میراث ماندگار شاپور بختیار به کوشش دکتر ابراهیم بی پروا

به تازگی کتاب ارزشمندی بنام میراث ماندگار شاپور بختیار به کوشش دکتر ابراهیم بی پروا در۲۷۷ صفحه انتشار یافته که خواندن آن بسیار مغتنم است. این کتاب حاوی بیش از ۳۰ مقاله از استادان دانشگاه در امریکا و اروپا، نویسندگان، پژوهشگران، روزنامه نگاران، و کنشگران حقوق بشر؛در مورد دکتر شاپوربختیار است.در همین ابتدا، باید بر نگرش موشکافانه دکتر بی پروا برای گردآوری این مجموعه مقالات تأکید نمود چون این نوع وسواس بسیار نادر است.

نویسنده در پیشگفتار تأکید می کند که قصد قهرمان پروری و بت سازی ندارد و به همین سبب مقالاتی انتقادی را نیز به این کتاب افزوده است.سپس ادامه میدهد: «بررسی زندگی سیاسی شاپور بختیار و هر شخصیت سیاسی دیگر از جنبه های گوناگون از اهمیت ویژه برخوردار است که هدف این مجموعه نیست. اما به همین بسنده کنم که اثرات تصمیمات و سیاست های آنان را نمی توان سرسری گرفت و باید دقیقاً مورد مطالعه و تحقیق قرارداد و از بررسی تاریخ زمانهُ آنان غافل نشد زیرا که نتیجه محتوم نادیده انگاشتن تاریخ فنا و نابودی است.»

وی میگوید: «ما در جهانی زندگی می کنیم که سرنوشت انسان ها به هم پیوند خورده و هر فکر و نظری، هر حرف و سخنی هر تصمیم و رفتاری، هر رویداد و توطئه ای، هر برنامه و طرحی، هر حرکت و جنبشی هر تولد و مرگی، ... می تواند بر سرنوشت میلیون ها بل میلیاردها تن در نقاط مختلف جهان تاثیر بگذارد. از این دید شاید بررسی زندگی، اندیشه ها، باورها، مبارزات، دستاوردها، ناکامی ها، میراث، ترور و مرگ بختیار از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد زیرا که موفقیت بختیار بی تردید سرنوشت دیگری را برای مان رقم می زد، و ایران دیگری را شاید امروز شاهد بودیم. موفقیت بختیار رابطه و پیوند تنگاتنگی با ما و نسل های بعدی و مسیر آینده ایران می توانست داشته باشد. اینجاست که دانش بیشتر در بارهُ آخرین نخست وزیر نظام پادشاهی می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد و چه بسا راهی را در برابر ما قراردهد که مسیر تاریخ آینده ایران را تغییردهد. بویژه اگر بررسی کارنامه بختیار با نقد و بازبینی همراه باشد و دیدگاه های متفاوت را مد نظر قرار دهد. آنچه مهم است این نیست که بگوییم چه شد بل ببینیم چرا شد.»

او در آغاز کتاب به مطلب بسیار جالب و گویایی از دوره ی کوتاه نخست وزیری بختیار اشاره می کند که قابل تعمق است: « دکتر بختیار پس از تحقق یکی از وعده های متعددش یعنی آزادی مطبوعات و تشکیل جلسه با ارباب جراید و رسانه ها در خانه اش و تشویق آنان به از سرگیری انتشار روزنامه ها و مجلات و تعهد به اینکه از آزادی کامل برخوردارند و کسی مزاحم شان نمی شود، مطبوعات فعالیتش را پس از اعتصاب دوماه از سر گرفتند. اما جالب آن که درست در نخستین روز انتشار روزنامه ها پس از آزادی برای نخستین بار عکسی از آیت الله خمینی بر بالای صفحه اول این روزنامه نقش بست، با متن فتوای ایشان مبنی بر بلامانع بودن چاپ رونامه ها. نخست وزیر وقت ایران همان روز تلفنی به مدیر یک از روزنامه ها با گلایه چنین گفت : من بر اساس باور و فلسفه سیاسی ام آزادی شما را تضمین کردم، و انتظار اینکه از من و دولت من نامی ببرید نداشتم زیرا که باور عمیق دارم که این ارمغانی از سوی من نبود بلکه شما بودید که این آزادی را کسب کرده بودید و سزاوار آن هستید. اما افسوس هنوز این از در نرفته خودتان بتی ساختید و سجده گویی را آغاز کردید.» 

