به پیش اهل جهان محترم بود آنکس // که داشت از دل و جان احترام آزادی



دوشنبه، بهمن ۱۰، ۱۳۹۰

احمد مهراد      منوچهر صالحی

به مناسبت درگذشت دکتر احمد مهراد
من با او در آلمان آشنا شدم و طی سال‌هائی که گه‌گاهی هم‌دیگر را می‌دیدیم، جز صمیمیت و راستی و بی‌غشی از او ندیدم. دکتر مهراد یکی از پر کارترین پژوهش‌گران ایرانی در آلمان بود و بیش از ۴۰ جلد آثار پژوهشی و به‌ویژه در رابطه با ایران و روابطه سیاسی ایران و آلمان به زبان آلمانی نگاشته است که برخی از آثار او که در کتاب‌خانه من وجود دارند...
بار دیگر با خبر شدم که یکی از دوستان دوران جوانی‌ام، پروفسور دکتر احمد مهراد در هفتاد و چهار سالگی در ۷ دسامبر ۲۰۱۱ در برلین در بیمارستانی درگذشت. او ۱۹۳۸ در بندر انزلی زاده شد و هم‌چون من گیلانی‌تبار و چند سالی از من جهان ‌دیده‌‌تر بود. او در دوران دبیرستان هوادار دکتر مصدق و جنبش ملی گشت و در همان دوران به‌حزب ایران پیوست. مهراد پس از دریافت دیپلم به آلمان آمد و در دانشگاه‌های فرانکفورت و برلین غربی اقتصاد، علوم سیاسی و جامعه‌شناسی تحصیل کرد. او ۱۹۶۹ دیپلم در علوم سیاسی را دریافت کرد و ۱۹۷۰ رشته جامعه‌شناسی را به‌پایان رساند و ۱۹۷۴ با موفقیت دکترای خود را دریافت کرد و از ۱۹۷۶ در دانشگاه‌های هانوور و اوسنابروگ آلمان به‌پژوهش درباره ایران، خاورمیانه و سیاست انرژی پرداخت.
من با او در آلمان آشنا شدم و طی سال‌هائی که گه‌گاهی هم‌دیگر را می‌دیدیم، جز صمیمیت و راستی و بی‌غشی از او ندیدم. دکتر مهراد یکی از پر کارترین پژوهش‌گران ایرانی در آلمان بود و بیش از ۴۰ جلد آثار پژوهشی و به‌ویژه در رابطه با ایران و روابطه سیاسی ایران و آلمان به زبان آلمانی نگاشته است که برخی از آثار او که در کتاب‌خانه من وجود دارند، عبارتند از:

- ایران در مسیر دیکتاتوری نظامی و مقاومت طی سال‌های ۱۹۲۵-۱۹۱۹: ۱۹۷۲
- ایران در آستانه جنگ جهانی دوم: ۱۹۷۸
- تهاجم روس‌های قدیم به طبرستان: ۱۹۸۰
- روابط اقتصادی و بازرگانی میان ایران و امپراتوری سوسیالیستی- ملی آلمان، ۱۹۸۲
- ایران پس از سقوط شاه، حکومت موقت انقلابی بازرگان: ۱۹۸۳
- درباره وضعیت روشنفکران ایرانی: ۱۹۸۵

دکتر مهراد هم‌چنین سلسله کتاب‌هائی را با عنوان پژوهش‌های هانوور درباره خاورمیانه به‌صورت گاه‌نامه انتشار می‌داد که من به ۱۳ جلد از این کتاب‌ها دست‌رسی داشتم و چند جلد از این کتاب‌ها در کتاب‌خانه من هنوز وجود دارند. شوربختانه این کتاب‌ها هنوز به زبان فارسی برگردانده نشده‌اند تا جوانان میهن ما بتوانند از انبوه اسناد و مدارکی بهره گیرند که در این آثار پژوهشی گردآوری شده‌اند.

دکتر مهرداد یکی از آدم‌های بی‌غل و غش، صمیمی و با پشتکاری بود که من با او در آلمان آشنا شدم. او در سفرهائی که پس از انقلاب به ایران می‌کرد، در برخی از مواقع با پذیرفتن خطر برای خود پیام‌ها و اسنادی را از سوی ما به ایران برد و پیام‌ها و اسنادی را از سیاست‌مردان ایران که در اپوزیسیون رژیم جمهوری اسلامی قرار دارند و در حد توانائی خود با این رژیم ضد انسانی مبارزه می‌کنند، برایمان آورد.

در میان آلبوم‌های خود عکسی از او یافتم که متعلق به سال ۱۹۸۸ است و در سفری که نزد من آمده بود، گرفتته شده است. یادش گرامی باد.

منوچهر صالحی

سه شنبه ۶ دی ۱۳۹۰ - ۲۷ دسامبر ۲۰۱۱