رقابت آمریکا و روسیه بر سر سوریه
هرچه وخامت بحران سوریه شدت میگیرد اختلافنظر آمریکا و روسیه با یکدیگر بر سر چشمانداز این کشور نیز ابعاد گستردهتری پیدا میکند. سخنرانی اخیر اوباما و اظهارنظر او درباره کاربرد سلاح شیمیایی توسط دولت اسد، واکنش شدید ولادیمیر پوتین رییسجمهوری روسیه را در پی داشت. روسیه از دوران ریاستجمهوری حافظ اسد رییسجمهوری پیشین سوریه متحد نزدیک خاندان اسد در سوریه بوده است. روسها پس از اقدام نظامی نیروهای ناتو علیه لیبی و سقوط قذافی یکی از اصلیترین متحدانشان در منطقه، اینک صدای زنگهای خطر را شنیدهاند. دولت روسیه درک کرده که سوریه آخرین سنگرش در خاورمیانه است و به همین خاطر نمیخواهد بازی را به آمریکا و کشورهای غربی واگذار کند. از همین رو است که پوتین ادعای مطرح شده از سوی اوباما درباره کاربرد سلاح شیمیایی توسط نیروهای دولتی سوریه را «یاوه گویی محض» خوانده است. اظهارات اوباما درباره حمله احتمالی نظامی محدود و برنامهریزیشده آمریکا علیه سوریه سایر مقامات روس را نیز با هراس بسیار به تکاپو انداخت. در همین راستا بود که سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به دولت آمریکا هشدار داده است که در صورت اقدام نظامی آمریکاییها علیه سوریه احتمال شکست کامل مذاکرات ژنو 2 پیش از آغاز آن وجود دارد. موافقت پوتین با طرح پارلمان روسیه بهمنظور اعزام هیاتی از نمایندگان روس به کنگره آمریکا برای مذاکره با آنان بر سر بحران سوریه نشان از تحرکات دیپلماتیک روسها به منظور متقاعدکردن آمریکا برای عدم اقدام نظامی دارد. در مقابل روزنامه الرایالعام نیز به نقل از منابع آگاه در آمریکا تاکید کرده که اقدام اوباما در بهتاخیر انداختن حمله احتمالی علیه سوریه برای متقاعد کردن پوتین و به منظور پایان دادن به حمایت روسیه از بشار اسد است. به گزارش ایسنا، اخبار منتشر شده طی روزهای اخیر نشاندهنده همگرایی بیشتر کشورهای عربی و اروپایی بهسوی آمریکا برای اقدام نظامی علیه سوریه است. منابع مطلع آمریکایی گفتهاند که جان کری در جلسهای با قانونگذاران دموکرات از پیشنهاد سه کشور امارات متحده عربی، عربستان و ترکیه به آمریکا برای حمله احتمالی علیه سوریه خبر داده است. ناتو نیز به نمایندگی از کشورهای غربی با اقدام نظامی علیه سوریه موافقت کرده؛ اقدامی که میتواند به دولت اوباما برای تصمیمگیری درباره حمله نظامی احتمالی علیه سوریه کمک کند. آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل ناتو روز دوشنبه ادعا کرد که حقایق بسیاری درباره این مساله وجود دارد که دولت اسد را مسئول حملات شیمیایی علیه مردم این کشور میکند. او خواستار یک واکنش قاطع بینالمللی در قبال دولت سوریه شد. نبیل العربی، دبیرکل اتحادیه عرب نیز با اظهارنظر درباره بحران سوریه و ذکر این نکته که چند دستگیای میان کشورهای عربی درباره کاربرد سلاح شیمیایی در سوریه و نسبت دادن آن به دولت اسد وجود ندارد گفته است که 18 کشور از 22 عضو اتحادیه عرب خواستار مجازات دولت اسد شدهاند. در داخل آمریکا، اوباما تا مدتها از به میان کشیدن بحث درباره بهکارگیری گزینه نظامی علیه سوریه طفره میرفت با این حال دیدار روز دوشنبه لیندسی گراهام و جان مککین سناتورهای جمهوریخواه آمریکایی با او و اعلام نظر موافقشان پیرامون حمله محدود نظامی نشان از کامیابی جمهوریخواهان دارد. بشار اسد رییسجمهوری سوریه در مصاحبه اخیر خود با نشریه فرانسوی فیگارو ضمن هشدار به غرب درباره حمله نظامی علیه کشورش، سوریه را به انبار باروت تشبیه کرده است. اسد در این مصاحبه ضمن رد ادعاهای
مطرح شده درباره کاربرد سلاح شیمیایی توسط نیروهای دولتی سوریه طرح این موضوع از سوی کشورهای غربی را مضحک خوانده و به دولت فرانسه درباره هرگونه اقدام نظامی علیه سوریه هشدار داده است. اسد در اینباره گفته است که از دید او و دولتش، ملت فرانسه دشمن ملت سوریه نیستند بلکه این زمامداران فرانسوی هستند که موضعی خصمانه علیه ملت سوریه اتخاذ کردهاند. با این حال شمارش معکوس برای اقدام نظامی غرب علیه سوریه آغاز شده است. دامنه بحران تا حدی پیش رفته که اخبار ضد و نقیضی درباره شلیک دو موشک در روز سهشنبه در دریای مدیترانه منتشر شد. وزارت دفاع روسیه صبح روز سهشنبه از شناسایی دو فروند موشک شلیک شده در دریای مدیترانه خبر داد. این وزارتخانه اعلام کرده بود که رادارهای ارتش روسیه موشکهای شلیک شده را شناسایی کردهاند. کمی پس از انتشار این خبر وزارت جنگ رژیم اسراییل مسئولیت پرتاب موشکهای مذکور را برعهده گرفت. رژیم اسراییل اعلام کرده که شلیک موشکها در جریان رزمایش و عملیات آزمایشی بوده است. خبرگزاری روسی نوستی ضمن اعلام این خبر گفته که دو موشک پرتاب شده از مرکز دریای مدیترانه به سوی ناحیه شرقی این منطقه حرکت کرده و احتمالا در دریا سقوط کردهاند. این خبرگزاری همچنین گفته است که پس از شناسایی موشکها سرگئی شوییگو، وزیر دفاع روسیه ولادیمیر پوتین رییسجمهوری این کشور را از موضوع مطلع کرده است. سفارت سوریه در مسکو هنوز درباره این خبر اظهارنظری نکرده است. سفارت روسیه در دمشق نیز گفته است که هیچگونه علایمی از هشدار حمله موشکی در دمشق دیده نشده است. یک منبع روسی نیز گفته است که موشکها احتمالا از یک کشتی آمریکایی به منظور شناسایی آب و هوای منطقه پرتاب شدهاند. با بالا گرفتن احتمال آغاز حمله نظامی علیه سوریه گمانهزنیها در این مورد نیز افزایش یافته است. ژنرال کین فرمانده پیشین ستاد کل ارتش آمریکا در اظهارنظری تازه در مصاحبه با بیبیسی گفته است که ابعاد حمله احتمالی آمریکا به سوریه ممکن است بیش از آن چیزی باشد که تاکنون گفته شده است. باوجود گمانهزنیهای انجام شده درباره حمله نظامی علیه سوریه شواهد نشان میدهند که نظر مساعد کشورهای عربی و اروپایی نسبت به این موضوع بیش از پیش جلب میشود.
بهار