فرزانه فصیحی، ملقب به «دختر باد» پس از قهرمانی در رقابت‌های دوی سرعت ۶۰ متر داخل سالن آسیا، سرود جمهوری اسلامی را همخوانی نکرد، با پرچم جمهوری اسلامی دور افتخار نزد، روی سکو گریست و قهرمانی‌اش را به «مردم ایران» هدیه داد.
***
دختری که همیشه تنها می‌دوید
فرزانه فصیحی در نخستین روز از دهمین دوره رقابت‌های دوومیدانی داخل سالن قهرمانی آسیا، به فینال مسابقات رسید. او در این مرحله با دخترانی از قزاقستان، اندونزی، ژاپن، هند، کویت و ترکمنستان مبارزه کرد. فرزانه موفق شد با رکورد رویایی ۷ ثانیه و ۲۸ صدم ثانیه از خط پایان عبور کند و به مقام قهرمانی این مسابقات برسد.
یک هفته قبل، «مریم کاظمی‌پور»، معاون ورزش زنان وزارت ورزش و جوانان جمهوری اسلامی، حاضر به پاسخگویی تماس‌های فرزانه فصیحی و دیدار با او نشده بود. دختر دونده ایران تلاش کرده بود برای تامین برخی از نیازهای خود با وزارت ورزش و جوانان تماس بگیرد، اما وزارت ورزش و معاونت زنان، حتی پاسخ تماس‌های او را نداده بودند.
این نخستین بار هم نیست که مدیران ورزش به فرزانه فصیحی پشت می‌کنند. او پیش از این حتی با هزینه‌های شخصی‌اش در رقابت‌های بین‌المللی حاضر شده بود؛ نمونه‌اش مسابقات جهانی صربستان در سال ۱۳۹۹ که فرزانه فصیحی بدون کمترین حمایت از سوی وزارت ورزش و جوانان یا فدراسیون دوومیدانی به این مسابقات رفت، رکورد خودش و ایران را شکست و قهرمان این تورنمنت بین‌المللی شد.
او حتی برای حضور در مسابقات المپیک هم کمترین حمایتی از سوی وزارت ورزش و جوانان را برای خود ندید. او مرداد ۱۴۰۰ بدون هیچ حمایتی از سوی وزارت ورزش، فدراسیون دوومیدانی و کمیته ملی المپیک به توکیو رفت و پس از ۵۷ سال، ورزش ایران را در بخش دوومیدانی زنان المپیک، به سهمیه رساند.
صداوسیمای حکومتی ایران از پخش مستقیم یا با تاخیر رقابت فرزانه فصیحی، به دلیل بی‌حجاب بودن رقیبانش خودداری کرده بود.
تاکنون هیچ یک از رقابت‌های فرزانه فصیحی در صداوسیمای جمهوری اسلامی پخش نشده است؛ نه تنها ایراد بر پوشش رقبایش گرفته می‌شود که ناظران صداوسیما معتقدند البسه زنان دونده، مناسب پخش در جامعه اسلامی نیست.
وقتی از المپیک توکیو به ایران بازگشت، باز هم تلاش کرد که با جذب اسپانسر و بدون در نظر گرفتن حمایت از سوی فدراسیون دوومیدانی یا وزارت ورزش و جوانان، عازم رقابت‌های بین‌المللی شود. این بار اولین مقصدش مسابقات داخل سالن آسیا بود که با قهرمانی هم همراه شد.
او پس از قهرمانی، رفتاری متفاوت با تمامی ادوار گذشته داشت. فرزانه فصیحی را با قهرمانی‌هایش در رقابت‌های آسیایی یا تورنمنت‌های بین‌المللی با دو عادت دائمی می‌شناختیم؛ دور افتخار با پرچم ایران و لبخندی به وسعت صورت روی سکوی قهرمانی و زمان پخش سرود ملی.
فرزانه اما این بار سکوت کرد، سرود حکومتی را نخواند، با پرچم جمهوری اسلامی دور افتخار نزد و روی سکوی قهرمانی گریست.
رفتاری تقریبا مشابه با تمام ورزشکاران ایرانی در پنج ماه گذشته، به غیر از بازیکنان تیم فوتبال که در جام جهانی قطر حاضر بودند.
چرا جمهوری اسلامی می‌خواست رکوردهای فرزانه را حذف کند؟
فرزانه متولد دی‌ماه سال ۱۳۷۱ است. ورزش را با ژیمناستیک آغاز کرد و تا مرز دعوت شدن به اردوهای تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان ایران هم پیش رفت. اما خودش گفته بود که یک اتفاق مسیر زندگی‌اش را تغییر داد: «در مدرسه مسابقه دو سرعت برگزار می‌کردند. خیلی اتفاقی و فقط برای تفریح اسم نوشتم. اما بعد از اولین دور فهمیدم که خیلی خوب می‌دوم. مسابقات مدرسه که تمام شد فهمیدم به این ورزش علاقه دارم.»
