رسانه‌ها از سرپرستی موقت داعش توسط «ابوعلاء العفری» خبر می‌دهند
ابوعلاء العفری
اصلا فرض کنیم رهبر جدید داعش، خلاف مدعای یکی از مشاوران امنیتی دولت عراق، در رقابت با خلیفه خودخوانده این سازمان تروریستی یک شکست‌خورده مطلق باشد؛ اما بازهم نفس خبر جانشینی سریع و بی‌دردسر «ابوبکر البغدادی»، خلیفه خودخوانده این گروه تروریستی که بنابر برخی گزارش‌ها با مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کند، احتمالا چندان به مذاق کارشناسان امنیتی و رهبران بین‌المللی خوش نخواهد آمد. مجله «نیوزویک» درحالی روز چهارشنبه خبر از تعیین سرکرده موقت گروه تروریستی داعش داد که در صورت صحت این خبر، تحولات اخیر شاهدی دیگر بر ساختار رهبری انعطاف‌پذیر و مصائب پیشاروی راهبرد «تضعیف و سپس نابودی» این سازمان تروریستی است. داستان از آنجا آغاز شد که روزنامه گاردین هفته گذشته مدعی شد ابوبکر البغدادی ماه مارس گذشته در جریان حمله هوایی نیروهای ائتلاف به منطقه «الباج» در استان نینوا به‌شدت زخمی شده است. به نوشته گاردین و به‌نقل از یک منبع عراقی، باوجود نگرانی‌های اولیه مقامات داعش پیرامون احتمال جان‌باختن البغدادی، این رهبر تروریستی آرام‌آرام بهبود یافته، اما قادر به انجام وظایف روزانه خود و سامان‌دهی امور نیست. این روزنامه انگلیسی در حالی خبر از دیدار مقامات ارشد داعش برای تعیین جانشینی موقت برای البغدادی داده بود که سخنگوی پنتاگون اعلام کرد ارتش ایالات‌متحده هیچ‌گونه مدرکی مبنی‌بر زخمی‌شدن رهبر داعش در جریان حملات ١٨ مارس ندارد. با تمام این‌اوصاف، اکنون خبر می‌رسد عنوان رهبری این سازمان تروریستی نصیب یک معلم سابق فیزیک شده است که اگرچه بناست تا زمان بهبودی کامل البغدادی زمام امور را در دست داشته باشد، اما ویژگی‌های شخصیتی و قدرت رهبری او می‌تواند برای همیشه دست البغدادی را از صندلی خلافت کوتاه کند. «ابوعلاء العفری»، همین ستاره نوظهور داعش است که در آخرین گزارش افشاشده از ساختار رهبری این سازمان تروریستی در ماه جولای گذشته و با نام مستعار «ابو سجی»، عنوانی جز «هماهنگ‌کننده امور زنان و شهدا» نداشت. با وجود این، الهاشمی معتقد است رهبر جدید داعش که پیش‌تر به معاونت البغدادی رسیده بود، از چنان هوش، ذکاوت، کاریزما و قدرت سخنوری برخوردار است که از دید سایر رهبران این سازمان، حتی خلیفه خودخوانده داعش را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. اما الهاشمی تنها کسی نیست که باور دارد در صورت مرگ البغدادی، این معلم سابق فیزیک در شهر «تل‌عفر» در استان نینواست که رهبری داعش را بر عهده خواهد گرفت. «حسن حسن»، کارشناس خاورمیانه و نویسنده کتاب «داعش: درون ارتش وحشت» نیز بر این باور است که انتصاب العفری به سمت معاون اول البغدادی که پس از شکست‌های تاکتیکی فراوان داعش در سوریه و عراق طی سال‌جاری میلادی صورت گرفت، نشانی از رشد روزافزون نفوذ این چهره در میان رهبران رده‌بالا و فرایندهای تصمیم‌گیری در این سازمان تروریستی است؛ نفوذی که