به پیش اهل جهان محترم بود آنکس // که داشت از دل و جان احترام آزادی
سه‌شنبه، تیر ۲۴، ۱۳۹۳
۲۸ مرداد سال ۳۲ روزي است كه درد و سياهي‌اش سال‌هاست در اذهان مردم ايران نقش بسته است
از «كودتا» پوزش مي‌خواهيم
مي‌گويند بدترين و تلخ‌ترين اتفاق براي يك ملت آسيب خوردن به روحيه جمعي آنهاست و زمان بسياري مي‌طلبد تا ترميم شود اما اين ترميم به معناي فراموشي حادثه‌يي نيست كه منجر به چنين آسيبي شده باشد. حافظه تاريخي ما ايرانيان پر است از حوادثي كه در دوران معاصر روحيه جمعي‌مان را مورد هدف قرار داده. حوادثي كه گذشت ساليان دراز هم آنها را به تاريخ نخواهد سپرد. كودتاي 28 مرداد يكي از آن رويدادها است. 28 مرداد سال 32 روزي است كه درد و سياهي‌اش سال‌هاست در اذهان مردم ايران نقش بسته است. ايرانيان در آن زمان در اوج شادكامي و پر از حس پيروزي و غرور توانستن بودند، نهضت ملي شدن نفت به پيروزي رسيده بود و دادگاه لاهه راي به نفع مردم ايران صادر كرده بود و نخست وزير دولت ملي قدرتمندتر از قبل بازگشته بود كه كودتا رخ داد. كسي چه مي‌داند شايد در اوج پيروزي رخداد چنين حادثه‌يي عمق آسيبش را بيشتر كرد كه بيش از 60 سال از كودتا مي‌گذرد اما در تمام اين سال‌ها گرد تاريخ هم نتوانسته آزردگي مردم ايران را از هر گروه و جرياني بابت اين حادثه كم كند و رنج آن همواره براي ملت ايران وجود داشته. بيش از نيم قرن گذشته و دنيا رو به تغيير رفته و رفتارهاي ديپلماتيك كشورها نيز تحت تاثير اين تغييرات دچار تحول شده. در پيچ و خم اين تحولات هم گاهي برخي كشورها به خاطر رفتارهاي گذشته دولت‌هاي پيشين خود مورد عتاب قرار گرفته‌اند. در مورد كودتاي 28 مرداد هم اين اتفاق افتاد. ابتدا دولت امريكا پيشقدم شد و در سال 2000مادلين آلبرايت وزير امور خارجه دولت كلينتون به خاطر نقش تاثيرگذار امريكا در كودتاي 28 مرداد از مردم ايران عذرخواهي رسمي كرد و با تكيه بر واژه كودتا اعتراف كرد كه براندازي دولت ملي ايران در سال 32 موجب پسرفت توسعه سياسي در ايران شد. سال 2009 باراك اوباما رييس‌جمهور ايالات متحده و در سال 2011 هيلاري كلينتون وزير امورخارجه وقت هم به خاطر كودتا از ايران به شكل رسمي عذرخواهي كردند. و اكنون به نظر مي‌رسد پس از فراز و نشيب‌هاي ديپلماتيكي كه ايران و انگلستان در اين سه سال گذشته و پس از حمله گروهي از دانشجويان بسيجي به سفارت انگلستان كه منجر به تعطيلي سفارتخانه دو طرف شد و روابط را به پايين‌ترين سطح كاهش داد را پشت سر گذاشته‌اند، در زماني كه زمزمه‌هايي از بازگشايي سفارتخانه انگلستان در تهران شنيده مي‌شود گروهي در پارلمان انگليس به اين نتيجه رسيده‌اند كه پس از امريكا نوبت به آنها رسيده كه به شكل رسمي از ايران به خاطر همكاري در كودتاي 28 مرداد عذرخواهي كنند. كميته روابط خارجي پارلمان انگليس در گزارشي كه بيانگر استقبال از مشاركت اين كشور در مذاكرات هسته‌يي ايران است، پيشنهاد مي‌دهد؛ «انگليس به دليل مشاركتش در كودتاي مرداد 32 در ايران از اين كشور عذرخواهي كند.» در اين گزارش با اشاره به دشمني‌هاي تاريخي ميان ايران و انگليس، «مشاركت انگلستان در كودتاي سال 1953 ميلادي كه موجب بركناري دكتر محمد مصدق نخست‌وزير ايران شد»، تاييد شده و گزارش خواستار عذرخواهي در اين باره مي‌شود. نخستين‌بار كه باب عذرخواهي‌هايي از اين دست گشوده شد، در دوره روي كار آمدن دولت اصلاح‌طلب محمد خاتمي در ايران بود و آن زمان بسياري بر اين باور بودند كه دولت دموكرات بيل كلينتون با اين كار به دنبال نشان دادن چراغ سبز به دولت ايران براي مذاكره است. سخنان باراك اوباما هم در نوروز سال 2009 هم داراي چنين فحوايي بود، زماني كه خطاب به ملت ايران گفت، مي‌داند از اين ماجرا آزرده هستند و طرف امريكايي هم آزردگي‌هايي دارد اما بايد از اين مسائل به نفع آينده گذشت. امروز كه ديپلمات‌هاي ايراني روزهاي نفسگيري در وين مي‌گذرانند شايد انتشار اين خبر از سوي يكي از اعضاي پارلمان انگلستان بتواند نشانه‌يي باشد از سوي يكي از تاثيرگذارترين دولت‌هاي غربي در مذاكرات هسته‌يي ايران؛ نشاني كه شايد راهگشاي بن بست‌هاي ديپلماتيك ايران نيست اما مي‌تواند سوسوي اميدي باشد.