اما چگونه فهمید که می‌تواند دونده شود؟ خودش گفته است که وقتی معلمش می‌خواست از دانش‌آموزان تست سرعت بگیرد، با نگرانی به معلم ورزش گفته بود: «من دویدن بلد نیستم. باید چکار کنم؟»
معلمش با خنده گفته بود: «لازم نیست کار خاصی انجام دهی. فقط سوت را که زدم، مثل پر بدو.» بعد دویده بود. وقتی از خط رد شد، معلم ورزش فریاد زده بود که «رکورد استان اصفهان را شکستی دختر.» از سال ۱۳۹۰ به صورت رسمی، دویدن را در اصفهان آغاز کرد.
از سال ۱۳۹۴ به عضویت تیم ملی درآمد. بعد مدال‌هایش را یکی‌یکی به گردن آویخت. قهرمانی کشور، مدال نقره بخش تیمی رشته دوی ۴ در ۴۰۰ متر امدادی آسیا، مدال برنز ۶۰ متر قهرمانی آسیا و نامزد شدن برای حضور در رقابت‌های انتخابی دوومیدانی جهان.
اما یک اتفاق ساده زندگی‌اش را تغییر داد. سال ۱۳۹۷ وقتی برای مسابقات «انتخابی» بازی‌های آسیایی جاکارتا دعوت نشد، پستی در صفحه اینستاگرامش منتشر کرد و نوشت: «به خداحافظی با ورزش حرفه‌ای و پیست‌های دوومیدانی فکر می‌کنم. با نگاهی که نومیدانه به مدال‌هایم خیره شده است.»
فرزانه فصیحی، دختری که آن زمان فقط ۲۶ سال سن داشت را به «مسابقات انتخابی» تیم ملی برای بازی‌های آسیایی دعوت نکردند؛ یعنی حتی حاضر نشدند که او را روی پیست در رقابت با سایر دونده‌ها ببینند. کسی که دو مدال آسیایی داشت و بیش از ده مدال استانی و کشوری.
پس از آن فرزانه فصیحی به صورت مستقل و با حمایت همسرش، آغاز به دویدن کرد. فدراسیون دوومیدانی اما نه‌تنها فرزانه را همراهی نمی‌کرد که حتی وقتی متوجه می‌شد فرزانه قصد دویدن در مسابقات برون‌مرزی را دارد، مقاومت می‌کرد. بحث در مورد چرایی مخالفت فدراسیون دوومیدانی به معاونت‌های وزارت ورزش هم رسیده بود؛ با این ادله که اگر او در خارج از کشور بدون حجاب بدود، مسئولیتش با ماست.
فرزانه فصیحی بارها برای شرکت در تورنمنت‌های بین‌المللی با مانع فدراسیون فوتبال ایران مواجه شد، اما سرانجام موفق شد به‌صورت شخصی اجازه ورود به تورنمنت جهانی صربستان را اخذ کند. فرزانه پس از یک سال دوری از پیست دوباره دوید و با رکورد خیره‌کننده ۷.۲۹ ثانیه نه‌تنها قهرمان شد، نه‌تنها رکورد ایران را شکست که به‌صورت مستقیم جواز حضور در رقابت‌های جهانی را هم به دست آورد.
بلافاصله پس از قهرمانی‌اش «ایرج عرب» به‌عنوان سرپرست وقت فدراسیون دوومیدانی و رئیس پیشین حراست وزارت ورزش و جوانان، طی دو ایمیل پیاپی به فدراسیون جهانی دوومیدانی و فدراسیون دوومیدانی صربستان، خواهان ابطال نتیجه، رکورد و قهرمانی فرزانه فصیحی شد.
فرزانه فصیحی با حجاب اجباری کامل دویده بود. اما فدراسیون تاکید داشت که هم قهرمانی‌اش را حذف کنند و هم سهمیه حضورش در رقابت‌های جهانی را. گفته بودند بدون مجوز جمهوری اسلامی به صربستان رفته و حتی روی لباسش هم شماره نداشته است؛ پس حضورش رسمی نیست.
طرف صربستانی در یک ایمیل پاسخ داده بود: «دلیل این حساسیت خود را به‌صورت روشن به ما اعلام کنید.» سرپرست فدراسیون دوومیدانی ایران ۲۱ بهمن‌ماه در گفت‌وگو با ایسنا پذیرفت که ادبیات نامه آن‌ها خطاب به فدراسیون صربستان «بچه‌گانه» بوده است. اما قبول نکرد که نباید برای حذف دختر ایران و رکوردی که متعلق به مردم ایران بوده، با نهادهای بین‌المللی نامه‌نگاری می‌کرد.
یادگارهای دختر باد
«خشم، نفرت و غم، این حس امروز منه لعنت به ظلم و ظالم، بشکنه دستی که رو دختر ایرانی بلند بشه.»
۲۷ شهریورماه فرزانه فصیحی دختر تندپای ورزش ایران، این متن را برای درگذشت «مهسا امینی» منتشر کرد. او برخلاف بسیاری از ورزشکاران که در ساعت‌های اولیه با فشار نیروهای امنیتی و وزارت ورزش مجبور به حذف پست خود شدند، آن را از استوری اینستاگرامش حذف نکرد.
او هفته‌ها و ماه‌ها در سکوت دوید، تا سرانجام ۲۱ بهمن با قهرمانی در آسیا، آن را فقط به «مردم ایران» تقدیم کند.
ایران وایر