می‌تواند در آینده نزدیک موجب آشتی و همکاری هرچه بیشتر این سازمان با گروه‌هایی مشابه چون القاعده یا جبهه النصره شده و پای اعضای خارجی داعش را به ساختار رهبری این سازمان تروریستی که اکنون تماما در اختیار فرماندهان سابق رژیم صدام و دیگر اعراب است، باز کند. این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان به اخبار جانشینی العفری به دیده تردید می‌نگرند. «الیا مانیه»، یکی از این کارشناسان است که نه‌تنها احتمال جانشینی العفری در صورت مرگ البغدادی را رد می‌کند، بلکه معتقد است حالا که خلیفه خودخوانده داعش زنده است، به کسی اجازه نخواهد داد تا حتی به عنوان جانشین موقت نیز اداره امور را به‌دست گیرد. او با اشاره به اینکه انتخاب جانشین البغدادی، نه به سبک و سیاق القاعده و به دست رهبر این گروه، بلکه توسط شورایی مرکزی انجام می‌پذیرد، خاطرنشان کرد اگر البغدادی قصد احیای خلافت و سنت مدنظر خود را داشته باشد، هیچ‌گاه دست به تعیین جانشین موقت خود نخواهد زد. «ویلیام مک‌کانتس»، کارشناس امور خاورمیانه نیز بر این باور است شورای مرکزی داعش پس از مرگ «ابومصعب الزرقاوی»، بنیان‌گذار این سازمان تروریستی، چندین‌وچندمعیار مشخص برای انتخاب رهبر آتی مدنظر داشته است: روابط قبیله‌ای و تبار خانوادگی؛ یعنی همان معیارهایی که العفری از آنها بی‌بهره است. «سجاد جیاد» تحلیلگر و محقق مؤسسه اصلاحات اقتصادی عراق نیز ضمن تأیید این ادعا، بر این باور است در صورت مرگ خلیفه کنونی داعش، العفری همچنان به‌عنوان یک چهره برجسته عملیاتی ایفای نقش خواهد کرد، اما به‌دلیل نداشتن سابقه کافی، به احتمال فراوان به‌عنوان رهبر این گروه تروریستی برگزیده نخواهد شد. این در حالی است که به گفته این کارشناس عراقی، العفری چنان چهره شناخته‌شده‌ای است که انتصاب او به مقام رهبری این سازمان تروریستی می‌تواند موجد خطرات امنیتی فراوانی برای کادر رهبری داعش باشد.
----------------------------------------------------------------------------
ابوعلاء العفری، معروف به حاجی‌ایمان، یک معلم فیزیک اهل منطقه الحضر در استان نینواست که در دوران تدریس در شهر تل‌عفر، نگارش چندین اثر پژوهشی علمی و مذهبی را به پایان رسانده بود. او که در سال ١٩٩٨، به افغانستان مهاجرت کرده بود، شش سال بعد و پس از انتصاب ابومصعب الزرقاوی به رهبری شاخه القاعده در عراق، به این گروه تروریستی پیوسته و در مقام والی استان‌های شمالی عراق، به‌سرعت مدارج ترقی را پیمود، به‌طوری‌که پس از کشته‌شدن ابوعمر البغدادی و ابوایوب المصری در سال ٢٠١٠، به‌عنوان اولین گزینه اسامه بن لادن، برای به‌دست‌گرفتن رهبری القاعده عراق مطرح شد، اما پس از تغییر نام و ماهیت القاعده عراق و زاده‌شدن داعش بود که العفری در نقش رابط حلقه مرکزی داعش با ولایت‌های تحت کنترل آن در سوریه، عراق و لیبی ظاهر شده و در پی شکست‌های متعدد این سازمان تروریستی در چند ماه اخیر و برکناری ابوعلی الانباری، به معاونت ابوبکر البغدادی، خلیفه خودخوانده داعش رسید.
شرق
