همین گستردگی اجرای سنت های نوروزی در یک منطقه جغرافیائی بسیار وسیع است که سرانجام مجمع عمومی سازمان ملل متحد را بر آن داشت تا در تاریخ ٢٣ فوریۀ ٢٠١٠ نوروز را که در بیش از یازده کشور جهان ، با جمعیتی حدود سیصد میلیون نفر، حضوری زنده و فعال دارد ، با عنوان «روز جهانی نوروز برای فرهنگ و صلح» برسمیت بشناسد.
اینک در کشورهای مختلف جهان و از جمله در ایران، افغانستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکیه و آلبانی نوروز با آئین‌های مشابه یا متفاوت جشن گرفته می شود و در آنها برای این جشن تعطیل رسمی وجود دارد.
در افغانستان مرکز مراسم نوروزی در مزار شریف است که پرچمی را بنام علم امام علی بر می افرازند و جشن نوروز تا چهل روز ادامه دارد.
در افغانستان نیز مانند بسیاری از کشورهای منطقه خانه تکانی و شستن فرش ها از لوازم تدارک نوروز است ومسابقات بزکشی و قوچ جنگی و غیره رواج زیادی دارد.
جشن های نوروزی در جمهوری آذربایجان مراسمی متنوع و غنی دارد. در این کشور از یک ماه مانده به نوروز هر شب چهارشنبه جشنی بر پا می کنند که نام های متفاوت دارد و مراسمی مخصوص طلب می‌کند.
هر کدام از این شب چهارشنبه ها نام ویژه ای دارد و آنها را چهارشنبه باد، چهارشنبه خاک، چهارشنبه آب و سرانجام چهارشنبه آتش نام گذاری کرده اند.
مراسمی مثل فالگوش ایستادن و پریدن از روی آتش در میان مردم این کشور رواج زیادی دارد. معمولاً دختران جوان هستند که فالگوش می ایستند تا بلکه خبری از باز شدن بخت بگوششان برسد.
مردم جمهوری آذربایجان هفت سین هم دارند که عناصر آنرا با واژه هائی در زبان محلی که با سین شروع می شود انتخاب کرده اند . جالب است بدانید که بسیاری از این مواد سفره هفت سین درست همان هائی هستند که در ایران مرسوم است. چرا که چهار عنصر سماق و سکه و سمنو و سبزه با معادل فارسی همخوان است و سه عنصر دیگری که سفره هفت سین را تزئین می کنند عبارتند از آب و شیر و زردچوبه که بزبان ترکی سو، سوت و ساری کوک نامیده می شوند.
در تاجیکستان و ازبکستان که سالها تحت حاکمیت حکومت شوروی مراسم نوروز به فراموشی سپرده شده بود، در دوران اخیر مراسم نوروز رونق جدیدی یافته و در این کشورها مردم به استقبال بهار می روند.
خانه تکانی ، تدارک سفره هفت سین ، هدیه دادن و پختن غذا ها و شیرینی های مخصوص نوروز در بسیاری از این کشورها رواج زیادی دارد و می توان گفت که شاید تدارک سمنو رایج ترین رسمی است که در اکثریت قاطع این کشورهای یازده گانه بمورد اجرا در می آید و هر کدام از این جوامع با مراسم مخصوص به خود سمنو را می پزند و نوش جان می کنند.
در تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان، مراسم دستجمعی توام با رقص و آوازی در کنار عملیات پختن سمنو برگزار می شود که گاهی شب تا صبح ادامه دارد.
در همه کشورهای نوروزی معمولاً غذاهای مخصوصی برای جشن های نوروزی تدارک می بینند. در ترکمنستان حتی این غذا ها را با واژه نوروز ترکیب کرده اند. "نوروز کجه " و "نوروز بامه" دو غذای نوروزی مردم ترکمستان است.
خانه تکانی و گرد گیری و شیشه شوئی و رویاندن سبزه نیز کمابیش در اکثر این کشورها به مراسمی تبدیل شده است که برای تدارک جشن نوروز ضروری است.
