به ارتش سوریه، پایگاه‌های راداری و ضدموشکی دمشق و همچنین برخی انبارهای تسلیحاتی آن باشد. اما گذشته از انجام عملیات محدود و کنترل‌شده علیه برخی مواضع دولت سوریه، مسلح‌کردن مخالفان میانه‌رو سوری با سلاح‌ها و مهمات پیشرفته‌تر یکی دیگر از سناریوهای مورد بحث است که به گفته برخی مقامات آمریکایی، احتمالا مورد اقبال بیشتری از سوی رئیس‌جمهور قرار خواهد گرفت. گفته می‌شود دولت اوباما در حالی قصد دارد به‌عنوان اقدامی در واکنش به شکست مذاکرات آتش‌بس در سوریه، سلاح‌های تأثیرگذارتری در اختیار مخالفان مسلح دمشق قرار دهد که انتظار می‌رود سلاح‌های دوش‌پرتاب ضدهوایی به‌دلیل احتمال به‌کارگیری علیه نیروهای ائتلاف بین‌المللی، در فهرست تسلیحات موردنظر قرار نداشته باشد.
