گونتر گراس
«گونتر گراس با گذاشتن ميراثي ادبي براي ما وداعي تكان‌دهنده از خود برجاي گذاشت.» اين حرف را «گرهارد اشتايدل» ناشر آخرين اثر «گراس»، نويسنده آلماني برنده نوبل ادبيات، در رونمايي رمان «درباره ميرايي» گفت. كتاب «درباره ميرايي» روز جمعه ٢٨ آگوست در آلمان و نسخه انگليسي آن پاييز ٢٠١٦ منتشر خواهد شد.
عنوان اصلي كتاب Vonne Endlichkait به لهجه پروسياي شرقي است. گراس در اين كتاب به درون‌مايه‌هاي سالخوردگي، فقدان و پايان زندگي پرداخته است و طنز ظريف خود را به ديدگاه‌هايش افزوده و در عين حال داستان را خنده‌دار كرده است. كتاب «درباره ميرايي» در زمره ادبيات تجربي قرار مي‌گيرد و تركيبي است از متن‌هاي كوتاه كه هركدام با شعر و نقاشي كه خود نويسنده با مداد كشيده، همراه است. گرچه اين كتاب از بخش‌هاي كوتاهي تشكيل شده اما با خواندن كتاب خط روايي مشخصي پديدار مي‌شود. نويسنده «طبل حلبي» چندي پيش از مرگش گفت: «رماني را شروع نكرده‌ام، چون مي‌دانم سه يا چهار سال براي تمام كردن آن وقت ندارم.» شايد به همين دليل او دست به خلق مجموعه‌اي از آثار كوتاه‌تر خود در سال‌هاي پاياني عمرش زد. گرهارد اشتايدل معتقد است ديگر هيچ دست‌نوشته‌اي از اين نويسنده آلماني كشف و ضبط نخواهد شد اما انتشار بخشي از خاطرات او، مخصوصا قسمت‌هايي كه ديدگاه‌هاي سياسي گراس را نشان مي‌دهد، منتشر خواهد شد. گونتر گراس با خلق رمان «طبل حلبي» (١٩٥٩) به شهرت دست يافت و اين رمان نمونه برجسته داستان‌هاي سبك رئاليسم جادويي در اروپا معرفي شد. اقتباس سينمايي داستان «طبل حلبي» به كارگرداني «فولكر اشلوندورف» ساخته شد كه جايزه «نخل طلا» جشنواره كن و جايزه بهترين فيلم آكادمي اسكار را از آن خود كرد. رمان يادشده نخستين كتاب در سه‌گانه «دانتسيگ» به شمار مي‌رود؛ دو كتاب ديگر به ترتيب رمان‌هاي «موش و گربه» (١٩٦١) و «سال‌هاي سگي» (١٩٦٥) هستند. اغلب منتقدان كتاب‌هاي او را حاوي بعد سياسي جناح چپ مي‌دانند. اما مهم‌ترين درون‌مايه داستان‌هاي گونتر گراس جنگ جهاني دوم و تاثيرات آن بر كشور و مردم آلمان است. آثار گراس نشان‌دهنده اهميتي است كه او براي حاشيه و مسائلي كه به حاشيه رانده شده‌اند قايل است. سبك ادبي گراس بر نويسندگان بسياري تاثير گذاشته است. «جان ايروينگ» رمان‌نويس و فيلمنامه‌نويس امريكايي گونتر گراس را «نويسنده‌اي مبتكر و همه فن حريف» خوانده است. گونتر گراس در سال ١٩٩٩ جايزه نوبل ادبيات را دريافت كرد. آكادمي سوئد در خطابه‌اش او را نويسنده‌اي ناميد كه «داستان‌هاي سياه سرزنده‌اش چهره فراموش شده تاريخ را به تصوير مي‌كشد. » آثار و سبك اين نويسنده بخشي از جريان هنري در آلمان با نام «آشتي با گذشته» را تشكيل مي‌دهد. سيزدهم آوريل ٢٠١٥ عفونت ريه جان اين نويسنده بزرگ را گرفت.
بهار سرلك
