دوچرخه‌سواری را حرام کرد
محمدتقی مصباح یزدی، مستقیم و به خصوص غیرمستقیم، تاثیراتی ویژه در ورزش ایران داشت؛ او یکی از «ترمیناتورهای» ورزش زنان ایران بود.
«محمدتقی مصباح یزدی»، یکی از تندروترین روحانیون بانفوذ جمهوری اسلامی، مردی که به او لقب «تئوریسین خشونت» داده بودند، در سن هشتادوشش سالگی درگذشت. از مصباح یزدی، یادگارهای سیاسی فراوانی باقی مانده است. او را «رهبر معنوی» حزب «جبهه پایداری انقلاب اسلامی» بود. پایه‌گذار «موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی» محسوب می‌شد و عضو «شورای عالی انقلاب فرهنگی» و «مجمع جهانی اهل بیت» نیز بود. عضویت در «مجلس خبرگان رهبری» و تدریس در «حوزه علمیه قم»، «مدرسه حقانی» و «مدرسه فیضیه» از او چهره‌ای تاثیرگذار در پرورش نیروهای تندروی نظام جمهوری اسلامی می‌ساخت.
***
ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران ممنوع است. طی بیش از چهار دهه حکمرانی جمهوری اسلامی بر ورزش ایران، شعار «آزادسازی ورود زنان به ورزشگاه‌ها» به یکی از تلاش‌های انتخاباتی روسای جمهوری بدل شد.
اما «محمود احمدی‌نژاد»، براساس مدارک و مستندات، تنها رییس‌جمهور تاریخ جمهوری اسلامی است که صراحتا دستور به ورود زنان به ورزشگاه آزادی داد.
سال ۱۳۸۵ یعنی یک سال پس از آنکه «محمود احمدی‌نژاد» برای نخستین بار به ساختمان «پاستور» رسید، نیازی به مشاوره یا تعیین قانون جدید و یا کسب مجوز برای حضور بانوان در ورزشگاه‌ها ندید.
او احساس می‌کرد می‌تواند به عنوان اول شخص اجرایی مملکت، با ارسال نامه‌ای مستقیم به «محمد علی‌آبادی»، رییس وقت سازمان تربیت بدنی، خواستار فراهم کردن امکانات حضور زنان در ورزشگاه‌ها شود.
احمدی‌نژاد در اولین جلسه هیات دولت در سال ۱۳۸۵ از محمد علی‌آبادی و «علی سعیدلو»، معاون اجرایی رییس‌جمهوری خواست تا هرچه سریع‌تر دستور او در مورد ورود زنان به ورزشگاه‌های کشور را اجرایی کنند. او گفته بود: «نامه‌ای که خطاب به شما نوشتم، دستور بوده، نه طرح.»
این را چه کسی نقل می‌کند؟ «امیر خادم» نماینده وقت مجلس شورای اسلامی و عضو فراکسیون ورزش. او به خبرگزاری مهر در همان زمان گفته بود: «دستور آقای رییس‌جمهور، نیاز به بررسی بیشتر در شهرستان‌ها دارد؛ فضای ورزشگاه‌های ایران به‌جز ورزشگاه آزادی تهران، برای پذیرایی از زنان مهیا نیست.»
عزم محمود احمدی‌نژاد برای باز شدن درهای ورزشگاه به روی زنان ایرانی، آن قدر جدی بود که صدای اعتراض مراجع تقلید و بعضی از خطیبان نمازجمعه ایران را بلند کرد.
اولین فریاد از حنجره یک روحانی معترض خارج شد. «احمد خاتمی» در خطبه‌های نخستین نماز جمعه نشان داد و گفت: «بنده مهم‌ترین عامل مخالفت روحانیون با حضور زنان در ورزشگاه‌ها را اهمیت رعایت حجاب و عفاف می‌دانم. شما به ما بگویید چه کسی تضمینی بر رعایت شئونات اسلامی زنان در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات ورزشی می‌دهد؟»
بهمن سال ۱۳۹۴ «مرتضی آقاتهرانی»، روحانی نزدیک به مصباح یزدی در گفت‌وگو با هفته‌نامه «رمز عبور»، از چالش میان محمود احمدی‌نژاد و محمدتقی مصباح یزدی پرده برداشت.
مرتضی آقاتهرانی آن روزها نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی بود. او نقل می‌کند که یک روز پس از دستور رییس‌جمهوری، به سازمان تربیت بدنی، آیت‌الله «مکارم شیرازی» از وی می‌خواهد تا آقای احمدی‌نژاد را از این تصمیم منصرف کند.