همه می دانیم که سردبیری دو روزنامه اطلاعات و کیهان در دست چپ گرایان بود. چیرگی ایدئولوژیک حتا مانع شده بود که وطیفه ی اصلی یک روزنامه نگار را که باید خبر را بدون دخل و تصرف منعکس کند نیز رعایت کنند و آزاد شدن مطبوعات توسط یک نخست وزیر سوسیال دموکرات را مخفی کردند و در عوض آنرا به فتوای یک ملای متحجر گره زدند. خبرنگاری انقلابی و جهت دار حتا اصل مروت و انصاف نیز در حق بختیار رعایت نکرد.

دکتر بی پروا این مجموعه را به مناسبت چهلمین سالگشت دولت بختیار انتشار داده است که برای شناخت مردی که برای آزادی ایران کوشید و علیه جهل و خرافات و دیکتاتوری نعلین و ستمشاهی بپاخاست و در این راه جان باخت در خور مطالعه و تعمق و تفکر است.

ممکن است که برخی، همه یا بخشی از این مطالب در جای دیگر دیده، یا خوانده باشند، ولی گردآوری همه ی آنها در یک جا کار بسیار مهم و مفیدی است که به خواننده امکان میدهد تا در یک جا و در یک نظر مجموعه ای رنگین را از نظر بگذراند و نه فقط از فراوانی که از تنوع آن نیز بهره ی بسیار ببرد.

ارزیابی کارنامه ی بختیار، کاری است که سال ها پیش شروع شده و چون جزیی است از تاریخ انقلاب سال پنجاه و هفت، تا وقتی که این بخش از تاریخ موضوع تحقیق و بررسی باشد، ادامه خواهد داشت و در معرض تحول خواهد بود. ولی آنچه که محرز است این است که داوری منفی و به زعم من، بسیار نادرستی که در اوان انقلاب و تحت تأثیر گفتار انقلابی، در مورد بختیار انجام گرفت، از همان روز اول در معرض بازبینی قرار گرفت و چنانکه می بینیم، تا به امروز، یکسره در راه تجدید نظر مثبت ادامه یافته است و بسیار بعید است که در آینده نیز جهتش تغییر بکند. زیرا نه فقط صفات بارز بختیار که شعور و شجاعتش بود و از همان ابتدا بر همگان هویدا گشت، درستی راه و سخن او به طرزی روشن و بدیهی بر همه معلوم گشت و با دوام نظام انقلابی که ایران و مردمش را به روز سیاه نشاند، هر روز بیش از پیش خودنمایی می کند.

آن بی انصافی که در حق بختیار انجام شد، تا زمانی که حیات داشت، جبران نگشت، ولی قلم تاریخ از نوشتن باز نایستاد و می بینیم که اگر در دوران نخست وزیری وی باید با چراغ دنبال کسانی می گشتیم که قدرش را بدانند، امروز شمار کسانی که در مخالفت با وی پامی فشارند، چنان اندک است که به سختی بتوان نمونه ای از آنها یافت. کتاب «میراث ماندگار بختیار»، خود نمونه ایست از توالی این تجدید نظر در حق یکی از بزرگ ترین آزادیخواهانی که ایران به خود دیده است و به گفته ی گرد آورنده، راه و سخنش طی سال های دراز الهام بخش ایرانیان آزادیخواه خواهد بود.

طبعاً حاصل ارزشمند کار آقای بی پروا جا برای تبریک دارد، چون ارزشمند است و همتایی ندارد. ولی حتی اگر در آینده نظایری نیز پیدا کند که حتماً خواهد کرد، باز فضل تقدم او بر جا خواهد بود. ولی ورای تبریک، این کار در خور تشکر است. نه فقط از سوی دوستداران و پیروان بختیار، بلکه از سوی تمام کسانی که مایلند از انقلاب اسلامی تصویری تا حد امکان کامل به دست بیاورند و بیرون از کلیشه های رایج، برداشت خود را از این واقعه ی بزرگ سامان بدهند.

یکی از نکاتی که بر قدر این کوشش میافزاید، همت گرد آورنده در انجام کاری پر زحمت است که هیچ سازمان و مؤسسه ای از آن پشتیبانی نکرده است. قبول زحمت مدیون علاقه و پشتکار آقای بی پرواست و این در جای خود شایسته ی قدردانی. 

کسانی که علاقمند به خرید این کتاب هستند می توانند با ارسال ۲۲ دلار امریکایی از طریق مانی اردر و یا کشیر چک به ادرس:

13504 Deerbrook Dr. 

Potomac, MD 20854

U.S.A.

کتاب را داشته باشند

یا اینکه می توانند با ایمیل ایشان تماس بگیرند تا 

از روش های دیگر اقدام شود.

ebip1954@gmail.com

منبع: ایران لیبرال