 |
| الكسيس سيپراس |
زلزله چپ‌ها در اتحاديه
«يونان پنج سال رياضت اقتصادي، نابودي، ترس، استبداد و در يك كلام پنج سال رنج و تحقير را پشت سر مي‌گذارد» اين نخستين سخنان الكسيس سيپراس، رهبر حزب چپگراي افراطي سيريزا پس از پيروزي مقتدرانه در انتخابات مجلس يونان بود. او كه پس از روشن شدن نتيجه انتخابات در ميان هوادارانش حاضر شد در ادامه سخنراني خود اعلام كرد كه اين انتخابات آغاز خوشبيني، اميد، زندگي شرافتمندانه و اتخاذ تدابير با ثبات در يك اروپاي در حال تغيير است. مردم يونان تصميم خود را گرفته و ديگر رياضت و نابودي را نمي‌پذيرد. اين سخنان را شايد بتوان خط و نشان سيپراس براي اتحاديه اروپا دانست. اتحاديه‌اي كه ميلياردها يورو از يونان طلبكار است و اكنون بايد نگران بازپرداخت اين پول‌ها از سوي يونان باشد. سيپراس كه به مردم يونان وعده داده است روزهاي سختي در اين كشور به پايان رسيده قصد دارد تا با سران اتحاديه اروپا وارد مذاكره شود تا در خصوص نحوه بازپرداخت يا بخشودگي بدهي اين كشور صحبت كند. او پيش از انتخابات نيز اعلام كرده بود كه اتحاديه اروپا مي‌تواند با خريد اوراق قرضه يونان به اين كشور براي بهبود شرايط اقتصادي كمك كند.
اما اختلاف سيريزا در انتخابات از رقباي خود به حدي بود كه جاي هيچ گونه ترديدي را براي فعاليت اين حزب در راس قدرت يونان نگذاشته است. سيريزا با كسب ١٤٩ كرسي از ٣٠٠ كرسي پارلمان يونان تنها ٢ صندلي تا اكثريت مطلق ١٥١ كرسي در مجلس كم آورد. نزديك‌ترين حزب رقيب سيريزا، دموكراسي نوين به رهبري ساماراس، نخست وزير كنوني يونان بود كه تنها توانست ٧٦ كرسي از پارلمان را به دست آورد. رتبه سوم را حزب راست‌گراي افراطي سپيده دم طلايي با ١٧ كرسي به دست آورد و در هم رده آن حزب طرفدار اتحاديه اروپاي تاپوتامي قرار دارد كه اين حزب نيز ١٧ كرسي را به خود اختصاص داده است. در رده‌هاي بعدي حزب كمونيست با ١٥ كرسي، حزب يوناني‌هاي مستقل ١٣كرسي و حزب پازوك با ١٣ كرسي قرار دارند.
در اين بين خبرها حاكي از اين است كه از آنجايي كه حزب سيريزا براي كسب اكثريت مطلق تنها نياز به دو كرسي دارد، حزب يوناني‌هاي مستقل كه ١٣ كرسي را در اختيار دارد به پيغام ائتلاف حزب سيريزا جواب مثبت داده است تا سيريزا با خيالي راحت بتواند پارلمان را در اختيار داشته باشد. حال الكسيس سيپراس با ٤٠ سال سن مي‌تواند به تنهايي عنوان جوان‌ترين نخست‌وزير يونان را به خود اختصاص دهد.
واكنش ها
در نخستين واكنش‌ها آنتونيو ساماراس كه در اين دور از انتخابات شكست سختي را متحمل شد، با قبول شكست در اين انتخابات، پيروزي را به سيپراس تبريك گفت و اعلام كرد كه اين انتخابات بازتابنده خواست مردم يونان است و بايد آن را پذيرفت. وي همچنين افزود كه من در زماني كشور را تحويل گرفتم كه در حالت سقوط قرار داشت اما اكنون كشوري را تحويل مي‌دهم كه عضو حوزه پولي يورو است، به خاطر كشور، اميدوارم دولت بعدي دستاوردهاي دولت پيشين را ارج نهد و با وجداني آسوده دولت را تحويل مي‌دهم.
