یکی تمام شد یکی مانده
یکی انجام شد، یکی مانده. پس از اعلام پایان سیاست شکست‌خورده آمریکا در قبال کوبا هیچکس در کاخ سفید یا وزارت خارجه از این جمله استفاده نکرد، اما بدون شک بسیاری در واشنگتن به این موضوع فکر کرده‌اند. پایان دادن به دشمنی با کوبا نه تنها از لحاظ انسانی معنی‌دار است بلکه برای آمریکا نیز یک دستاورد امنیتی است. حالا یک چالش بزرگتر مانده: احیای روابط با ایران.
یکی از مزایای بزرگ آشتی با کوبا این است که احتمال بی‌ثباتی یا آشوب را کاهش می‌دهد و آینده‌ای برای انتقال صلح‌آمیز دموکراسی می‌گشاید. روابط با ایران که برای آمریکا از هر مسئله‌ای در جهان مهمتر است نیز چنین است. اگر این اتفاق بیفتد، باراک اوباما می‌تواند بگوید هنگام ترک ریاست‌جمهوری به هر دو سیاست خارجی شکست‌خورده آمریکا پایان داده است. تاریخ آن‌را به عنوان بزرگترین دستاورد در صحنه جهانی ثبت می‌کند.
گشایشی که این هفته با کوبا رخ داد، اگر یک نسل پیش اتفاق می‌افتاد معنای بسیار بیشتری داشت. بسیاری از جوانان امروز یادشان نمی‌آید که زمانی کوبا یک نیروی بزرگ جهانی بود که می‌توانست در سراسر دنیا قدرت‌نمایی کند. امروز فقیر و ضعیف است. کوبایی‌ها از روابط بهتر با آمریکا سود می‌برند و آمریکایی‌ها هم بالاخره می‌توانند سیگار کوبایی دود کنند و در سواحل این کشور لم بدهند. اما فرای روابط مستقیم احتمالا تاثیر زیادی نخواهد داشت.
گشایش با ایران فرق دارد؛ در اینجا سیاست جهانی را مثل تغییر روابط آمریکا و چین در دهه ۱۹۷۰ تغییر می‌دهد. ایران بسیار بزرگتر و مهمتر از کوباست. در قلب پرآشوب‌ترین نقطه جهان قرار دارد. بسیاری از منافع امنیتی این کشور با منافع آمریکا هم‌راستاست. پتانسیل‌های اقتصادیش عظیم است. از لحاظ ژئوپولیتیک احیای روابط آمریکا و ایران دنیا را تغییر می‌دهد.
مذاکراتی که به گشایش ارتباط با کوبا انجامید هیچ ارتباط مستقیمی با مذاکرات هسته‌ای ایران ندارد. اما موفقیت یک پروژه کوچک‌تر به یک پروژه بزرگتر فوریت و تحرک جدیدی می‌دهد. آشتی با کوبا نشان می‌دهد مهره‌های شطرنج جهانی قابل حرکت هستند و به تخته میخ نشده‌اند. جان کری وزیر خارجه آمریکا پیشاپیش گفته است که امید دارد به زودی به هاوانا سفر کند. این سفر تاریخی خواهد بود. اما سفر به تهران بسیار بیشتر.
درس دیگری که می‌توان از این عقب‌گرد گرفت این است که انتخابات مهم است. اگر هرکدام از رقبای پیشین اوباما، جان مک‌کین یا میت رامنی – رئیس‌جمهور شده بودند، تقریبا می‌توان مطمئن بود که هیچ پیشرفتی در ارتباط با کوبا صورت نمی‌گرفت. با توجه به بدبینی گسترده درباره سیاست‌های آمریکا و سرخوردگی از اوباما، این رویدادها نویدبخش است. انتقادهای خشمگینانه نظامیان ضدکوبا در کنگره نشان می‌دهد آن‌ها چقدر در الگوهای باستانی منجمد شده‌‌اند و دیدن چیزی ورای شعارها و کلیشه‌ها برایشان سخت است. باعث می‌شود بخواهیم برویم دوباره رای بدهیم.
احیای روابط با کوبا برای آمریکا هیچ باختی ندارد. برای کوبا می‌تواند بسیار پیچیده‌تر باشد. احتمالا فرهنگ مصرفی آمریکایی وارد کوبا می‌شود. به دنبال سرمایه‌گذاری در کوبا اجبارا طبقه‌ای از مردم پدیدار خواهند شد که ثروتمدتر از دیگران هستند. در هر کشور، طبقه‌ای که قدرت اقتصادی بیشتری می‌یابد در نهایت به دنبال قدرت سیاسی می‌رود. حالا رژیم سالمند کوبا با یک نمایش توازن مشکل روبروست. تصمیمی به تغییری گرفته که شاید نتواند از پسش بربیاید.
پیروزی کلیدی برای آمریکا این است که احتمال بحران آینده در همسایگی خود را از بین برده است. برخی از آمریکایی‌ها ممکن است از تجارت با کوبا پول درآورند.
از ارتباط با ایران امکانات بسیار بزرگتری پدید می‌آید. چنین همکاری این اجازه را می‌دهد که با تروریسم و خشونت در خاورمیانه به شکل موثرتری مقابله کنیم. با یک توافق جامع می‌توان پیش‌بینی کرد که ایران مسلح به سلاح هسته‌ای نمی‌شود و این برای منطقه و باقی جهان دستاورد بزرگی است. توانایی ایران برای تاثیرگذاری در مسیر رویدادهای عراق، سوریه و افغانستان این کشور را تبدیل به نیرویی قوی در خطرناک‌ترین جنگ‌های جهان می‌کند.
منبع: الجزیره - 19 دسامبر
