هموطنان عزیز،
روز ملی شدن نفت، یعنی روز گرامی ۲۹ اسفند، امسال در حالی فرا رسیده است که ۵ روز قبل، استاد ادیب برومند، رئیس شورای مرکزی و هیئت رهبری جبهه ملی ایران دار فانی را وداع گفته و به جهان باقی شتافته اند. ما برای شادی روح پاک آن انسان فرهیخته و مبارز دیرپای راه آزادی، بیانیه ای را که ایشان سه سال قبل به مناسبت روز ملی شدن نفت نگاشته بودند، برای گرامیداشت این روز عینا باز نشر می کنیم:
روزفرخنده ملی شدن نفت وجشن نوروزباستانی گرامی باد
به نام خداوند جان وخرد
در دوره حکومت قاجاریه، دولت های روس و انگلیس درایران مداخلات رقابت آمیز داشتند و آنچه در توانشان بود با دسیسه ها و حیلت های گوناگون از پیشرفت کشور ما پیشگیری میکردند. و در چنین زمینه ای از رقابت ها بودکه درسال۱۹۰۱ میلادی ویلیام نکس دارسی انگلیسی امتیاز کاوش و استخراج و فروش نفت را در سراسر ایران به غیر از استان های شمالی یعنی آذربایجان، گیلان، مازندران، گرگان و خراسان برای مدت۶۰ سال از مظفرالدین شاه دریافت نمود تا سرانجام در سال ۱۹۰۷ دولتین روس و انگلیس بیشرمانه ایران را ازشمال و جنوب به دو منطقه نفوذ بین خودتقسیم کردند.
پس از اعطای امتیاز از طرف مظفرالدین شاه به دارسی تا تمدید شدن مزورانه قرارداد توسط رضاشاه با انگلیس ها برای مدت ۶۰ سال که درسال۱۳۱۲خورشیدی صورت گرفت، یک کمپانی استعماری درکشور ما به وجودآمد که پایگاه نفوذ انگلستان در ایران بود که نه تنها سهم ناچیز ایران ازعواید نفت را برخلاف قرارداد به درستی نمی پرداخت بلکه درتمام امور سیاسی و اداری کشور هم مداخله می کرد و در عزل و نصب های مهم میهن ما اعمال نفوذ می نمود.
درسال۱۳۲۸ هنگام وزارت دارائی عباسقلی گلشائیان، ایران از لحاظ مالی گرفتار تنگناهایی بود که تامین هزینه های دولتی را بادشواریهای فراوان روبرو نمود. به این جهت دولت وقت با انگلیس ها وارد مذاکره شدکه شرکت تجدید نظری در بالابردن سهم ایران از درآمد نفت بنماید. انگلستان یکی از دولتمردان خودبه نام «گس»را به ایران فرستاد و با گلشائیان برای این موضوع چند جلسه به گفتگو و مذاکره نشستند تا آن که این شخص عواید ایران را از۱۶درصد به ۱۸درصد افزایش داد و با وجود چک و چانه زدنهای بسیار گلشائیان سرانجام «گس» گفت که یک پنس هم اضافه تر نخواهیم داد و به این ترتیب لایحه ای به نام لایحه گس-گلشائیان تنظیم گردیدکه انگلیس ها فوق العاده مشتاق تصویب آن درمجلس شورا بودند، زیرا درآن صورت با توجه به تمدید قرارداد۱۳۱۲ فقط ۱۸درصد از عواید نفت را به ایران میدادند. این لایحه را هواداران انگلیس در دوره پانزدهم مجلس مقارن با روزهای آخر مدت مجلس برای تصویب به بحث گذاشتند که مذاکره و انتقاد در پیرامون آن تا آخر عمر مجلس به درازا کشیدوتصویب نشدوبه مجلس آینده احاله گردید. در دوره شانزدهم بایستی نسبت به این لایحه ازجهت رد یا قبول اقدامی صورت میگرفت و این همان دوره ای ازمجلس است که درجریان انتخابات آن جبهه ملی ایران تشکیل شده و با مبارزات سرسختانه جبهه ملی، هشت نفر از اعضای این جبهه ازجمله دکتر محمد مصدق توانستند به مجلس راه یابند. در مجلس خوشبختانه کمیسیونی به ریاست دکتر مصدق برای تصمیم گیری درباره این لایحه انتخاب گردید و در آن۱۷ نفر از فراکسیونهای مختلف و پنج نفر از فراکسیون نهضت ملی شرکت یافتند. در روز طرح لایحه الحاقی گس-گلشائیان، دکتر مصدق دراطاق تشکیل کمسیون را قفل کرد که کسی برای اخذ تکلیف از آن جا بیرون نرود و با پیگیری و ذکر دلایل محکم از زیان های این لایحه، با وجود مخالفت های شدید برخی از اعضاء سرانجام لغو و بطلان آنرا از تصویب کمسیون گذرانید و به جای آن قانون ملی شدن صنعت نفت را که در شورای مرکزی جبهه ملی پیشنهاد شده بود و ملت ایران با تجمعات خود پیوسته ازآن حمایت می کردند به تصویب کمیسیون رسانید. مجلس شورا هم زیر تاثیر احساسات عمومی به آن رای داد و به این ترتیب یکی از بزرگترین آرزوهای ملت به کرسی تحقق نشست. این قانون درتاریخ۲۹ اسفند۱۳۲۹ در مجلس سنا هم تصویب شد و این روز به نام روز ملی شدن صنعت نفت به ثبت رسید. پس از آن برای اجرای قانون ملی شدن نفت به دکتر مصدق پیشنهاد زمامداری شد و او برخلاف انتظار حریفان پذیرفت به شرط آنکه لایحه نه ماده ای مربوط به اجرای این قانون را مجلس تصویب کند. این کار انجام شد و دکتر مصدق در دومین ماه زمامداری خود در روز۲۹ خرداد۱۳۳۰ اقدام به خلع ید از شرکت استعماری نفت جنوب نمود و پس از رفع موانع فراوان مخازن سرشار نفت را از چنگ انگلیس ها بیرون کشید و به صاحبان اصلی آن باز گردانید.
این اقدام بزرگ هم از لحاظ سیاسی و هم از جهت اقتصادی برای ایران یک خدمت بزرگ حیاتی بودکه درتاریخ این کشور با سطور زرین به جای خواهد ماند. اما هزاران دریغ و افسوس که حاکمیت جمهوری اسلامی اکنون به جای تکریم و احترام به دکتر محمد مصدق، در سالروز درگذشت این قهرمان ملی، در آرامگاه او را به روی مردم حق شناس ایران میبندد. به هر روی روز بیست و نهم اسفند روز جشن تاریخی بزرگی است که تقارنش با جشن ملی نوروز موجب دو شادباش برای مردم ایران است و جبهه ملی باسرافرازی و شادمندی بسیار این دو جشن را صمیمانه به هم میهنان عزیز تبریک میگوید و سلامت و بهروزی همگان را ازدرگاه خداوند بی همتا آرزو میکند.
تــهران – جــبهه مـــلی ایـــران
۲۹ اسفند ماه ۱۳۹۵