مرتضی آقاتهرانی مدعی شده که در حاشیه جلسه هیات دولت، به رییس‌جمهوری «تذکر» و «پیام شفاهی» مکارم شیرازی را رسانده، اما احمدی‌نژاد با لبخندی کنایه‌آمیز پاسخ داده که «به ایشان بگویید نگران نباشند.»
او در مصاحبه با نشریه رمز عبور گفته است: «پیغام ایشان را به آقای مکارم رساندم. دیدم حاج‌آقا خیلی ناراحت شد. گفتند ببین! اگر از تو بپرسم از نظر شرعی که خود تو به عنوان یک فقیه این کار را جایز می‌دانی یا نمی‌دانی، چه می‌گویی؟ من هم گفتم جایز نمی‌دانم. گفتند خیلی خب، پس باید فکری کرد. رفتند توی فکر.»
مصباح یزدی شخصا آستین‌ها را بالا می‌زند. به گفته مرتضی آقاتهرانی، او در نخستین جلسه درس خارج خود، خطاب به طلاب جوان، ولی در اصل برای پایان دادن به دستور رییس‌جمهور می‌گوید: «این کار خلاف شرع و ضوابط آن است. زن نمی‌تواند مرد را با بدن لخت نگاه کند. حرام است. بحث اختلاط و این حرف‌ها یک بحث دیگری است و این که می‌ریزند به هم و مفاسد بعدی دارد و مقدمه حرام است. ولی همین تماشای مرد با بدن لخت حرام است.»
پس از سخنوری مصباح یزدی، سه تحصن در مشهد، تهران و قم علیه ورود زنان به ورزشگاه‌ها برگزار شد. حکم رییس‌جمهور را مصباح یزدی در یک جلسه درس خارج حوزه علمیه به صورت کامل وتو کرد.
«فریبا داودی» فعال حقوق زنان در آمریکا نیز همین روایت را در گفت‌وگویی که سال ۱۳۹۲ در پایان دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد با «رادیو فردا» داشت تایید کرده است.
خانم داودی گفته بود: «علمایی همچون آیت‌الله صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی و خانم زهره صفاتی که به هر حال بانوی مجتهده‌ای هستند و در قم ساکن هستند، با دستور رییس‌جمهوری وقت مشکل داشتند. اما در نهایت آقای مصباح یزدی ورود زنان به ورزشگاه را لغو کرد.»
او تندروی‌هایش را در ورزش، مختص به زنان می‌کرد. گویی با هرآن‌چه به حضور یا تحرک زنان ختم می‌شد، مشکلاتی جدی داشت.
تیرماه سال ۱۳۹۹ «پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه‌های علمیه خواهران قم» اقدام به انتشار فتواهای برخی از مراجع و علمای تشیع در مورد «دوچرخه‌سواری زنان» در ایران کرد.
آیت‌الله مصباح یزدی، مانند چهره‌هایی دیگر از جمله «نوری همدانی»، «علی خامنه‌ای»، «علوی گرگانی» و «مکارم شیرازی»، دوچرخه‌سواری زنان را «غیرمجاز»، «خلاف شرع» و «حرام» دانسته بود.
اما با این حال او همان‌طور که در مورد ورود زنان به ورزشگاه، از پشت صحنه منویاتش را پیش می‌برد و خواسته‌هایش را هدایت می‌کرد، باز هم از نیروهای تندروی خود برای متوقف کردن زنان دوچرخه‌سوار بهره برد.
«گل یاس خدابنده‌لو» یکی از ده‌ها زن دوچرخه‌سوار ایرانی است که بارها در حین دوچرخه‌سواری مورد حمله قرار گرفت. او به روزنامه انتخاب گفته بود که از پرتاب شدن آب دهان تا سیلی خوردن در خیابان را چشیده و دیگر هتاکی‌ها و جملات سکسیستی برایش اهمیتی ندارد.
مرداد سال ۱۳۹۴ مصباح بار دیگر در کلاس درس خارج خود گفته بود که «نهی از منکر از وظایف مسلمانان است و دوچرخه‌سواری زنان در معابر نیز یک منکر شرعی به حساب می‌آید.»
آیت‌الله مصباح یزدی در حالی دی ۱۳۹۹ درگذشت که فدراسیون جهانی فوتبال هم‌چنان فشارهای خود را برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها در پایان همه‌گیری کرونا به فدراسیون جمهوری اسلامی وارد می‌کند و از سویی دیگر، زنان ایرانی برای به دست آوردن حقی مانند دوچرخه‌سواری، در شهرها تلاش می‌کنند.
پیام یونسی‌پور / ایران وایر
