«حافظ و دانته» کتابی است از مجید اسدی (راوش) که در نشر رسانش نوین منتشر شده است.
این کتاب اثری پژوهشی است که در آن به بررسی و مقایسه تطبیقی اندیشه و افکار و جهان‌بینی حافظ و دانته از خلال آثارشان پرداخته شده و نقاط اشتراک و تفاوت این دو شاعر بزرگ به شیوه‌ای تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است. مولف در مقدمه خود بر این کتاب درباره آن می‌نویسد: «این کتاب (حافظ و دانته)، که نام دو تن از بزرگ‌ترین نوابغ بشری را بر خود دارد، افکار و اندیشه‌های آن‌ها را بررسی می‌کند و از این مسیر، اختلافات و احتمالا تشابهات و تلاقی اندیشه‌های آنان را می‌نمایاند.
و از این طریق به مقایسه‌ی افکار آنان می‌پردازد.» نویسنده تاکید می‌کند که در این کتاب به دنبال مقایسه زیبایی‌شناختی دو شاعر نبوده و تنها به مقایسه افکار آن‌ها پرداخته است.
او کار خود را بیشتر به یک ماجراجویی شبیه دانسته است تا تحقیق و تفحص علمی و دلیل ماجراجویانه‌بودن این تحقیق و تفحص دشوار را چنین عنوان می‌کند: «اگر به ذهن بیاوریم که تنها برای تشریح و توضیح کمدی الهی، تا نیمه‌ی اول قرن بیستم بیش از هزاران عنوان کتاب در جهان غرب به نگارش درآمده است، و حتی برای توضیح بعضی از مصرع‌هایی از ابیات این کتاب، دانته‌شناسان چند کشور به اختلاف‌نظر رسیده‌اند و از طرفی دیگر اگر به یاد آوریم که درباره‌ی غزلیات حافظ هم، حداقل از زمان عبدالرحمان جامی تا به حال نوشته‌اند و می‌نویسند، ولی به اتفاق‌نظر نرسیده‌اند، متوجه خواهیم شد که چه راه دهشت‌ناکی را در پیش گرفته‌ایم، که پیمودن آن به ماجراجویی بیشتر شباهت دارد تا به تحقیق و تفحص علمی.»
کتاب شامل دو بخش است؛ در بخش اول به زمینه‌های فلسفی و فکری که حافظ و دانته از آن‌ها تاثیر گرفته‌اند پرداخته شده است. فلسفه‌ی اسلامی، فلسفه‌ی مسیحی، عرفان اسلامی، عرفان مسیحی، کلام اسلامی و کلام مسیحی، موضوعاتی هستند که بخش اول کتاب را شامل می‌شوند. بخش دوم کتاب با نگاهی به اوضاع اجتماعی ایران و شیراز در زمان حافظ آغاز می‌شود.
آن‌گاه به اوضاع اجتماعی ایتالیا و فلورانس در زمان دانته پرداخته شده است. جامعه‌پذیری حافظ، جامعه‌پذیری دانته، هستی‌شناسی حافظ و دانته، معرفت‌شناسی حافظ و دانته، عشق حافظ و دانته، معشوق حافظ و دانته، تاثیر افکار حافظ و دانته بر رنسانس و بررسی این موضوع که «آیا دانته از بئاتریس رهایی یافت؟» مباحث دیگری هستند که در بخش دوم کتاب به آن‌ها پرداخته شده است.
در قسمتی از این بخش، با عنوان «جامعه‌پذیری حافظ»، نویسنده بر اساس بحث «دیگری بزرگ» لاکان، اشعار حافظ را بررسی کرده و از این منظر به برخورد حافظ با جامعه زمان خودش پرداخته و به رابطه او با دیگری بزرگ که به اعتقاد نویسنده همان «فرهنگ» است.
شرق
شرق