با اين حال بايد گفت كه پيروزي مخالفان رياضت اقتصاد در يونان باعث به وجود آمدن واكنش‌هاي فراواني شده است. مارتين شولتس، رييس آلماني پارلمان اروپا در اين ارتباط گفته است كه يونان نمي‌تواند از همپيمانان اروپايي خود انتظار ملاحظات و كمك‌هاي گسترده مالي داشته باشد. وي در ارتباط با وعده‌هاي آلكسيس سيپراس گفت: بين آنچه نامزدها در كارزار انتخاباتي قول مي‌دهند و آنچه در نهايت قابل انجام است، مسيري طولاني است كه بايد از طريق مذاكرات طي شود. رييس پارلمان اروپا همچنين تصريح كرد كه خواست سيپراس از اينكه يونان از پرداخت بدهي‌هاي بين‌المللي‌اش معاف شود، امري غيرواقع‌بينانه است. وي همچنين افزود بايد در شرايط كنوني رشد اقتصادي يونان را از طريق سرمايه‌گذاري‌ها افزايش داد و درآمدهاي دولتي را از طريق اصلاح نظام دريافت ماليات بيشتر كرد. از سوي ديگر ديويد كامرون، نخست وزير انگليس پس از پيروزي حزب سيريزا در انتخابات پارلماني از روند كنوني ابراز نگراني كرد و در پيامي كه در شبكه اجتماعي توييتر منتشر كرد، گفت كه نتايج انتخابات يونان به نابساماني اقتصادي در اروپا دامن خواهد زد. كريستين لاگارد، رييس صندوق بين‌المللي پول نيز در گفت‌وگويي به نشريه لوموند گفت كه يونان نمي‌تواند اقدام خاص خود را پيش از پرداخت بدهي‌هايش انجام دهد. هرچند مقررات سيستم مالي اتحاديه اروپا داخلي است اما قابل احترام است و بايد به آن پايبند بود. اما شايد مارين لوپن، رهبر راست‌هاي افراطي فرانسه جزو معدود افرادي است كه در اروپا از نتايج انتخابات يونان ابراز خوشحالي كرد و اعلام كرد كه انتخابات يونان آغاز محاكمه يورو است.
با اين حال بطور كلي بايد گفت كه پيروزي حزب سيريزا را مي‌توان نخستين شوك بزرگ به اتحاديه اروپا دانست. زيرا اين اتفاق را مي‌توان نخستين شكست بزرگ سياست‌هاي اتحاديه اروپا در كشورهاي عضو دانست. شايد علايم اين رويداد را بتوان در انتخابات پارلمان اروپا در تابستان گذشته جست‌وجو كرد.
زماني افراطي‌هاي مخالف اتحاديه اروپا از كشورهاي مختلف از جمله يونان، فرانسه، بريتانيا توانستند به قلب اتحاديه اروپا راه يابند و اكنون نيز با قدرت‌گيري حزبي مانند سيريزا ساير احزاب افراطي در اين اتحاديه بسيار اميدوارتر از گذشته به فعاليت خود ادامه مي‌دهند تا بتوانند رفته رفته به راس قدرت كشورهاي خود دست يابند. اين خطري است كه بحران مالي اتحاديه اروپا به وجود آورده است. اكنون زنگ خطر براي اتحاديه اروپا بيش از هر زمان ديگري به صدا درآمده است و اين اتحاديه بايد به فكر چاره‌اي باشد تا دولت‌هاي همراستاي اتحاديه اروپا دومينو وار به دست مخالفان اين اتحاديه بيفتد.
از سوي ديگر نتيجه انتخابات يونان آزموني است براي افراطي‌هاي اروپا. سياست‌هاي اقتصادي حزب سيريزا در شرايط كنوني مالي اروپا بيشتر شكل يك رويا مي‌ماند تا واقعيت. اما مردم يونان به اين رويا اميد بسته‌اند تا مرهمي شود بر زخم‌هاي سال‌هاي اخير مردم اين كشور. آزمون سيريزا مي‌تواند اروپا را متحول كند، اندك موفقيت اين حزب در اداره امور يونان كشورهايي همچون ايتاليا، اسپانيا يا حتي فرانسه را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد. حال بايد ديد كه آيا سيريزا مي‌تواند از اين آزمون سخت خارج شود يا خير و اين سوال نيز به وجود مي‌آيد كه آيا غول آلمان در برابر كودك نوپاي يونان مي‌ايستد يا خير؟
سقوط آزاد يورو
با اعلام پيروزي حزب سيريزا در انتخابات پارلماني يونان، ارزش يورو در مقابل دلار به پايين‌ترين حد خود طي ١١ سال اخير رسيد. روز گذشته پس از بازشدن بازارهاي جهاني در اروپا هر يورو معادل ١١١٢/١ ارزيابي شد. كاهش ارزش يورو با مشخص شدن نتيجه انتخابات پارلماني و پس از تصميم بانك مركزي اروپا در هفته گذشته مبني بر اعلام برنامه جديد كيفيتي براي بهبود شرايط اقتصادي شدت گرفته و به كمترين ميزان خود رسيده است. با اين حال اين تنها يورو نبوده است كه تحت تاثير تحولات يونان و منطقه يورو با كاهش ارزش رو‌به‌رو شده است. ارزش سهام بازارهاي امريكايي نيز تا حدودي با نوسان رو‌به‌رو شده‌اند و قيمت نفت خام West Texas Intermediate نيز با كاهش ٥/٢ درصدي به قيمت ٤٥/٤٤ دلار به ازاي هر بشكه معامله شده است. در ٦ ماه گذشته، تورم به مقدار قابل توجهي در منطقه يورو پيشرفت كرده است و همين امر باعث شده تا قدرت يورو در مقابل دلار امريكا به كمترين ميزان خود در چند سال اخير برسد.
ميثم سليماني/ اعتماد