در ایام نوروز در بسیاری از این کشورها مسابقاتی برگزار می شود که معمولاً در این جوامع رسم است. برای مثال در افغانستان بزکشی و خروس جنگی برای جشن نوروز براه می اندازند. در ترکمنستان مسابقات اسب سواری ، کشتی ، پرش برای گرفتن دستمالی که از بلندی پرتاب شده است، خروس جنگی ، شطرنج بازی ، مهره بازی و تاب بازی رواج زیادی دارد.
شاید یکی از جالب ترین مراسم نوروزی را در قزاقستان اجرا می کنند. این مراسم مسابقه ای است که میان دو گروه رقیب از زنان در یک سو و مردان در سوی دیگر اجرا می شود و " قول توزاق" نام دارد.
نکته جالب این که در اعتقاد مردم قزاقستان، اگر در این مسابقه زنان پیروز شوند ، آن سال سالی پربرکت و توام با خوبی و سلامت خواهد بود. ولی اگر تیم مردان پیروز شوند، آن سال شگون ندارد. مردم قزاقستان در آغاز سال نو با خوردن سوپی که "نوروز گوژه " نام دارد با زمستان وداع می کنند. قزاق ها عادت دارند که در غروب اولین روز جشن های نوروزی جلسات شعر خوانی برپا می کنند.
سرانجام بد نیست درباره کردها و مراسم نوروزی اشان صحبت کنیم که در چهار کشور مختلف ایران ، عراق، ترکیه و سوریه با تفاوت های اندکی به اجرا در می آید و جشنی است که کردها آنرا بسیار جدی میگیرند.
در ایران کردها بدلیل روابط نزدیک با بقیه مردم کشور و و جود رسانه های متنوع – بویژه رادیو و تلویزیون - که در سطح ملی برنامه پخش می کنند ، مراسمی نزدیک و مشابه با اقوام دیگر ایرانی دارند . گرچه نمی توان ویژه گی های محلی مراسم نوروزی آنها را ، بویژه گرایش نیرومندی که در جشن نوروز آنها را به سوی کوه و دشت می کشاند و با طبیعت زیبای بهاری همراهشان میسازد ، فراموش کرد ، ولی هر سال که میگذرد رعایت سنت های نوروزی در میان کردها ، به بقیه مردم کشور شباهت های بیشتری می یابد. بدون شک این مشابهت ها ثمره تاثیر متقابل سنت های متفاوت بر یکدیگر است.
برعکس در سه کشور دیگر کرد نشین ، یعنی عراق و ترکیه و سوریه ، بقیه ساکنان این کشورها با سنت نوروز آشنائی چندانی ندارند و نسبت به این آئین ها بیگانه اند. از این رو کردها را در این مناطق باید سفرای واقعی سنت های نوروزی قلمداد کرد ، که مردم مناطق اطراف خود را با این آئین های زیبای بهاری آشنا می کنند و تحسین آنان را بر می انگیزند.
نواختن پر سر و صدای سرنا و دُهُل در میدان های بزرگ شهر، جمع شدن تمام مردم در این میدان ها، برافروختن بوته های بزرگ آتش و خواندن و رقصیدن دسته جمعی در اطراف این شعله ها از مراسم باشکوهی است که نوروز کردها را نسبت به بقیه مردم این منطقه برجسته می کند.
پختن غذاهای خوشمزه کُردی و تدارک شیرینی های مخصوص نوروز در میان کردهای منطقه رواج زیادی دارد و در هر کشوری به سنت های محلی وابسته است.
باید گفت که در کشورهای دیگری همچون هند، پاکستان ،ژاپن بلغارستان ، زنگبار و مصر هم جشن های نوروزی بر پا میگردد ، ولی این مراسم معمولاً به گروههای کما بیش کوچکی از اهالی این کشورها اختصاص دارد و نمی توان آن ها را در زمره جشن های ملی محسوب کرد.
رادیو فرانسه
رادیو فرانسه
