روحانی و فرصت های بی بازگشت
سخنرانی جناب روحانی درسازمان ملل، بیش ازآنکه به واگشایی گره های نچندان کوراین سالهای پس از انقلاب کشورمان اشاره داشته باشد، به سمت شعارهایی خیزبرداشت که انطباق داخلیِ همان شعارها، بشدت برصداقت سخن گوینده سایه انداخت و باورمندیِ او را برای مخاطبان جهانی دشوار ساخت.
آقای روحانی فرصت بسیارمناسب وشایسته ای را از کف داد وبا چهره ای نسبتاً عبوس و با لحنی تحکم آمیز، پایه های سخن خود را برسرِمواردی چون رفع خشونت ازیکسوی، و روی بردن به مدارا ازدیگرسوی محکم کرد. درست همان مواردی که درداخل خبری ازآن نیست.
یک سخن، آنجا به کام مخاطب می نشیند که ازبستری صادقانه برآمده باشد. درست درحالی که ما سالها توفانی ازخشونت وبی قانونی را برمردم خویش وزانده ایم، وبویژه دراین چهارسال ونیم اخیر وزشِ این توفان هولناک تر وسنگین تر ومخوف تربوده، ودرسوریه وعراق دست ما تا کجاها بخون آغشته، سخن ازخشونت پرهیزی، و آغوش گشودن به لبخند ومدارا کمی تا قسمتی باورنکردنی بنظرمی رسد.
شاید بپرسید آقای روحانی چه باید می گفت؟ می گویم: ازآقای روحانی انتظار فراوانی نمی توان داشت. بارها گفته ام که اگرایشان یک کلید برای گشودن درهای بسته دردست دارد، دیگرانی که درپس دیوارهای نفوذ ناپذیر خانه کرده اند، صدها کلید برای بستن درها بکمربسته اند. دریک قلم، اگرچه آقای روحانی گفته است درماجرای هسته ای اختیارتام دارد، اما این اختیارتام، محدوده ای مشخص دارد و ایشان درهمان محدوده ی مشخص می تواند رفت وآمد کند. سالهای سال حاکمیت انقلابی و خود آقای خامنه ای برآتش "مرگ برآمریکا " هیزم انداخته اند و این شعارمرگ برآمریکا را – با اعتنا به همه ی خسارتهای ملی وبین المللی اش - به صورت ضرورتی انکارناپذیر درسبد فهم واحتیاجات مردم ایران جای داده اند. نمی توان انتظار داشت جناب خامنه ای با شیب تندِ توبه وبازگشت وپوزشخواهی بتواند ازشعارهای بنیادین وهماره ی خود عقب بکشد ونگاه پرشماتت مخاطبان سنتی خود را تاب بیاورد وراه را برای رسیدن به یک تفاهم پایدار هموار سازد.
من می گویم: پیش ازاین که ما با آمریکا وسایرکشورها به توافق هسته ای وغیرهسته ای برسیم، باید درداخل به آرامش و امنیت و اطمینان برسیم. یعنی هرزمانی که حاکمان ما به مردم بها دادند وسهم ونقش مردم را وبی نقشی خود را درکلیت کشوربه رسمیت شناختند، سخنانشان درمجامع جهانی " باور"خواهد شد. درغیراینصورت من بعید می دانم آقای روحانی با هراختیاری که داشته باشد، بتواند به توفیقی ماندگار دست یابد. با اینهمه من شخصاً با هرتمهیدی که بتواند باری از دوش مردم برگیرد سخت موافق وهمراهم. به امید روزهای سرشارازفهم وهمدلی برای مردمان چشم براهی که سخت ازبی عقلی ها و ناجوانمردی ها وخنجرهای چند بچند آسیب دیده اند.
سخنرانی آقای روحانی درسازمان ملل، صورت خارجی " نرمش قهرمانانه " نیز نبود. وقتی آقای خامنه ای می فرماید: عرصه ی دیپلماسی عرصه ی لبخند است، وهمزمان جناب روحانی نه یک لبخند باطنی ونه یک لبخند ظاهری بروز می دهد، چه انتظاری می شود ازاین دوگانگی های بدون پشتوانه داشت؟ پایان سخن این که: ما تا درداخل کشور مردمان خود را باورنکنیم، مردمان جهان ما را باورنخواهند کرد.
محمد نوری زاد
سوم مهرماه سال نود ودو - تهران
