چه استعفا بنامیماش، چه اخراج، استیو بنن، استراتژیست ارشد ترامپ دیگر جایی در کاخ سفید ندارد؛ مردی که مجله «تایم» از او بهعنوان دومین مرد قدرتمند در جهان یاد کرده بود. بنن که بیشتر بهعنوان چهرهای رسانهای شناخته میشود، فعالیت در حوزههایی مانند صنعت مالی، ارتش و سینما را در کارنامه خود دارد. بنن در ماههای پایانی فعالیتهای انتخاباتی، در مقام مدیر اجرائی به ستاد ترامپ اضافه شد و بسیاری اتحاد این دو را رمز موفقیت ترامپ در مبارزات انتخاباتی میدانند. از بنن بهعنوان یکی از ایدهپردازان پویش «اول آمریکا»ی ترامپ نام برده میشود که در پشت بسیاری از طرحهای جنجالی دونالد ترامپ بوده است.
اما این رفیق شفیق ترامپ زمانی کاخ سفید را ترک میکند که ترامپ بهخاطر ملامتکردن دو طرف در حوادث خشونتبار شارلوتزویل، از سوی هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات و همچنین افکار عمومی تحت فشار قرار گرفته است. بسیاری گفتهاند موضع ترامپ در یکیدانستن برتریطلبان سفیدپوست و معترضان چپگرا، از سوی بنن به او تحمیل شده است. ترامپ درخصوص خروج بنن از کاخ سفید هنوز واکنشی نشان نداده است.
مرد دردسرساز
اتحاد بنن با ترامپ از همان ابتدا نیز دردسرساز بود. درست بعد از اضافهشدن او به تیم انتخاباتی ترامپ بود که پل مانافورت، رئیس وقت ستاد انتخاباتی ترامپ، از این ستاد کنار گذاشته شد. در ادامه نیز، انتخاب بنن بهعنوان مأمور استراتژیست ارشد رئیسجمهور، اعتراض و مخالفت نهادهای مدنی مانند شورای روابط مسلمانان آمریکا و مرکز حقوق فقر جنوب و چهرههایی مانند هری رید، رهبر اقلیت دموکراتها در سنا را به دنبال داشت. چندروزی نیز از حضور ترامپ در کاخ سفید نگذشته بود که او در اظهارنظری جنجالی، با متهمکردن رسانهها به درکنكردن مسائل کشور، از آنها خواست برای مدتی دهانشان را ببندند. این مسئله شکاف میان کاخ سفید و رسانههای آمریکایی را بیش از پیش افزایش داد. بنن خود را یک ملیگرای اقتصادی توصیف میکند كه در تدوین قانون محدودکردن مهاجرت و سفر مسلمانان به آمریکا نیز نقش مؤثری ایفا کرد. اعمال محدودیت بر تجارت آزاد بهخصوص با دو کشور چین و مکزیک، افزایش مالیات افراد پردرآمد و افزایش سرمایهگذاری در زیرساختها از جمله سیاستهایی بوده که بنن خواستار اجرائیکردنشان در ایالات متحده بوده است. در عرصه بینالمللی نیز بنن خواهان کاهش حضور نظامی ایالات متحده در خارج از مرزهای این کشور از جمله افغانستان و سوریه و همچنین بحران ونزوئلا بوده است. حال با خروج او از کاخ سفید، به نظر افرادی که طرفدار افزایش حضور نظامی ایالات متحده در افغانستان هستند، دست بالا را در کاخ سفید پیدا میکنند.
ریشههای اختلاف
در بیانیه کاخ سفید ضمن تشکر از زحمات و خدمات بنن، اینطور آمده است که جان کلی، رئیس کارکنان کاخ سفید و استیو بنن در توافق دوطرفه به این نتیجه رسیدهاند که روز جمعه آخرین روز حضور آقای بنن در کاخ سفید باشد. بااینحال، به گزارش «گاردین»، آقای بنن چند هفته پیش درخواست استعفای خود را تقدیم کاخ سفید کرده بود. بااینحال، کناررفتن بنن را میتوان یک پیروزی برای جان کلی دانست که اولویت نخستش، برقراری نظم در میان کارکنان کاخ سفید است. برکناری بنن، موجبات خوشحالی دیگر مشاوران ترامپ از جمله اعضاي خانواده او را نیز فراهم میكند. اختلاف نظر بنن با جرد کوشنر، مشاور و داماد دونالد ترامپ بر سر رویکرد سنتی و جهانگرایانهتر او نسبت به مسائل جهان بر هیچکس پوشیده نبود. اما به نظر با خروج بنن از کاخ سفید، خیال خود ترامپ نیز حالا آسودهتر است. او بارها در گفتوگو با مشاورانش از اینکه بنن اعتبار پیروزی در انتخابات را به خود نسبت میدهد، ابراز نارضایتی کرده بود. ترامپ در گفتوگویی با روزنامه «نیویورکپست»، در راستای کمرنگجلوهدادن نقش بنن گفته بود: «من خودم استراتژیست خودم هستم». در مقابل نیز بنن در هفتههای اخیر، ترامپ را به خاطر فقدان مهارتهای سیاسی به منظور مدیریت روابط شخصیاش، مورد انتقاد قرار داده بود. علاوه بر این، بنن حضور فرماندهان نظامی در حلقه نزدیکان رئیسجمهور را نشانه چرخش به سوی یک سیاست خارجی مداخلهجویانهتر میدانست؛ چیزی که او مخالف سرسخت آن بود. بنن همچنین نسبت به تهدیدهای تحریکآمیز ترامپ علیه کرهشمالی نیز بیمناک بود و همین مسئله بیش از پیش به فاصلهگرفتن این دو از هم انجامید. به نظر همین سردشدن روابط و گلایههای دوجانبه در کنار اختلاف نظر با دیگر مشاوران رئیسجمهور، دو طرف را به پایان این همکاری متقاعد کرده باشد.
پایان یک دوره
بنن در اولین اظهارات پس از خروج از کاخ سفید، ضمن اعلام وفاداری به ترامپ، گفته است که همچنان به حمایت از سیاستهای رئیسجمهور ادامه خواهد داد. بااینحال، همکاران سابق او درخصوص تداوم موضع حمایتی بنن به دیده تردید مینگرند. بنن را باید ششمین چهره نزدیک به ترامپ دانست که در هفت ماه حضور ترامپ در قدرت، از همراهی او بازمیماند؛ پیشتر نیز افرادی مانند مایکل فلین، شان اسپایسر، رینس پریبیوس، آنتونی اسکاراموچی و مایکل دوبکه به انحاي مختلف از کاخ سفید بيرون رفتند. بااینحال، استیو بنن تنها کسی نبود که روز جمعه از جمع همراهان ترامپ کنار رفت. کارل ایهان، از اعضاي تیم مشاوران اقتصادی رئیسجمهور نیز در اعتراض به مواضع ترامپ در قبال حوادث شارلوتزویل از سمت خود استعفا داد. پیشتر نیز چهرههایی مانند کنت فریزر، رئیس شرکت «مرک»، برایان کرزانیچ و کوین پلانک، رؤسای شرکتهای «اینتل» و «آندر آرمور» نیز از «شورای صاحبان صنایع» آمریکا کنارهگیری کرده بودند.
مردی برای تمام فصول
استيو بنن پیش از پیوستن به تیم ترامپ، بهعنوان مدیرمسئول وبسایت خبری-تحلیلی «بریتبارت» فعالیت داشت که بهعنوان یک رسانه فوق دستراستی شناخته میشود؛ وبسایتی که از سوی فعالان مدنی و مطبوعاتی، بارها به انتشار و ترویج مطالب و مواضع نژادپرستانه، ضدزن، اسلامهراسانه و ضدیهودی متهم شده است. بااینحال، بنن مسیر بسیار پرپیچوخمی را برای رسیدن به کاخ سفید پشت سر گذاشته است. او که در دهههای ١٩٧٠ و ١٩٨٠، به مدت هفت سال در نیروی دریایی آمریکا خدمت کرده بود، بعدها بهعنوان مشاور سرمایهگذاری، همکاری با بانک «گلدمنزکس» را تجربه کرد و تا سطح معاون رئیس کل نیز ارتقا یافت. در دهه ١٩٩٠، پایش به دنیای هالیوود و صنعت رسانه باز شد و در بین سالهای ١٩٩١ تا ٢٠١٦، ١٨ فیلم را تهیهکنندگی کرد.
استيو بنن پیش از پیوستن به تیم ترامپ، بهعنوان مدیرمسئول وبسایت خبری-تحلیلی «بریتبارت» فعالیت داشت که بهعنوان یک رسانه فوق دستراستی شناخته میشود؛ وبسایتی که از سوی فعالان مدنی و مطبوعاتی، بارها به انتشار و ترویج مطالب و مواضع نژادپرستانه، ضدزن، اسلامهراسانه و ضدیهودی متهم شده است. بااینحال، بنن مسیر بسیار پرپیچوخمی را برای رسیدن به کاخ سفید پشت سر گذاشته است. او که در دهههای ١٩٧٠ و ١٩٨٠، به مدت هفت سال در نیروی دریایی آمریکا خدمت کرده بود، بعدها بهعنوان مشاور سرمایهگذاری، همکاری با بانک «گلدمنزکس» را تجربه کرد و تا سطح معاون رئیس کل نیز ارتقا یافت. در دهه ١٩٩٠، پایش به دنیای هالیوود و صنعت رسانه باز شد و در بین سالهای ١٩٩١ تا ٢٠١٦، ١٨ فیلم را تهیهکنندگی کرد.
شرق